Wat is de oorzaak van ischias?

We horen vaak dat iemand last heeft van ischias, een uitdrukking die in het algemeen gebezigd wordt als het gaat om heftige zenuwpijn in het been. Nauwkeuriger gezegd: het is pijn in het verloop van de grote beenzenuw, in medisch jargon: denervus ischiadicus (nervus = zenuw, ischion = heup). Die loopt vanaf het onderste gedeelte van de lendewervelkolom door de bil langs de achterzijde van het bovenbeen. Hij splitst zich juist boven de knieholte in twee takken; één tak loopt langs de buitenkant van het onderbeen naar de voetrug, de andere tak langs de achterkant van het onderbeen, dus in de kuit. Deze zenuw is de langste in ons lichaam. Ischias is geen ziekte, maar meer een symptoom van iets dat niet in orde is. Evenals bij voorbeeld koorts kan ook ischias een uiting zijn van verschillende aandoeningen. Als iemand beweert ischias te hebben, weten we eigenlijk niet meer, dan dat hij pijn in het been heeft, soms zelf doortrekkend tot aan de tenen. Voor een eventuele behandeling is het natuurlijk allereerst van belang dat we achter de oorzaak van deze zenuwpijn komen. Pijn heeft te maken met prikkeling van pijngeleidende zenuwen. Een typisch verschijnsel bij plotselinge druk op een zenuw is een uitstralend elektrisch gevoel in het verloop van zo' n zenuw, eventueel gepaard gaande met prikkelingen in het huidgebied dat door die zenuw wordt verzorgd. Iedereen kent wel het bekende 'elektrische' gevoel bij stoten van de elleboog, dat helemaal doortrekt naar de vingers. Dit komt door prikkeling van de zenuw die oppervlakkig in de binnenste elleboogsgroeve loopt.

Berucht is de aangezichtspijn, zeer heftige elektrische pijnscheuten in één aangezichtshelft, vaak uitgelokt door scheren, temperatuurwisselingen of emoties. Druk van de omgevende structuren op de aangezichtszenuw lijkt ook hier de oorzaak van de pijn te zijn. Hetzelfde geldt voor zenuwpijn in de arm of de schouder. In de volksmond heet dit vaak "zenuwontsteking", maar van een ontsteking is geen sprake. De pijn ontstaat door inklemming van de zenuwen, in het gebied van de nek en de schouder ten gevolge van gespannen, verkrampte of een slechte houding. Een soortgelijke situatie doet zich voor bij ischias. De grote beenzenuw is geprikkeld door inklemming laag in de rug of de bilstreek. De meest voorkomende en beruchtste oorzaak van ischias is een'' hernia", waarbij het centrale deel van de tussenwervelschijf uitpuilt en drukt op de wortels van de beenzenuw, die er vlak langs loopt. In de praktijk komtzo'n hernia het meest voor tussen de vierde en vijfde lendewervel. Daar ligt namelijk het zwaartepunt van het lichaam.

Over het ontstaan en de behandeling van een hernia heb ik eerder in Terdege geschreven. Ik ga daar nu niet verder op in. Soms kunnen ook andere, minder frequente aandoeningen ischias geven. Op jonge leeftijd (15-30 jaar) moet rekening gehouden worden met een toestand waarbij één lendewervel naar voren afglijdt en druk kan geven op zenuwwortels. Dit berust op een aangeboren afwijking, die meestal pas in de groeiperiode klachten geeft, niet alleen van ischias, maar ook van lage rugpijn. Op oudere leeftijd is "slijtage" van de lendewervelkolom een veel voorkomende oorzaak van rugklachten. Hierbij kunnen botwoekeringen van de lendewervels de nabijgelegen zenuwwortels prikkelen, met als gevolg ischias. Nu is rugpijn op alle leeftijden een frequente aandoening. Gelukkig is er lang niet altijd sprake van een hernia of slijtage. In verreweg de meeste gevallen berusten de klachten op een verkeerd gebruik van de rug, waardoor er een extra belasting komt op bepaalde spiergroepen en gewrichten onder in de rug en het bekken, wat ook heel vaak uitstralende pijn in de bil of het been geeft. Meestal trekt de pijn dan niet verder dan de knie. Dit lijkt een beetje op ischias, maar het is' t niet. Het is zogenaamde "weerpijn", pijn die gevoeld wordt op een andere plaats dan waar de werkelijke oorzaak zit. Een bekend voorbeeld hiervan is de pijn ten gevolge van een hartinfarct, die niet waargenomen wordt op de plaats van het hart zelf, maar in de hals of de armen. Zo moet de bron van zenuwpijn in het been vrijwel altijd gezocht worden in het onderste gedeelte van de rug, of het nu gaat om ernstige of om alledaagse aandoeningen. Een goed gebruik van de rug kan veel narigheid voorkomen. Dit houdt in: gezonde lichaamsbeweging, een juiste lichaamshouding en een niet te hoog gewicht. Mensen met ischias hebben dan ook vaak baat bij oefentherapie onder leiding van een fysiotherapeut of een Mensendieck/Cesartherapeut. Soms is een operatie noodzakelijk om de ingeklemde zenuw te "bevrijden", zoals in geval van een hernia.

Medicatie met pijnstillers kan bij ischias (tijdelijk) verlichting brengen. Vitaminepreparaten, vooral vitamine-B-complex, worden nog wel eens voorgeschreven bij "zenuwontstekingen", dus ook bij ischias, maar die hebben hooguit een suggestief effecten behoren tot het magische arsenaal van de arts.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen