Spreekt ons geweten?

luisteren we nog naar de roepstem van ons geweten? Het valt te vrezen dat het geweten van ons als volk steeds meer uitgesleten raakt. In het openbare leven wordt gedurig minder rekening gehouden met de wet van God. Wat vroeger nog algemeen werd afgekeurd, roept nu nauwelijks nog reacties op. Staan we niet allen onder invloed van dit slijtageproces? Soms schrikken we nog nauwelijks van zondige uitingen. We raken eraan gewend. We leren ermee te leven. Of we trekken ons terug op ons vrome eiland en we laten de ongerechtigheid voor wat zij is. Wijst dit niet op uitholling van ons geweten? De wereldgelijkvormigheid dringt steeds meer het christelijke leven binnen. Op steeds minder punten onderscheidt het christelijke volksdeel zich van onkerkelijk Nederland. Hoe weinig legt Gods wet soms beslag op het gehele leven. Hoe is dit in overeenstemming te brengen met ons (christelijke) geweten?

Ontwaakt geweten
Onder het" geweten'' moeten we verstaan de inneriijke drang tot zelfbeoordeling. De mens wil zich verantwoorden tegenover bepaalde normen. Ook na de zondeval is de mens zich in meer of mindere mate bewust dat hij aan Gods wil moet beantwoorden. Tegelijk is er het besef dat zijn leven daarmee niet in overeenstemming is. Dat is de verstoring van de harmonie die er was in het paradijs. Na hun ongehoorzame daad werden bij Adam en Manninne de ogen geopend. Ze werden gewaar dat ze naakt waren en ze maakten zich schorten. Een teken van schaamte en vrees. Ze wisten en erkenden dat ze kwaad gedaan hadden. Hun geweten was ontwaakt. In het zich bewustzijn van hun schuld wilden ze zich voor God verbergen. Ieder mens heeft een geweten. Zelfs bij de heidenen geeft het geweten getuigenis over het karakter van hun daden. Zo doen zij, die Gods wet niet hebben, van nature toch de dingen der wet. De gedachten over een bepaalde daad kunnen tegenstrijdig zijn. Bij een boze daad klaagt het geweten ons aan tot beschuldiging. Op een goede daad is er het bewustzijn dat dit recht is. Maar functioneert het geweten nog zo? Er schijnt steeds minder besef van de ernst der zonde te zijn. Het geweten is bij velen erg ruim geworden. Dat is een gevolg van het verlaten van God en Zijn geboden. Moet er bij ons, die mogen leven met Gods openbaring, niet een nauw geweten zijn? De mens kan de waarheid Gods zo in ongerechtigheid ten onder houden, dat zijn geweten niet meer functioneert. Doorinonbekeeriijkheid voort te leven en zonde vast te houden, schroeit men z'n geweten dicht. Alleen in de vreze des HEEREN wordt een ontwaakt geweten gevonden. Dan klaagt zelfs het hart ons aan, dat niemand rechtvaardig is voor God. Het ware schuldbesef brengt tot belijdenis van schuld. Het roept van binnen:,,Gezondigd!" Dat ontwaakte geweten blijft Gods volk aanklagen: nog steeds tot alle boosheid geneigd (Zondag 23).

Gezuiverd geweten
Het is een voorrecht als we met een goed geweten handelen. Dan kunnen we ons tegenover God en mensen verantwoorden. Velen leven zo bij hun goed geweten en denken daarmee rekenschap te kunnen afleggen voor God van hun daden. Een goed geweten zonder meer is niet voldoende. Iemand kan een goed geweten hebben, zonder genade. Paulus zegt: ik ben mij van geen ding bewust, maar daardoor ben ik niet gerechtvaardigd. Het gaat om een zuiver geweten voor Gods aangezicht. Ons geweten heeft de reiniging met het zoenbloed van Christus nodig. Het gezuiverd geweten onderwerpt zich aan Gods wil. Dat geeft een onbevlekt verstand. Door zondige gedachten wordt het geweten besmet. Het zuivere geweten heeft twee zusjes: een rein hart en ongeveinsd geloof. Een goed geweten gaat ook gepaard met gehoorzaamheid. Daarom vermaant Paulus dat we ons aan de overheid moeten onderwerpen, om des gewetens wil, nl. omdat God dit eist. Deze apostel oefende zichzelf erin, altijd een onergerlijk geweten te hebben bij God en de mensen. Dat vraagt een nauw leven naar Gods geboden. Wie zelf gewetenspijn kent over zijn zondige daden, zal graag rekening houden met het geweten van zijn naaste. Het zwakke geweten gaat spreken bij het eten van offervlees, 1 Cor. 8. We mogen de zwakken geen aanstoot geven. Wie hun zwak geweten kwetst, zondigt tegen Christus. Een duidelijke aanwijzing dat wij eikaars gewetensbezwaren dienen te respecteren. Het beroep op het geweten moet dan wel gegrond zijn op de Schrift.

Gevangen geweten
Luther zij ons hierin ten voorbeeld. Op de rijksdag te Worms stond hij voor de eis om zijn boeken te herroepen. Luther weigerde, ,,aangezien mijn geweten gevangen is in het Woord van God." En hij vond het heilloos en gevaarlijk om tegen het geweten te handelen. In gebondenheid aan Gods Woord heeft Luther de stem van zijn geweten gevolgd. Hij kon en wilde niet anders omdat zijn geweten gevangen was in Gods Woord. Zo beleeft de christen zijn geestelijke vrijheid. Het gaat daarbij niet om het recht van de mens, maar om de wil van God. Zo' n geweten gaat spreken wanneer men afwijkt van Gods Woord. Er komt persoonlijke schuldbelijdenis over de eigen ongerechtigheid. Hoe meer het geweten aan de Schrift gebonden is, des te meer zal hij aanklagen. Want de Schrift wijst niet alleen op zondige daden, maar ook op het zondige hart. Vandaar het gebed: reinig mij van de verborgen afdwalingen. Zo'n gevangen geweten gaat ook naar buiten spreken, om net als Luther van de waarheid Gods te getuigen. Moge Gods Woord zo'n beslag op ons leven leggen, dat we om des gewetens wil niet zwijgen, maar spreken. Om van Gods Naam te getuigen en voor de zonde te waarschuwen. In deze tijd van toenemende ongerechtigheid zullen de gewetens van de rechtvaardigen gekweld worden. Op de dag des HEEREN mogen zij met een vrij geweten verschijnen voor Christus. Dan zullen de boeken geopend worden. God zal de verborgen dingen oordelen door Jezus Christus. Wat zal uw geweten dan spreken?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen