Strenge Schotse kostschool heeft veel vorstelijke leerlingen

Peter en Zara Phillips, kinderen van de Engelse prinses Anne, kunnen hun koninklijke privileges vaarwel zeggen als ze naar Gordonstoun gaan, de Schotse kostschool waar ze onlangs zijn ingeschreven. Het is zo'n winderige, mistige plaats waar iedereen 'blauw bloed' heeft —niet omdat hij van koninklijken bloede is, maar omdat hij het koud heeft. Ze zijn niet de eerste vorstelijke personen die de school bezoeken. De koninklijke traditie gaat terug tot de grootvader van Peter en Zara, prins Philip, een eerlijke, arme en staatloze voormalige Griekse prins, die als het ware opbloeide door het harde regime van de school; koude douches en open ramen tijdens de strenge Schotse winters. Prins Charles arriveert op Lor^don Airport, na zijn eerste maanden op Gordonstoun (1962). Daarom stuurde hij zijn drie zoons erheen. Prins Charles walgde ervan, maar prins Andrew en Edward hielden ervan, hoewel het feit dat het regime intussen milder was geworden en jongens en meisjes gezamenlijk les kregen daaraan wellicht bijdroeg. Zus Anne, de prinses zelf, viel buiten de boot. De school startte niet vroeg genoeg voor haar met het toelaten van meisjes tot zijn Spartaanse slaapzalen. Ze ging naar de meisjesschool Benenden in Kent, waar ze genoot van haar kostschooltijd. Ze maakte er vrienden voor het leven. Maar haar dochter, Zara Phillips, zal niet het eerste vrouwelijke lid van de koninklijke familie zijn dat naar Gordonstoun gaat. Die eer ging naar de dochter van de hertog van Kent, Lady Helen Windsor.

Karaktervorming
Gordonstoun, waar de negenjarige Peter en de zesjarige Zara overigens pas naartoe zullen gaan als ze dertien jaar zijn, is bij lange na niet meer wat het was toen prins Philip in 1934 naar de zojuist opgerichte school ging. Het terrein van de school besloeg meer dan een vierkante kilometer, met uitzicht op Moray Firth, dicht bij Elgin, Schotland. Philip was een van de netdertigjongensvanwie werd verwacht dat ze kustwacht hielden, zwerftochten maakten, bergen beklommen en regelmatig brandoefeningen deden, net zo goed als gewonere sporten. Ze maakten marsen, deden aan hoogspringen, speelden hockey en cricket en zeilden, terwijl ze dagelijks hun fouten moesten opbiechten en veelvuldig passende straf ontvingen. Lichaams- en karaktervorming werden van meer belang geacht dan bij voorbeeld Engels, talen en geschiedenis; die vakken kwamen net boven kunst en muziek. De toekomstige echtgenoot van de koningin had het daar naar zijn zin. In 1938'39 werd hij gekozen tot school'overste', hoofdjongen, een eer die alleen te beurt viel aan diegene van de oudere leerlingen die het meeste verantwoordelijkheidsgevoel had en het meest autoritair was. In het eindrapport over hem stond: „Prins Philip wordt door vrijwel iedereen vertrouwd, geliefd en gerespecteerd. Hij is een geboren leider, maar zal de veeleisende behoeften van een belangrijke functie nodig hebben om zichzelf recht te doen. Zijn prestaties zijn voortreffelijk. Iets minder dan het beste is niet goed genoeg.'' Later zei hij zelf: ,,Ik moet eeriijk zeggen dat ik van mijn tijd op Gordonstoun heb genoten."

Spijt
Daarom is het nauwelijks verbazend dat hij zijn eigen zoons daarheen wilde sturen. Maar dat was geen uitgemaakte zaak. De koningin en de koningin-moeder hadden liever Eton, dicht bij Windsor Castle. Maar dat had een opvallend nadeel, vergeleken bij Gordonstoun; het was niet alleen dicht bij huis, maar [> ook dicht bij Fleet Street (het centrum van de dagbladpers). De prinsen waren daar weliswaar ook geboren, maar de tijden waren sindsdien veranderd... Koningin Elisabeth en prins Philip bezochten een aantal scholen en betrokken prins Charies in de discussie voor ze een uiteindelijke beslissing namen. In die tijd deed de prins wanhopig zijn best zichzelf te bewijzen in de ogen van zijn vader. De behoefte om dat te doen droeg zonder twijfel bij aan zijn steun voor de Schotse school. Het was een beslissing die hem zijn leven lang zou spijten. De illusie dat Schotse journalisten minder interesse zouden hebben voor de groeiende moeilijkheden van de studerende prins werd al gauw verstoord, toen hij een jaar later in argeloze dwaasheid een cherry brandy kocht in een plaatselijke pub; over de hele wereld haalde het feit de krantckoppen. Als hij tevoren nog niet had geweten dat hij een 'levenslange straf uitzat' in een goudviskom, dan wist hij het nu.

Koud bad
Op zijn eerste kostschool, Cheam, was de prins ontzettend eenzaam geweest. Hij was te zwaar toen hij er kwam en onervaren in het omgaan met andere kinderen. Maar hij leerde snel. De eerste tijd op Gordonstoun was voor hem minder moeilijk dan wanneer hij rechtstreeks van de paleisklas ernaartoe was gestuurd. Niettemin onthulde Charles' jongere broer, prins Edward, jaren later in een televisie-interview dat de toekomstige koning de school haatte en er de eerste jaren erg ongelukkig was geweest. Prins Charies en zijn medescholieren stonden om zeven uur op. Dan liepen ze, wat voor weer het ook was, slechts met korte broek en schoenen aan een rondje over het terrein. Daarna volgde een koud bad, of het nu zomer of winter was. De morgens brachten ze door in de klaslokalen, de middagen buiten. En 's nachts, zelfs wanneer het flink vroor, bleven de ramen van de slaapzaal open. Welke karaktervorming dat ook mocht hebben, het was een goede training voor verarmde aristocraten die hun best deden een statig dak boven hun hoofd te houden, zonder het vooruitzicht dat er ooit centrale verwarming zou worden geplaatst.

Heimwee
Maar de prins had zo' n heimwee, dat hij smeekte om toestemming de school te verlaten. Zijn vader weigerde. Niets is meer tegen de geest van Gordonstoun dan niet te eindigen waaraan je bent begonnen. Vervolgens probeerde Charies het bij zijn geliefde grootmoeder, de koningin-moeder. Hij hoopte dat zij tussenbeide zou komen in zijn voordeel. Maar ook zij zei dat hij moest blijven. Dus deed hij dat en maakte er het beste van. Zijn gave om iemand na te bootsen en zijn gevoel voor humor braken de onvermijdelijke hinderpalen rond hem af. Hij maakte vrienden en ging om met jongens van zeer verschillende achtergrond. Zijn huismeester daar was Bob Whitby, nu hoofd van een school op het eiland Wight. Hij zegt: ,,Ik denk dat het waar is dat hij de eerste jaren niet leuk vond. Veel jongens hebben die ervaring op een kostschool, welke het ook is. Maar van'' zijn laatste twee jaar genoot hij. Hij werd hoofd van het huis en toen van de school."

Emotionele redenen
De prins zal de ervaringen van Peter en Zara nauwlettend in de gaten houden om te zien hoe veel de school is veranderd en hoe gelukkig de kinderen er zijn, voor hij een definitieve beslissing neemt over zijn twee zoons, de prinsen William en Harry. Vrienden zeggen dat hij geneigd is Gordonstoun uit te schakelen om zuiver emotionele redenen, omdat hij er zelf vroeger zo ongelukkig was. Behalve wat betreft drie dingen: het is er sindsdien veranderd; zijn oudste zoon heeft een heel andere persoonlijkheid dan hijzelf; hoewel hij zich er eerst ongelukkig voelde, heeft hij er ten slotte toch veel ervaring opgedaan.

Teleurstelling
Tegen de tijd dat zijn jongere broers de school bezochten was er uiteraard al veel veranderd. Prins Andrew, die er de bijnaam Randy (=lichtzinnige) Andy kreeg, was bitter teleurgesteld dat hij geen schooloverste werd, zoals zijn vader en broers voor hem. Het feit dat zijn lichtzinnigheid hem uitsloot van die 'top-eer', zegt iets over de integriteit van de school. Dat hij de jongen met het" blauwste bloed" was, wilde nog niet zeggen dat hij hoofdjongen werd. Hij had meer succes in zijn omgang met meisjes dan op academisch gebied. Prins Edward was meer een student. Net als prins Charles had hij zijn hart erop gezet naar de universiteit te gaan. Maar jaargenoten van hem zeggen dat de afwezigheid van schandaaltjes tijdens zijn schoolperiode meer te danken was aan zijn 'talent' om aan ontdekking te ontkomen, dan aan enige neiging om te veel een sulletje te zijn.

Zo normaal mogelijk
De school waaraan de koninklijke familie door de jaren heen steeds de voorkeur gaf, is sinds de dagen van prins Philip gegroeid. Driehonderd jongens en 165 meisjes bezoeken nu de school en het schoolgeld loopt op tot 5970 pond (ca. ƒ 20.000,-) per jaar. Maar hoewel men er in de dagen dat de school gesticht werd niet over droomde meisjes toe te laten, is er toch niet veel veranderd. De school beroemt zich erop dat rijken, mensen van koninklijken bloede en personen met lagere sociale afkomst hier gemengd worden, tot welzijn van hen allen. Waar anders kon men prins Charies als eerste opdragen de prullenmanden te legen? Deze no-nonsense benadering trekt prinses Anne duidelijk aan. Zij heeft altijd al haar kinderen een zo normaal mogelijk opvoeding willen geven. Titels voor hen en voor haar echtgenoot heeft ze steevast geweigerd. Misschien was Gordonstoun daarom een logische keuze.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen