Nederlanders in Nieuw-Zeeland

De Maori, de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland, zagen in Abel Tasman en zijn maten een beste kluif en probeerden ze gevangen te nemen. Abel Tasman ging er prompt vandoor, de teleurgestelde Maori achterlatend. Het duurde een eeuw voordat de Engelsman Thomas Cook langskwam en de vlag plantte. Zodoende werd het eiland in de mist, Nieuw-Zeeland, Engels grondgebied en heden ten dage behoort het nog steeds tot het Gemenebest. In de loop der jaren hebben zich er duizenden emigranten gevestigd, onder wie veel Nederlanders, die het best naar hun zin hebben. Nieuw-Zeeland is acht keer zo groot als Nederland; er wonen 3,3 miljoen mensen.

Ongerept
Nieuw-Zeeland is heuvelachtig, met veel ongerepte natuur. Wellington is de hoofdstad van Nieuw-Zeeland en Auckland heeft de meeste inwoners, ongeveer 1 miljoen, verspreid over een grote oppervlakte. Vele Nederlanders wonen in en om Auckland, wat goed te zien is in het telefoonboek. Achternamen met De, Van en Van de beslaan vier pagina's. We gaan op bezoek bij enkele Nederlanders.

Snijbloemen
In Drury, 40 km zuidelijk van Auckland, wonen de tweelingbroers Guus en Joost Sonneveld (25). Twee jaar geleden verlieten ze hun ouderlijk huis in Nootdorp en nu verbouwen ze snijbloemen in kassen. ,,Het bevalt ons uitstekend in Nieuw-Zeeland. We verbouwen asters en orchideeën en het is geen probleem om ze via de veiling te verkopen. We kennen heel wat Nederlanders die hier iets opgezet hebben en de meesten doen het aardig goed." Hoe zit het met de taal? ,, We wonen met vijf man in een huis, allemaal Nederlanders. We hoeven dus geen heimwee te hebben ofte krijgen. Onderling spreken we veel Nederlands, maar de Engelse taal is geen probleem meer. Zijn jullie bij een kerk aangesloten? ,,Jazeker, 's zondags gaan we naar de Presbyterian Church in Drury, waar we ons thuis voelen. Ongeveer een kwart van de leden is Nederiander. Door de kerk zijn we in contact gekomen met veel mensen en zijn we de taal machtig geworden."

Goudse kaas
In huize Sonneveld wonen ook Hans Schipper (32) en Jack Dieleman (29), die het goed naar hun zin hebben. Hans kwam vijfjaar geleden uit Vriezenveen en werkt nu als aannemer in Auckland en omstreken. ,,Alsje hier timmerman wilt worden, ga je gewoon je gang, zonder papieren.'' Vakmanschap is meesterschap. Jack kwam uit Nieuw-Vennep en is hier nu ook vijfjaar. Hij is verkoper van truckonderdelen, zodoende komt hij veel in contact met de Nieuwzeelanders, de "Kiwi's' We gaan verder naar het zuiden over de autoweg en aan beide kanten zie je op een afstand heuvelruggen. We komen in een klein plaatsje, Mercer, waar een bord langs de weg aangeeft dat er kaas te koop is. In een klein dorpswinkeltje staat AlbertAlferink (37) en deelt plakjes echte Goudse kaas rond om te laten proeven hoe lekker het is. Albert:,,Ik kwam 13 jaar geleden uit Kuinderen (Overijssel). Hier in Mercer maak ik kaas op de echte Hollandse manier, bij een boerderij verderop. Echte tussen aanhalingstekens, want ik had problemen met de gezondheidsdienst over kaasmaken van ongepasteuriseerde melk. Ze namen al mijn kazen mee, onder begeleiding van de politie en ik moest voor de rechter. Maar het mooie van het geval was, dat de rechter zei:,,Die kaas smaakt uitstekend, ik heb het zelf geproefd, wat is er mee aan de hand?" Momenteel maak ik kaas van gepasteuriseerde melk, maar ik maak liever de echte kaas van rauwe melk. Deden ze dat in Nederland ook niet honderden jaren lang?" Na veertig minuten rijden komen we in Paparimu, waar we Johanna en Rik van Miltenburg ontmoeten. Ze hebben een melkveebedrijf met 340 koeien. Johanna; „We kwamen zeven jaar geleden met onze drie zoons uit Nederiand. Rik komt uit de Meern en ik uit Woerden. Het bevalt ons hier uitstekend, we kennen veel mensen in de omgeving, maar niet veel Nederianders. Zondags als we naar de kerk gaan in Papakura (Presbyterian Church) zien we een enkele Nederlander."

Ponyclub
In Nederland was Rik instructeur bij de bereden politie in Bilthoven, en in Paparimu is hij instructeur van de plaatselijke ponyclub. Johanna en Rik hebben een veeteeltbedrijf gekocht van 60 ha. In Clevedon, het laatste boerendorpje voor de grote stad begint, woont Henk van de Vaart. Henk heeft het uitstekend naar zijn zin: „De taal is af en toe beetje een probleem, maar dat loopt wel los. Ik kwam anderhalfjaar geleden uit Rijswijk en verbouw hier snijbloemen in de open lucht. Het bevalt goed." Wat doe je in je vrije tijd? ,,Ik ga graag naar de zee om te vissen en soms ga ik naar de Coromandel, een groot schiereiland, waar ik een Nederlander ken. In totaal ken ik hier dertien Nederianders. Zondags ga ik naar de kerk in Drury, waar ik Guus en Joost Sonneveld tegenkom. Laatst had ik een probleem door mijn gebrekkige kennis van het Engels. Ik probeerde een winkelier duidelijk te maken dat ik een lier (takel) wilde kopen. Het Engelse woord is winch, maar ik zei witch, wat heks betekent. De goede man keek me ontsteld aan."

Ouderen
Via de autoweg naar Auckland, richting Henderson, komen we op de McLeodweg en wat zien we daar? "Ons Dorp'' staat met forse letters boven de poort en op een bordje staat; Willemstraat. In Ons Dorp wonen hoofdzakelijk Nederlanders. De meest^n zijn vele jaren geleden in Nieuw-Zeeland gekomen en volgens sommigen gaat men in het verleden leven als men ouder wordt. Sommige Nederlanders spreken alleen hun moedertaal, wat de omgang met nietNederlanders bemoeilijkt. Zodoende is tien jaar geleden het idee geboren om een gemeenschap op te richten. Zes jaar terug is men begonnen met bouwen. Een vroegere boomgaard is omgezet in een "plaatsje" met bijna negentig huizen, een verzorgingscentrum en een ziekenhuis met twaalf bedden. Dit allemaal op ongeveer 5 ha grond; het ziet er fantastisch uit. De bewoners kopen een huis; bij een sterfgeval wordt de waarde van de woning geschat en dat bedrag wordt uitgekeerd aan de nabestaanden.

Bijbelstudie
Dinsdagsavonds is er meestal een Nederlandse bijbelstudie bij Piet en Akke Doelman. Piet is in Semarang (Indonesië) geboren en studeerde later aan de landbouwhogeschool in Deventer. Daarna vertrok hij naar Nieuw-Zeeland om zich daar te vestigen. Piet: ,,Ik heb op verschillende boerderijen gewerkt en later een eigen veeteeltbedrijf gekocht. Jaren geleden waren die een stuk goedkoper. Het bevalt me goed in Ons Dorp. Ik verzorg hier mijn vrouw; zij is door een ziekte aan een rolstoel gebonden. De broers Raymond en André van Orsoy de Flines komen uit Assen. Hun voorvaderen waren hugenoten. Raymond werkt voor de elektriciteitscentrale en zegt: ,,De verhouding tussen baas en werknemer is veel gemakkelijker hier, je noemt hem bij zijn voornaam. '' André werkt voor een brandbeveiligingsdienst.

Schibbolet
Voordat we naar de andere kant van het NoorderEiland gaan,zoeken we Anton en An Everts op, die in een ander gedeelte van de stad wonen. In een huis dat uitzicht heeft op de Manukau-haven, woont emeritus predikant Anton Everts, die in 1955 met zijn vrouw uit Utrecht is gekomen. ,,Sedert 1950 zijn er heel wat Nederlanders weggegaan uit hun geboorteland om het ergens anders te zoeken, en voor het eerst had Nieuw-Zeeland de grenzen open voor Nederlanders. Velen werden voorbereid via arbeidsbureaus en de Christelijke Emigratie Centrale, die de emigranten veel informatie gaven. Maar verschillende dingen waren anders, zo ver van huis, zoals het Nieuwzeelandse kerkelijke leven, dat een Britse achtergrond heeft. Zodoende kwamen we hiernaartoe in 1955, niet om gemeenten te stichten maar om de Nieuwzeelandse predikanten te helpen het schibbolet van de Nederiandse emigranten te leren verstaan. We waren eerst drie jaar in Dunedin op hetZuiderEiland en toen werd ik beroepen naar de Presbyterian kerk in Gisborne, waar we vier jaar zijn geweest. De Presbyterian Church is te vergelijken met de Hervormde Kerk, maar met een verschillende achtergrond. De Anglicaanse kerk heeft wat meer gemeen met de Rooms-katholieke Kerk. Zo zijn we in 1962 naar Auckland gekomen om hetzelfde werk te doen als voorheen, maar nu voor het hele noordelijke gedeelte van het NoorderEiland, dat ongeveer twee keer zo groot is als Nederland."

Kerstfeest
,,In 1969 nam ik een beroep naar Mt. Roskil aan en daar zijn we gebleven tot nu toe. In 1974 ben ik met pensioen gegaan. Af en toe preek ik nog en ik kom veel met mensen van Ons Dorp in contact." Wat is er zoal van de Nederlanders in Nieuw-Zeeland te vertellen? ,,De meeste Nederlanders die hier in het verleden kwamen, hadden zich voorgenomen om Nieuwzeelander te worden en dat hebben ze goed gedaan. Maar de Nederlandse achtergrond kun je niet ontkennen en een aantal dingen zijn gebleven, zoals de taal, de humor en het Kerstfeest. In Nieuw-Zeeland is de kerstman helaas een ernstige concurrent van het Christuskind. Iedereen krijgt cadeaus met Kerstfeest in plaats van met SintNicoIaas." Is er een verschil tussen de Nederianders in NieuwZeeland van toen en nu? ,,De eerste Nederlanders waren arbeiders die de ruimte zochten en door hard werken iets opbouwden. De Nederlanders die nu komen zijn meer commercieel ingesteld en hebben al wat kapitaal als ze beginnen."

Goede verhouding
Nu gaan we per motorfiets naar de andere kant van het Noorder-Eiland. Langs ravijnen en bergengtes komen we in Gisborne. Nu is het nog maar 100 km voordat we in Wairoa zijn. In totaal hebben we bijna 600 km gereden en grote steden zijn niet meer te zien. Wairoa ligt aan de rivier de Wairoa, het Maori-woord voor "lang". Aan de oostkust van het Noorder-Eiland wonen de meeste Maori, in verhouding tot andere gedeelten van het land. Wairoa heeft een bevolking van zo' n 4500 mensen, van wie zeventig procent Maori is. De verhouding tussen de blanken (Pakeha's) en de Maori is goed, maar de Maori zijn wat bevreesd dat de blanken gaan overheersen. Met de motorfiets gaan we over een loopbrug om het dorp te bereiken, Verieden jaar is de hoofdbrug weggespoeld ten gevolge van de cycloon Bola en momenteel is men met de wederopbouw bezig.

Bijbelonderricht
In Wairoa wonen Roelf en Patricia Wichers. Ze hebben een veeteeltbedrijf, 12 km van het dorp verwijderd. Roelf vertelt wat over zijn verblijf in NieuwZeeland. ,, Dertig jaar geleden kwam ik uit Nieuw-Guinea naar Nieuw-Zeeland en ik heb er nooit spijt van gehad. Ik heb een Nieuwzeelandse vrouw, zodoende ben ik snel met de gewoonten en gebruiken van NieuwZeeland in aanraking gekomen. We melken zo' n 250 koeien en er is wat mestvee. Er is ongeveer 150 ha op de boederij, maar de rivier stroomt geregeld over. De laatste keer was vorig jaar, waarna er een hoop slib op het land lag." Heb je nog veel contact met Nederianders? ,,Nietveel, wanterwonen er maar weinig in deze buurt. Ik ben opgegroeid met de Maori en we kunnen uitstekend met elkaar overweg." Waar dienen die grote gebouwen voor die achter jullie huis staan? ,,Die zijn hier vorigjaar geplaatst met een grote oplegger. De jeugd van Wairoa komt hier meestal op zondag na de kerkdienst om zich te vermaken op de boerderij. Maartevens brengen we ze in aanraking met Gods Woord, de Bijbel, om ze hierin te onderrichten. Het overgrote deel heefteen niet-christelijke achtergrond en met Gods hulp proberen we ze te bereiken." Roelf is erg geliefd bij de jeugd, want hij neemt veel tijd voor ze, wat de jongelui thuis vaak missen. Gelukkig wordt Roelf bijgestaan door zijn vrouw Patricia.

Zendings-bullozer
Binnen enkele maanden zal het wel weer drukker worden op de boerderij, want de zomer is in aantocht; er moet kuilvoer gemaakt worden en hooi geperst. Werk genoeg, maar Roelfs zoon Andrew is momenteel ook op de boerderij. Hij is een van de zes kinderen. De meesten van hen zijn het huis uit; ze zijn getrouwd of hebben een baan ergens anders. Andrew is momenteel een bulldozer aan het opknappen die hij van de buurman gekocht heeft. De bedoeling is dat het gevaarte in de nabije toekomst naar Papoea Nieuw-Guinea getransporteerd wordt om op hetzendingsveld goede diensten te bewijzen. Er moet een vliegveld aangelegd worden om de dorpjes van levensmiddelen te voorzien. Roelf zegt dat ik kan blijven zolang ik wil, maar mijn werk wacht weer (in de buurt van Auckland). Zodoende verlaat ik Wairoa en ga terug naar Auckland.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen