Dit jaar 16 miljoen compact discs over de toonbank

Ruim honderd jaar geleden draaide Edison de eerste grammofoonplaat. De ene technische verbetering volgde op de andere en wie nu beschikt over een perfecte installatie kan zijn favoriete muziek vrijwel ruisloos beluisteren. Hij moet dan wel duizenden guldens neergeteld hebben voor zijn "stereotoren" en alleen nieuwe platen draaien. Ook de kwaliteit van cassettebandjes is sterk toegenomen. Zowel voor platen ais banden geldt echter dat ze na verloop van tijd slijtageverschijnselen gaan vertonen. Ze komen immers telkens in direct contact met de naald of de weergavekop. En dan zijn we al direct bij het unieke van de cd-speler aangeland: de compact disc komt op geen enkele wijze in aanraking met een naald of kop, waardoor de kwaliteit van de weergave op een constant, zeer hoog peil blijft en de levensduur in principe bijna onbeperkt is. De cd wordt namelijk afgetast door een laserstraal, een soort onzichtbare lichtstraal. Vuil, stoten of trillen heeft geen enkele invloed op de kwaliteit van het afspelen.

Wat is digitaal?
De opname van de muziek gebeurt tegenwoordig altijd digitaal. Dat wil zeggen dat de informatie wordt opgeslagen in het tweetallig stelsel. Vroeger werd muziek analoog opgenomen. Hebt u een horloge met wijzers dan leest u de tijd analoog af. De wijzer kruipt heel langzaam voort. Een digitaal horloge, met cijfers dus, geeft altijd exact een bepaalde waarde aan en verspringt telkens. Stelt u zich een grafiek voor met vloeiende lijnen. Datis analoge informatie. Als we nu op heel veel punten de waarde meten (de hoogte van de grafieklijn ten op zichte van de as) dan kunnen we daar een rij getallen van maken. We spreken dan van digitale informatie. De verdere verwerking vindt plaats in het zogenaamde tweetallige of binaire stelsel, maar dat mag u gerust weer vergeten.

Foutcorrectie
Waarom is digitaal nu beter dan analoog? Stel dat de golflijn van de grafiek de toonhoogte aangeeft. Een bepaalde toon wordt bij voorbeeld gevormd door degetallenrij 160-161-162163-164. Als er een beschadiging op de grammofoonplaat zit, waardoor 163 eruit valt, hoorjedatbij analoge weergave als een scherpe tik. Digitale afspeelapparatuur, zoals de cd-speler, is in staat deze fout te corrigeren. De speler krijgt het rijtje 160-161-162-0-164 aangeboden. Het apparaat zal nu 'redeneren' dat die nul wel erg uit de toon valt en maakt daar keurig weer 163 van. De boxen geven dus de juiste toon. Als het aantal fouten te groot wordt zal de ingebouwde foutcorrectie er de brui aan geven, maar dan moet het wel heel bar zijn. Hoe ver de foutcorrectie gaat hangt ook af van de kwaliteit van de cd-speler. Door deze eigenschap zal elke cd direct na aanschaf prima klinken. Onstaan er na verloop van tijd fouten dan merk je daar niets van; die worden immers gecorrigeerd. Wordt het te gek dan zal de cdspeler deze compact disc niet meer accepteren en er het zwijgen toe doen, of hetzelfde stukje muziek blijven draaien. Dat komt dan als een complete verrassing, want daarvóór was de kwaliteit constant.

Voorzichtig
Daarmee is direct al aangegeven dat het verstandig is om met cd' s net zo voorzichtig om te gaan als met platen. Hoe kunnen er dan fouten ontstaan op een cd? De informatie is opgeslagen in een doorzichtig plastic schijfle, voorzien van miljoenen putjes, elk minder dan een duizendste millimeter groot. De leeskop zendt een laserstaai uit die door het plastic heen zou gaan, ware het niet dat er aan de onderzijde een dun laagje reflecterend materiaal is aangebracht. Daardoor wordt de straal weerkaatst en "weet" de leeskop hoe diep het putje is. Als er echter beschadigingen in het laagje ontstaan, gaat de laserstraal wel dwars door het plastic schijfje heen en kan de putjes op dat punt niet lezen. Dan kan de foutcorrectie zijn werk doen. Maar deze heeft zijn grenzen, zoals we al zagen. Het reflecterende laagje wordt meestal van aluminium gemaakt. Dat materiaal is goedkoop en gemakkelijk te verwerken. Het heeft echtereen nadeel: het roest zeer snel. Daarom wordt het direct na het opbrengen luchtdicht afgedekt met lak. En die lak kan het aluminium tot in lengte van jaren beschermen, tenzij er fouten zijn gemaakt bij de fabricage, of tenzij een cd op de hete CV wordt gelegd, in een gloeiend hete auto bewaard of zeer ruw behandeld wordt. De bovenkant van een cd is het meest kwetsbaar, het beschermlaagje is daar erg dun. Tests hebben echter uitgewezen dat een cd onder normale omstandigheden toch zeker een jaar of vijftig zijn kwaliteit behoudt. Enkele fabrikanten zijn er toch toe over gegaan om in plaats van aluminium, zilver of goud te gebruiken. De cd's die zij verkopen zijn wel twee tot drie keer zo duur als normale.

Opname
Nieuwe opnamen worden altijd digitaal gemaakt, maar cd's met opnamen van voor de jaren tachtig zijn meestal nog analoog opgenomen. Dat is ook te zienophefbooklet" (de hoes) van een cd. Daarop staat een codering die bestaat uit drie letters: AAD, ADD of DDD. De eerste letter staat voor de opname, de tweede voor de verwerking en de derde voor de informatie op de cd zelf. Het zal duidelijk zijn dat de laatste letter altijd een D (digitaal) is en dat de beste cd's de aanduiding DDD dragen.

Klank
Hoe klinkt een cd? In z'n algemeenheid: prachtig, maar vanzelfsprekend nooit beter dan de opname. Een life-concert met veel gekuch en geschuifel zal ook op cd niet mooier worden. Daar komt bij dat je op een cd meer hoort dan op een plaat of cassette, als de afspeelapparatuur tenminste goed is. Vooral de hoge tonen, die door een iets versleten naald of veel gedraaid bandje meestal het slachtoffer worden, zijn op een cd nadrukkelijk aanwezig. Dat kan op den duur een wat vermoeiend effect hebben. Gelukkig hebben goede stereoinstallaties tegenwoordig een zogenaamde equalizer, waardoor de hoge tonen gemakkelijk "weggeregeld" kunnen worden. Maar je blijft wel met de vraag zitten: hoe klonk het nu écht in de Bovenkerk? Prijzen
Cd-spelers zijn niet echt duur (meer). Al vanaf vierhonderd gulden is er een redelijk apparaat te koop van een bekend merk. Natuudijk zijn er verschillen met apparaten die duizend gulden of (veel) meer kosten. Die liggen dan op het gebied van mogelijkheden als het programmeren van een groot aantal af te spelen nummers, het zoeken met verschillende snelheden, afstandsbediening en dergelijke. Daarnaast zal een kenner ook zeker verschil in muziekkwaliteit horen, maar als u geen hogere eisen stelt dan het rustig beluisteren van uw geliefde koren, orkesten, pianisten of organisten, dan hoeft u echt geen duizenden guldens uit te geven. Wel belangrijk zijn de versterker en de boxen die het cdgeluid weer moeten geven. Als dat een setj e is van ƒ 299,-, dan heeft de aanschaf van een cd-speler niet zo veel zin.

Wisbaar
Net zo als een plaat alleen af te spelen is, geldt dat ook vooreen cd. Wissen of opnemen is niet mogelijk. Het grote Amerikaanse bedrijf Tandy heeft echter onlangs bekend gemaakt binnen twee jaar te komen met een wisbare cd. De apparatuur hiervoor zou minder dan duizend gulden gaan kosten. Als dit bericht klopt zou In het eerste halfjaar van 1988 werden er in Nederland zeven miljoen compact discs verkocht, ruim 4 miljoen platen en 2,25 miljoen cassettebandjes. Vorig jaar gingen er in totaal 8,8 miljoen cd's over de toonbank. De verwachtingen voor het hele jaar 1988 zijn als volgt: ca. 16 miljoen cd's, ca. acht miljoen platen en ca. 4,75 miljoen cassettes. Mede op grond van deze cijfers heeft een grote platenmaatschappij (DGG) besloten geen Ip's meer te produceren en alleen nog cd's te leveren. dat een revolutie op cdgebied betekenen. Er bestaan al wel zogenaamde DAT-recorders, waarmee digitaal geluid kan worden opgenomen en afgespeeld, maar die kosten rond de vierduizend gulden. De muziekproducenten zijn bepaald niet gelukkig met dit apparaat, want de verkoop van cd's zal sterk dalen naarmate meer mensen zo'n DAT-recorder aanschaffen, ledereen kan dan immers volop kopiëren zonder enig kwaliteitsverlies! Als straks de wisbare cd ook geschikt zou zijn voor de opname van beeld en computergegevens dan zal de sinds kort bestaande cdvideo ook geen probleemloos leven beschoren zijn. Een cd-video geeft beeld en geluid. Een muziek-cd heeft een doorsnede van 12 cm en is vrijwel altijd zilverkleurig. De speelduur varieert van ca. 45 tot ca. 70 minuten. Cd-videoplaten zijn er in de maten 12,20 en 30 cm; ze zijn altijd goudkleurig. Ze geven resp. 12,20 en 60 minuten geluid en beeld.

Aanbod cd's
Wie de aanschaf van een cd-speler overweegt, moet wel weten of er voldoende aanbod is van cd's die hij graag wil draaien. Dat zal bij Terdegelezers in veel gevallen klassieke en/of gewijde muziek betreffen. Klassieke muziek is al volop verkrijgbaar. Het aanbod in koorzang, orgel en gemeentezang breidt zich de laatste maanden sterk uit. In het vervolg zult u in Terdege regelmatig een overzicht aantreffen van nieuw verschenen cd's op "ons" gebied. Elke keer kiezen we daar een of meer cd's uit en die worden aan de lezers met korting aangeboden. Ondanks de grotere oplage wil de prijs van cd's nog niet zo erg zakken. Meestal schommelt hij tussen de veertig en de vijftig gulden. Dank zij Terdege kunt u daar in het vervolg aardig op besparen. Op pagina 49 leest u er meer over.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen