Het digitale elektronische orgel: bijna de "Laurens" bij u thuis?

De term digitaal lijkt het toverwoord van deze tijd. Computers werken zo lang ze bestaan in principe digitaal, horloges zijn vaak digitaal, muziek wordt digitaal opgenomen en weergegeven en als klap op de vuurpijl blijken elektronische orgels ook al digitaal te zijn. Wat wil dat nu eigenlijk zeggen en wat is het verschil met" vroeger'' ? Digitaal wil letterlijk niets anders zeggen dan: werkend met cijfers. Een digitaal horioge is daarvan wel het duidelijkste voorbeeld: de wijzers ontbreken, de tijd wordt uitgedrukt in cijfers. Maar wat is nu een digitaal orgel? Het is bepaald niet zo dat j e daar alleen in cijferschrift op zou kunnen spelen. Muziek bestaat uit tonen. Hoge, lage en alles wat daartussen zit. Als je die tonen in een grafiek laat zien krijg je mooie, vloeiende lijnen. Dat noemen we een analoge weergave. Als je de hoogte van zo' n " heuvel'' op een aantal plaatsen meet, dan krijg je een rijtje getallen. Dit is het zogenaamde samplen. Die getallen kunnen worden opgeslagen in een geheugenchip en later desgewenst weer vertaald in analoge informatie, bij voorbeeld om weergegeven te worden via een luidspreker.

Niet nieuw
In het Reformatorisch Dagblad stond onlangs te lezen dat digitale techniek op zich niet nieuw is. Zelfs het vastleggen van de klank van een bepaald orgel is niet iets van deze tijd, al is het tegenwoordig vele malen eenvoudiger en goedkoper dan in de jaren vijftig, toen de Parijse ingenieur Dereux dit probeerde. Zo is het met de moderne chip-technologie mogelijk de stemmen van een pijporgel digitaal vast te leggen en weer af te spelen via een elektronisch orgel. De klanken blijven echter elektronisch versterkt uit een luidspreker komen en daar komt geen zuchtje wind en geen pijp aan te pas. Datzelfde kan natuurlijk gezegd worden van orgelmuziek die via een cd-speler of cassettedeck wordt afgedraaid, maar daarbij gaat het om de opname en weergave van het totale geluid. Het probleem bij elektronische verwerking van de klank van apart opgenomen stemmen is juist de vermenging ervan. Het geluid van het" volle werk'' zoals dat in werkelijkheid in een kerk klinkt, is meer dan een kale optelsom van het geluid van de aparte stemmen. Dat heeft te maken met het "spucken'' en met aanspreek- en uitsterfeffecten van de verschillende pijpen. Hoewel men in elektronische orgels ook deze elementen zo goed mogelijk probeert in te brengen, blijkt dat het weergeven van het totale klankkarakter bijzonder moeilijk is. De digitale techniek biedt echter veel mogelijkheden om de werkelijkheid zo dicht mogelijk te benaderen.

Alkmaar
Nog niet alle fabrikanten bieden elektronische orgels waarin de stemmen van een bestaand pijporgel zijn "ingeblikt" (althans, ze vermelden het niet), maar de digitale techniek wordt vrijwel in alle merken toegepast. De toekomst kan ons instrumenten brengen waarop naar keuze de klank van een van de grote orgels in binnen -of buitenland ten gehore kan worden gebracht. Zo ver is het nog niet. Een aantal stemmen van het orgel van de Laurenskerk in Alkmaar zijn volgens opgave van fabrikant Viscount opgenomen en "ingeblikt" in de Domus Recitative. Kleinbehuisden (en wat smaller bebeursden) kunnen de digitale samplingtechniek ook in huis halen. Voor zo' n tweeduizend gulden koopt u een Viscount Cantorum, een tafelorge! met acht (pijporgel)stemmen. Van de klank moet u zich geen al te grote voorstelling maken, zeker niet als de weergave plaatsheeft via de ingebouwde luidsprekers. Er kan slechts één register tegelijk ingeschakeld worden, of men moet kiezen voor "tutti" of "plenum' '. Met behulp van de transposeris het mogelijk het orgel in een andere toonaard te laten klinken; dat is bepaald geen eigenschap van de ten voorbeeld staande grote broer, maar wel erg handig als er andere instrumenten begeleid moeten worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen