Platvoeten, X- en O-benen bij kinderen

Er zijn lichamelijke afwijkingen waarvan het soms niet geheel duidelijk is of een medische behandeling noodzakelijk is. Hiertoe behoren bij voorbeeld de zogenaamde platvoeten bij peuters en kleuters. De huisarts krijgt op het spreekuur vaak van ouders de vraag of hun kind steunzolen of extra dure schoenen nodig heeft. Deze vraag komt meestal voort uit de vrees dat onbehandelde platvoeten zouden kunnen leiden tot voetafwijkingen op latere leeftijd. Nu kan ik u wat dat betreft geruststellen: enig verband tussen deze twee zaken is nog nooit aangetoond. Intussen wordt, vooral door schoenfabrikanten, nog altijd gesuggereerd, dat er wèl zo' n verband bestaan en wordt erop gewezen, dat het dragen van dure kinderschoenen een positieve uitwerking heeft op de vorm en de functie van de voet.

Variatie
Feit is echter dat het overgrote deel van de platvoeten van peuters en kleuters niets anders is dan een variatie van de normale vorm. Een speciale behandeling is dan ook meestal niet nodig. Kinderen met platvoeten klagen nooit over pijn in de voeten. Doen ze dat wèl, dan is er meer aan de hand, bij voorbeeld een ontsteking. Aanleiding om het kind mee te nemen naar de dokter, is de waarneming van de ouders dat de voeten iets naar binnen kantelen tijdens het lopen of dat het voetgewelf aan de binnenzijde afwezig is. Nu wordt dit laatste veroorzaakt door een relatief grote hoeveelheid onderhuids vetweefsel in de voetjes van peuters, zodat de afwezigheid van het voetgewelf slechts schijn is. Bovendien heeft ieder kind in meer of mindere mate X-benen, waardoor de voet de neiging heeft iets naar binnen te kantelen. Als je het kind vraagt op de tenen te gaan staan, herstelt de vorm van de voet zich fraai en blijkt er niets aan de hand te zijn. Behandeling van deze variant van de normale voet met steunzolen of extra dure schoenen is beslist niet nodig. Ook het voorschrijven van speciale oefeningen, zoals het met de tenen oppakken van een potlood, is zinloos en onnodig belastend voor het jonge kind.

Blote voeten
Lopen op blote voeten is prima, als het maar niet gebeurt op een harde onderlaag. Hiermee valt een platvoet niet te corrigeren. Lopen op blote voeten kan het beste gebeuren op een zachte ondergrond, zoals zand of gras. De eisen die aan een peuterschoentje gesteld moeten worden, zijn eigenlijk heel eenvoudig: het moet goed passen en het mag de beweeglijkheid van de enkel en de voet niet hinderen. Van belang is verder een stevige contrefort, die de hiel goed omvat, dus gesloten is. De belangrijkste functie van de schoen op deze leeftijd is bescherming tegen kou en het voorkómen van verwondingen. Als het kind ouder wordt, gaat de voetvorm meer op die van een volwassene lijken. Het overdadige onderhuidse vet van de voet verdwijnt geleidelijk. Als het schoolgaande kind enigszins platvoeten heeft, klaagt het wel eens over pijn aan de binnenkant van de voet. Deze pijn is meestal afkomstig van een geirriteerde slijmbeurs ter plaatse van kleine botuitsteeksels aan de binnenkant van de voet, door knellen tegen de schoenrand. Een steunzool kan hier verbetering van de klachten geven.

Merken
In het algemeen kun je stellen, dat extra maatregelen alleen nodig zijn als platvoeten klachten geven. Meestal kan een behandeling gestopt worden als de voeten uitgegroeid zijn, op 14- tot 16-jarige leeftijd. Nu blijven er altijd wel jonge mensen die hun hele leven steunzolen moeten dragen ten gevolge van een aangeboren bindweefselzwakte. Maarzij vormen een kleine minderheid. Een geringe platvoet bij een klein kind heeft dus eigenlijk alleen een goede confectieschoen nodig. Voorbeelden van goede merken zijn: Bunny, Renate, Piedro (duur), Pinocchio, JimmyJoy, Colly, Robinson (matig duur), Garantjes, Corrector, Schuiverflc, Kimmy (goedkoper). Tegenwoordig is het bij de schoolgaande jeugd mode om op sportschoenen te lopen. Óp zichzelf is hier niets op tegen. Je krijgt er geen slechtere voeten door. Het percentage is naar mijn indruk door deze modegril sterk gestegen. "Ouderwetse" sandalen zijn wat dit betreft hygiënischer.

Steunzool
Hierboven noemde ik al even het voorkomen van X-benen bij kinderen, waardoor de voeten de neiging hebben iets naar binnen te kantelen. Ook hier geldt, dat geringe standsafwijkingen geen behandeling behoeven. Eén en ander corrigeert zich bij het ouder worden vanzelf. In ernstiger gevallen, waarbij het kind herhaaldelijk valt doordat de knieën tegen elkaar stoten, kan een steunzool uitkomst bieden. Als deze maatregel geen effect sorteert, komen nachtspalken in aanmerking. Deze behandeling leidt ook bij O-benen tot goede resultaten. Vroeger was de Engelse ziekte (rachitis) een beruchte oorzaak van O-benen. Rachitis ontstaat als het kind te weinig vitamine D heeft. Vitamine D zorgt ervoor dat de botten voldoende sterk worden doordat het de opname van kalk vanuit het darmkanaal in het bloed bevordert. Vitamine D wordt onder invloed van het zonlicht in de huid gemaakt. Ook komt het voor in margarine. In ons klimaat is de natuurlijke vitamine-D-voorziening door gebrek aan zonlicht onvoldoende. Het is daarom van belang dat het jonge kind, zéker in het winterseizoen, aanvullende vitamine-Ddruppelfles krijgt. Overigens zien we bij heel kleine kinderen die net lopen meestal O-benen, die later op kleuterleeftijd overgaan in X-benen. Dit is een normale ontwikkeling, die nauurlijk niets te maken heeft met de Engelse ziekte.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen