Jeugdige vragen

Een jeudige lezeres van "Staaltjes", zoals zij zich noemt, stelt mij een hele reeks vragen. Ze begint zo: ,,Mijn leraar Duits had eens een rijtje op het bord staan over de oorsprong van het woord Meister Als volgt: Magister-Majister-MaisterMeister. Ik neem aan dat ons woord meester ookzo gekomen is, maar het vroegere magistraat komt dat ook van magister af?" Inderdaad, magistraat betekent overheids(spersoon) en dat komt van magister. En dat komt weer van magis en dat betekent meer, zoals ministervan minus komt en dat is minder Een minister is immers een dienaar (mindere) van de Kroon of het Woord. Ik ken ook een dergelijk rijtje: meer-meest-meester bovenmeester.

Schoonbroer
Andere vraag:,,Iedereen vindt het woord zwager gewoon, maar kan dat niet veranderd worden in schoonbroer? Het is toch ook schoonfamilie, -vader, -moeder, -zus, -zoon, dochter!" Tja, in België zeggen ze wel schoonbroer en sommige mensen in Nederland ook. Dus wat let je, het staat zelfs in het woordenboek "Hedendaags Nederlands". Maar mag ik zwager blijven zeggen? Nog een vraag: ,,In de Betuwe zegt men tegen varken "keuku" (eu als in deur, klemtoon op de eerste lettergreep -ja, dat sch rijft ze erbij). Waar komt dat vandaan?" Dat keu of keue komt van het Middelnederlandse code. Dat is eerst co geworden (zoals lade la werd en chocolade chocola) en daarvan is de o weer als eu gaan klinken. Dat gebeurt wel meer in Gelderland: hooi klinkt als heui, mogen wordt meugen, enz. Nu hoor ik je al vragen: hoe kwamen ze dan aan het woord code? Wel, dat komt van kodde en dat is een langwerpige, ronde knuppel. Daar lijkt een varken(tje) wel wat op, vonden ze.

Poffen
Ze vervolgt: "Waar komt trouwens "piepers" voor aardappels vandaan?" Wel, mijn woordenboeken zeggen dat dat jonge (dus kleine) aardappelen zijn en zoeken verband met piepjong, piepklein. Ik dacht, maar ik geef mijn mening vooreen betere, dat aardappelen vroeger in de schil gepoft werden net als kastanjes en dat daarbij pieoende geluidjes te horen waren. Aardappeleters die het beter weten, laat het mij horen! Wel nu nog mooier! Ik kijk voor alle zekerheid nog even in Van Dale bij het werkwoord piepen en wat lees ik:,,Piepen is ook in hete as braden, poffen." Maar waarom zegt-ie dan bij pieper „kleine aardappel" en praat dat in zijn Eti^mologisch Woordenboek na? Al met al hoop ik dat mijn jeugdige lezeres tevreden is met de antwoorden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen