A.J. Kedde: Klassiek homeopaat

Meer dan een miljoen Nederlanders maken gebruik van alternatieve geneeswijzen. Die ontwikkeling is niet toevallig, maar hangt samen met verschillende factoren. In de eerste plaats de verzakelijking van de moderne gezondheidszorg. Gemiddeld wordt zeven minuten uitgetrokken voor een consult. De patiënt heeft nauwelijks tijd om zijn klachten te uiten en voelt zich veelal een nummer. De vertechnisering van het medisch bedrijf heeft het gevoel van vervreemding nog vergroot. De leek die in een academisch ziekenhuis wordt behandeld, voelt zich figurant in een griezelige science-fictionfilm. Tweede factor van betekenis is de sterk toegenomen aandacht voor gezondheid. Als in de reguliere geneeskunde geen kruid tegen een bepaalde ziekte is gewassen, moet het alternatieve circuit uitkomst bieden. Daar heeft men bovendien meer tijd voor de patiënt en onderzoek en behandeling zijn er in het algemeen minder belastend. In de derde plaats krijgt de westerse samenleving weer oog voor het feit dat de mens meer is dan een zak vol organen, die zo nodig gerepareerd kunnen worden. Geneeswijzen die zich richten op het organisme als geheel in plaats van op een enkel orgaan, hebben daardoor het tij mee.

---

Homeopathie is in reformatorische kring altijd populair geweest. In veel huisgezinnen staat "De kleine dokter" van Alfred Vogel of "Homeopathie in de praktijk" van dr. Voorhoeve naast de Bijbel. Naar de achtergrond van deze sympathie is nimmer onderzoek gepleegd. Wel zijn bepaalde veronderstellingen geuit. Met name in bevindelijke kring is men altijd beducht geweest voor een verheerlijking van het verstand en de technische mogelijkheden van de moderne medische macht. Wellicht voelt men zich daardoor aangetrokken tot geneeswijzen die niet wetenschappelijk verklaarbaar zijn en de indruk wekken rechtstreeks van God afkomstig te zijn. De waardering voor homeopathie in deze kring heeft daarnaast te maken met de gemeenschappelijke afwijzing van vaccinatie. Bij iemand als ds. Zandt was dit een belangrijke motief voor zijn voorkeur voor deze alternatieve geneeswijze. Net als dr. Abraham Kuyper pleitte hij destijds al voor een leerstoel homeopathie. Een wens die inmiddels in vervulling is gegaan. De VU heeft een heuse hoogleraar homeopathie, in de persoon van prof. Harry Bodde. Tot verdriet van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.

Werking
Grondregel van de homeopathie is dat het gelijke door het gelijkende moet worden genezen. Een homeopathisch geneesmiddel wordt dan ook gekozen op grond van de gelijkenis tussen het te behandelen ziektebeeld en het vergiftigingsbeeld van het middel wanneer het wordt toegediend aan een gezond mens. Door het middel afwisselend te verdunnen en te schudden, het zogenaamde potentiëren, wordt de geneeskrachtige werking volgens homeopaten versterkt. Over de werkingswijze van homeopathische middelen wordt verschillend gedacht. Hahnemann, grondlegger van de homeopathische wetenschap, schreef de werking toe aan spirituele kracht die vrijkomt tijdens het potentiëren. Homeopaten die de levensbeschouwelijke opvattingen van Hahnemann niet delen, bekommeren zich veel minder om de werkingswijze van het middel, maar letten uitsluitend op het resultaat. Derde kenmerk van de homeopathie is de gerichtheid op de totale mens. De klassieke homeopaat is nauwelijks geïnteresseerd in de kwaal, maar veel meer in de individuele symptomen en eigenaardigheden van de patiënt. Hij kijkt niet naar de ziekte maar naar de zieke.

Bastaardhomeopathie
Door uitgebreide ondervraging probeert de homeopaat het "mensbeeld" van de persoon tegenover hem in kaart te krijgen, om het ene doeltreffende middel voor te kunnen schrijven. Daarbij maakt hij gebruik van de Materia Medica van Kent, de "bijbel van de homeopathie", waarin alle geneesmiddelbeelden zijn beschreven. Een gewetensvol homeopaat zit zeker tijdens het eerste bezoek van een patiënt bijna voortdurend in dit indrukwekkende boekwerk te bladeren, om het middel te vinden dat past bij het individu dat tegenover hem zit. Want er zijn geen twee mensen gelijk. De een heeft voor een bepaalde klacht een ander middel nodig dan de ander. In homeopathie geïnteresseerde huisartsen, die in het algemeen minder ruim in hun tijd zitten, schrijven meestal gecombineerde preparaten voor. Een klassiek homeopaat beschouwt dat als onverantwoord gesjoemel. Hahnemann sprak al van bastaardhomeopathie. Die term is wel in bijzondere zin van toepassing op het leger van drogisten dat homeopathische middelen verkoopt of het om laurierdrop gaat.

Kerend tij
Hoewel de homeopathie lange tijd op bijna onverdeelde steun uit bevindelijke kring kon rekenen, begint het tij te keren. Zo publiceerde de hervormdgereformeerde ds.J. Koppelaar uit Kinderdijk enkele artikelen in de Gezindsgids, waarin hij deze geneeswijze onder vuur nam. Vooral bij de hoge verdunningen plaatste hij zeer kritische kanttekeningen. Ook de auteur Frieda Mout-Van der Linden waarschuwde de gereformeerde gezindte voor homeopathische genezers, op grond van ervaringen die ze hiermee had opgedaan. Behandeling door een homeopaat zou tot occulte belasting kunnen leiden. Gemeenteleden die tot voor kort zonder enig gemoedsbezwaar een homeopaat bezochten, beginnen zich door dergelijke informatie onbehaaglijk te voelen. Een ontwikkeling waarmee klassiek homeopaat A.J. Kedde uit Nijkerk heel direct wordt geconfronteerd.

Onderzoek
Zo'n 95 procent van zijn boven regionale patiëntenkring behoort tot de gereformeerde gezindte. Om een beeld te krijgen van de opvattingen over homeopathie in bijbelgetrouwe kring, schreef Kedde een afstudeerscriptie over Christendom en Homeopathie. Daarin verwerkte hij een kleinschalig onderzoek onder zesendertig voorgangers uit de doelgroep: dertig uit de reformatorische kerken en zes uit evangelische kring. De evangelische geïnterviewden wezen homeopathie unaniem als occult a£ In de gereformeerde gezindte zijn het nog maar enkelingen die deze populaire alternatieve geneeswijze verwerpen. Van de dertig reformatorische predikanten was er slechts één die bezwaar aantekende. Maar de alarmerende geluiden van de enkelingen zijn voldoende om bij een grote groep het vanzelfsprekende in de acceptatie van homeopathie weg te nemen. Met gevolg dat Kedde geregeld de vraag krijgt, of hij in het licht van de Bijbel wel verantwoord bezig is.

Uitgepraat
De Nijkerkse homeopaat, die zelf tot de Gereformeerde Bond behoort. werd opgeleid aan de Nederlandse Academie voor Natuurgeneeskunde in Hilversum. Na zijn studie begon hij een eigen praktijk. Zijn kritische houding ten opzichte van de reguliere geneeskunde staat een vriendschap met een huisarts niet in de weg. „We gaan heel goed met elkaar om, maar de uitgangspunten zijn totaal verschillend. Ik zeg wel eens tegen hem: jij hebt medicijnen gestudeerd en ik geneeskunde. Om een voorbeeld te geven, zijn zoontje had oorontsteking. Zo erg dat hij hem antibiotica wilde geven. Ik zeg: joh, geef mij een kans. Ik heb dat kereltje een homeopathisch middel voorgeschreven en het werkte. De reactie van z'n vader was toen: ik weet niet wat er gebeurd zou zijn als-ie niks ingenomen had. Kijk, dan ben je uitgepraat. Soms doe je echt vervelende ervaringen op. Ik heb hier een vrouw gehad met enorm dikke amandelen. Ze zou geopereerd worden, maar kwam eerst naar mij toe. Toen haar huisarts dat ontdekte was hij zwaar beledigd. Terwijl m'n behandeling zoveel effect had gehad, dat ze niet meer geopereerd hoefde te worden."

Goed overleg
Hoe ziet u de verhouding tussen de homeopathie en de gangbare geneeskunde?
„Je hebt homeopaten die zich helemaal vastbijten in de homeopathie en huisartsen die alleen van de reguliere geneeskunde willen weten. Terwijl het niet óf óf, maar èn èn zou moeten zijn."
Is dat reëel, gezien het feit dat uitgangspunt en denkwijze totaal verschillend zijn?
„Daar ligt inderdaad een probleem. Een reguliere arts bestrijdt in onze ogen de symptomen, omdat hij niet de zieke maar de ziekte behandelt. Je krijgt bij voorbeeld iemand met een darmontsteking, die prednison gebruikt. Wil je zo iemand homeopathisch behandelen, dan moet hij schoon zijn van prednison. Als de huisarts daar niet van wil weten, wordt het moeilijk. Met èn èn bedoel ik dan ook niet dat je iemand zowel regulier als homeopathisch kunt behandelen, maar dat er een goed overleg mogelijk zou moeten zijn tussen huisarts en homeopaat."
Hoe ziet u die samenwerking voor u?
„Dat een huisarts zegt: probeer jij het eens. En dan contact met elkaar houden. M'n eigen huisarts stuurt wel eens patiënten door. Zo kreeg ik van hem een jongetje met allerlei ontstekingen in het gezicht. Antibiotica hielp niet. Het homeopathische middel dat ik voorschreef werkte gelukkig heel goed. Na verloop van tijd kreeg dat ventje er weer last van. De huisarts stuurde hem toen direct naar mij door, omdat de resultaten goed waren geweest. Dat vind ik een volwassen houding."

Hoofdpijn
U hebt er geen bezwaar tegen om door een allopathisch huisarts behandeld te worden?
„Hij heeft zich ook verdiept in homeopathie. Maar klassiek homeopathisch kan een huisarts, door gebrek aan tijd, niet werken. Daarom doet hij wat aan complex-homeopathie. Voor ons kan dat niet. Het is één medicijn dat bij je werkt. Je kunt in de complex-homeopathie wel resultaten hebben, maar dan door onderdrukking van klachten. Een voorbeeld. Er komt iemand bij me met migraine. Krijg ik van die persoon het mensbeeld te pakken, waar een bepaald medicijn bij past, dan komt die man of vrouw na een maand terug en is niet alleen de hoofdpijn weg, maar zijn ook andere klachten verdwenen. Daaruit blijkt dat je de persoon behandelt en niet alleen de kwaal. Want die kwaal is een uiting van de ziekte en niet de ziekte zelf Dat betekent overigens niet dat je iedereen kunt helpen. Je moet wel reëel blijven. Iemand die hier komt met ontstoken voorhoofdsholten, behandel ik homeopathisch. Maar lukt dat niet, dan zal ik adviseren om naar de huisarts te gaan voor een antibioticakuur. Zo ligt dat. Homeopathie is een schitterende geneeswijze, maar je kunt er niet alles mee bereiken."

Pulsatilla
Wat is de motivatie van mensen om naar u te komen?
„Het grootste deel gaat naar een homeopaat omdat ze verder uitgedokterd zijn. Meestal betreft het chronische klachten. Migraine, reumatische klachten, darmklachten, een maagzweer, hyperventilatie... Daarnaast heb je mensen die van meet af aan bewust voor homeopathie kiezen omdat ze moeite hebben met het slikken van chemische middelen met allerlei bijwerkingen." Zijn er ziektebeelden die u niet behandelt?
„In principe kan homeopathie alles, tenzij organen echt stuk zijn. Over de behandeling van mensen met een sterk afgenomen vitaliteit, zoals patiënten met kanker of aids, wordt verschillend gedacht. Ik waag me daar niet aan. Want de vitahteit, de levenskracht moet het doen. Is die niet meer aanwezig, dan wordt het moeilijk."
Waar hangt het succes van uw behandeling van af?
„Of ik het beeld te pakken krijg van die persoon. Vooral de "mind" is belangrijk, de geestsymptomen: angst, emoties... Daar kun je in wezen op voorschrijven, al weet je niets van de klacht. Een mollige vrouw die heel gevoelig is, snel bloost, snel huilt, dorstloos is en niet tegen vet kan, kun je Pulsatilla geven, ongeacht wat ze heeft. Duidelijk! Maar je krijgt maar zelden iemand die voor honderd procent voldoet aan een bepaald medicijnbeeld, in het voorbeeld honderd procent Pulsatilla. Onder die Pulsatilla kan weer een ander medicijnbeeld zitten, dat er met piekjes bovenuit komt. Aan de hand van de Materia Medica probeer je tot de juiste keuze te komen. De rubriek met "mind"symptomen is het belangrijkst. Wat zijn je angsten, je emoties, ben je jaloers, wat zijn je dromen, je agressie, al dat soort dingen. Die zijn bepalend. Ik heb liever alleen een "mind"-beeld, dan dat ik uitsluitend een beeld heb van de lichamelijke symptomen."

Eenling
Hoe was uw positie aan de Academie voor Natuurgeneeskunde, laaar ook geneeswijzen als voetzoolmassage worden gedoceerd?
„Er waren andere levensvisies, zonder meer. Maar ik vind dat niet zo ter zake doen. Je gaat verder in de richting waarvoor je gekozen hebt en dat was in mijn geval de homeopathie. Acupunctuur viel na verloop van tijd af. In iriscopie heb ik wel doorgeleerd. Die heeft in onze kring een besmette klank. Daarom pas ik bewust geen iriscopie toe, al heb ik er geen moeite mee. Het is niet meer dan een diagnostisch hulpmiddel. Het probleem is dat mensen alles door elkaar gooien. Homeopathie, fytotherapie, iriscopie, magnetisme, alles gaat op dezelfde hoop. Ik ben 's bij een man geweest die heel veel mensen uit onze gezindte onder behandeling had. Hij keek in je ogen en kon direct zeggen wat je mankeerde. De mensen noemen hem een iriscopist of een homeopaat, maar dat is onzin. Zo'n man is paranormaal begaafd. Anders kun je dat nooit zien."
Duidelijk is dat de Academie voor Natuurgeneeskunde het kosmologisch holisme aanhangt, waarin de mens wordt gezien als deeltje van de kosmos. Had u daar als christen geen moeite mee?
„Je bent daar als christen een eenling. Al zijn er ook positieve dingen te noemen. Zo wordt bij voorbeeld gedoceerd dat ziekte een gevolg is van de zondeval, waardoor de harmonie is verstoord."

Zondeval
Waarbij de zondeval totaal anders wordt ingevuld dan de Bijbel doet.
,,Dat is mogelijk."
Nee, dat is zeker.
,,Nou inderdaad, op die school ben je een beetje een vreemde eend in de bijt. Ga je tweemaal per dag in kleermakerszit een uur mediteren, dan is dat geweldig. Maar als je zegt dat je twee keer op een zondag naar de kerk gaat, kijken ze je aan of je van een andere planeet komt."
Is het mogelijk om de homeopathische wetenschap los te zien van de levensbeschouwelijke inzichten van Hahnemanr?
„Ik zou niet weten waarom niet. Homeopathie is een ervaringswetenschap, die al tweehonderd jaar volgens vaste wetten werkt. Het is een kwestie van studie en wetten toepassen. Als u Sulpher moet hebben voor een bepaalde klacht en ik geef Belladonna, dan gebeurt er niks. Was homeopathie occult, dan zou Belladonna ook resultaat moeten hebben. Dat homeopathische middelen werken, is overtuigend aangetoond door prof Benveniste. We weten alleen nog niet hóe ze werken. Dat is voor een aantal mensen reden om homeopathie occult te noemen. Als ze iets niet kunnen verklaren, is het van God of van de duivel. En de duivel heeft in die dingen meestal een streepje voor."

Vitaliteit
„Het is misschien wat flauw, maar ik zeg wel eens: wanneer komt de duvel nou in het flesje, als je tien, of als je twaalf keer schudt? Er zijn inderdaad homeopaten, zoals de Griek Vithoulkas, die de werking van homeopathie verklaren uit het vrijkomen van kosmische krachten. Die helemaal denken vanuit een verband dat zou bestaan tussen de macroen de microkosmos. Maar die denkwijze staat los van de homeopathie zelf."
Vindt u het een bezwaar dat de werking van homeopathische middelen niet verklaard kan worden?
„Nee, er is meer dat we niet kunnen verklaren. Er zijn wel verklaringshypothesen. Maar het blijven hypothesen. Duidelijk is in ieder geval dat materie wordt omgezet in energie. Dat is helemaal niets bijzonders. Einstein heeft al aangetoond dat materie en energie uitwisselbaar zijn. Zeker bij hoge verdunningen is van de oorspronkelijke stof niets meer aan te tonen, dus het moet wel energie zijn. Door een homeopathisch middel geef je een gerichte stoot, waarop het lichaam reageert met de energie die het in zich heeft. Daarom begin ik ook niet aan de behandeling van mensen die geen vitaliteit meer bezitten. Wat je in de homeopathie doet, is gebruik maken van de zelfgenezingskracht van het lichaam."

New Age
Hoe verklaart u de toenemende huiver van bijbelgetrouwe christenen voor de homeopathie?
„Door de New-Agebeweging. Met het wegvallen van het christelijk geloof gaan mensen een andere levensvulling zoeken. Die vinden ze onder meer in allerlei oosterse filosofieën. Daarbij valt op dat de aanhangers van New Age vaak enthousiast zijn over homeopathie. En nogal wat homeopaten voelen zich aangetrokken tot het NewAgedenken. Ik ben één keer op een beurs voor alternatieve geneeswijzen geweest en daar ga ik nooit meer naartoe. Daar kun je als christen niet zijn. Maar je maakt een denkfout als je de zaak omkeert en zegt: omdat veel homeopaten zich in die sfeer thuisvoelen, is homeopathie occult."

Volgende keer: het verhaal van een ex-magnetiseur.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen