Wat is een mens nog waard in onze ogen?

Laatst ving ik ergens het bericht op dat een Nederlandse voetbalclub een van haar spelers verkocht had aan een andere club. De club had voor deze speler een bedrag van acht miljoen ontvangen! Toen ik het hoorde, moest ik denken aan de profeet Amos, die schrijft dat in Israël de nooddruftige verkocht wordt voor een paar schoenen.

Dat is een heel prijsverschil: een paar schoenen of acht miljoen! Op het eerste gezicht zou je denken dat de bewuste club de mens een hogere waarde toekent dan Israël deed in Amos' dagen. Maar dit is louter schijn. De duur verkochte voetballer dient alleen maar als middel om de sensatielust van de massa in het voetbalstadion te bevredigen.

Als mens telt de voetballer bij de massa echt niet mee. Als hij op de groene mat niet meer meetelt, is het gedaan met zijn betekenis. Dan wordt hij als van onwaarde terzijde geschoven. Dan is hij de massa echt niet meer waard dan een paar versleten schoenen.

Huiveringwekkend
Dat is de hardheid en meedogenloosheid van onze tijd. Ze uit zich ook in het voetbalvandalisme. Meedogenloos vernielt men andermans bezit. Men is alleen bekommerd om eigen genot. Dat is de godsdienst van het eigen ik, die gepredikt wordt door de moderne media. Als die genotzucht niet bevredigd wordt, voelt men zich te kort gedaan. En dan gaat men zich wreken.

Waarop? Dat doet er niet toe in de wereld die alleen om het eigen ik draait. Het enige dat telt, is het gevoel van onbevredigdheid, dat afgereageerd moet worden. En dan wordt toch nog een beetje de sensatiezucht bevredigd. Een huiveringwekkende wereld, waar de onbaatzuchtige liefde tot de naaste als mens steeds meer gaat ontbreken.

Maar laten we oppassen voor een hard oordeel over de wereld buiten ons. In hoeverre worden ook wij geleid door de genotzucht en de ikzucht, waarbij de ander alleen van betekenis is voor zover hij ons nog wat te bieden heeft? De liefdeloosheid kon wel eens dichterbij zijn dan we denken.

„Je hebt niets aan ze"
Ik hoorde op dezelfde dag nog een ander verhaal. Het was een gesprek van vrijwilligsters in de bejaardenzorg. Het was tegen Kerst. In dat gesprek werd opgemerkt dat er op de Kerstdagen wat minder personeel aanwezig zou zijn. „O, maar dat is niet erg", zei de ene vrijwilligster, „want dan komen er toch juist veel familieleden op bezoek?"

Waarop de andere vrijwilligster, een ex-verpleegster, reageerde met iets van haar ervaringen te vertellen. Die ervaringen waren niet allemaal zo fraai. Ze vertelde van patiënten die geen bezoek meer ontvangen, „omdat je toch niets aan ze hebt." Van kinderen in een zwakzinnigeninrichting die op hun verjaardag alleen nog een pakje van thuis krijgen. Van bejaarden bij wie heel af en toe de kinderen een kwartiertje op bezoek komen, „omdat je er toch niets meer aan hebt."

Wat kan er door patiënten en bejaarden veel geleden worden, juist omdat ze het gevoel hebben dat ze geen nut hebben voor de ander en dat ze dus waardeloos zijn. Dat gevoel kan uit hen zelf komen (veel psychisch lijden wordt juist veroorzaakt door dit gevoel), maar het kan op z'n minst ook versterkt worden door de houding van de medemens.

Emancipatie
Het is te vrezen dat juist ook de zo door de overheid aangemoedigde emancipatiedrang hier zulke verschrikkelijke gevolgen heeft. Ook onder ons. Was het 25 jaar geleden in vele gevallen bijna vanzelfsprekend dat een meisje ophield met werken, als ze ging trouwen, nu is het bijna vanzelfsprekend dat ze dat niet doet. Dat heeft te maken met de vermeende noodzaak om geld te verdienen.

Maar dat heeft ook te maken met de gedachte dat je alleen waardevol bent als je een nuttige functie bekleedt in de maatschappij, een functie die om te rekenen is in geld. Zomaar er zijn voor de ander -je man, je kinderen, je ouders, je familie, je buren- lijkt niet meer voldoende waardevol. Zomaar tijd hebben voor de ander, zonder dat de ander je wat heeft te bieden, lijkt hoe langer hoe zinlozer te worden.

Dat betekent dat de ruimte voor hen die geen nuttige functie meer lijken te hebben, steeds kleiner wordt. Vroeger leefden ze vaak gewoon met het gezin mee. Vele bejaarden telden volop mee en deelden de aandacht met de andere gezinsleden. Het is al lang niet meer zo dat ze nog goed in onze huizen passen. Daarom hebben we bejaardencentra voor ze gebouwd.

Het is te vrezen dat ze ook steeds minder in ons levenspatroon passen. Dochters die werken, kunnen immers moeilijk op bezoek bij de ouders of bij de vader of moeder (behalve even op zaterdag of zondag). Het gebeurt nogal eens dat vrijwilligsters moeten helpen, omdat eigen kinderen vanwege hun werkkring geen tijd hebben. Maar hoe lang zullen die vrijwilligsters er nog zijn?

Schaars
Bij alle technisch hoogwaardige zorg die de moderne maatschappij ons kan bieden, is de ontbaatzuchtige liefde een steeds schaarser artikel. Ten diepste is het een gevolg van de Godverlating, die zo kenmerkend is voor onze tijd. Als we de Schepper van hemel en aarde niet meer kennen en erkennen, kunnen we Zijn schepsel, de mens, ook niet meer op de juiste waarde schatten.

Dat begint met het verkeerd beoordelen van ons eigen bestaan. Als we niet meer weten dat we voor de eeuwigheid zijn geschapen, en voor de ander (om onze Schepper te eren en onze naaste te dienen), heeft alleen het vergankelijke genot van deze wereld, en heeft alleen het eigen ik waarde voor ons. Dat eindigt in de eenzaamheid van het eigen ik en van de naaste.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen