Een barre winter

Dichtgevroren sloten en plassen hebben de eenden, meerkoeten en futen al verjaagd. Overal in het land hebben vogelaars wakken gemaakt om watervogels te helpen overleven. Al wat zwemvliezen heeft, schoolt stilletjes samen bij zo'n wak. Vissen die zich verschanst hebben in de buurt van het wak schieten als zilveren strepen door de ijsbrij. Beducht als ze zijn voor de grote aalscholversnavel en op hun hoede voor het pijlsnelle ijsvogeltje. Bij zoveel concurrentie gaat 'n stel meeuwen krijsend op de vleugels, in de hoop dat elders nog wat te halen valt. De anders zo drukdoenerige eenden en meerkoeten staan gelaten en doelloos voor zich uit te staren op het ijs. Kieviten en reigers staan te kleumen in hun opgezette veren. Nog even en dan treedt het reddingsplan van de Vogelbescherming in werking; men rukt uit met grote hoeveelheden voer als de situatie voor vogels kritiek dreigt te worden.

Zwanen
Hoog in de lucht klinkt het zangerige gekwebbel van 'n vlucht zwanen die het hier voor gezien houden. Ze zetten koers naar de polders en open wateren, waar ze zich bij honderden andere zwanen voegen. Zodra het menens wordt met de kou, is het weemoedige en tegelijkertijd vrolijke gegak van lange slierten ganzen te horen. Bijna altijd vliegen ze uiterst gedisciplineerd in v-vorm, waarbij de sterkste het voortouw neemt. Afhankelijk van de weers- > omstandigheden in NoordoostEuropa kunnen we in vrijwel iedere winter brand- en rotganzen verwachten. Doorgaans zitten de gebieden langs de IJssel in november al tjokvol met grauwe en kolganzen. Ook in bekende ganzestekjes als Kampereiland, Lauwersmeer, de Biesbosch en in grote delen van de Alblasserwaard en Zeeland genieten ganzen en zwanen gastvrijheid. Het allermooiste van de winter is als de ganzen op de vleugels gaan voor de ochtendtrek. Heel vroeg, als het nog een beetje schemert en muisstil is, verlaten ze bij duizenden hun slaapplaatsen. In dwarrelende formaties vliegen ze naar de voedselgebieden. De opkomende zon werpt een zachte gloed over de gakkende vogels en dan ineens is het luchtruim in een gouden waas gehuld, waarin hun ijle tonen langzaam wegebben. Als je dat schouwspel eenmaal hebt meegemaakt, vergeet je het nooit meer.

Kunstwerken
Vorst en rijp hebben de idylhsch besneeuwde bossen en velden omgetoverd tot een sprookjesachtige diepvrieskist. Een enkel blad hangt nog te bibberen aan een kale tak. Zaadbolletjes, dennenaalden en heel gewone grassprieten vallen nu extra op, omdat ze versierd zijn met tientallen piepkleine sneeuwkristallen. Ze doen eerder denken aan een kunstwerk dan aan natuur in de winter. Ondanks de barre kou zijn heel wat dieren al op pad geweest, gezien de sporen die ze achtergelaten hebben. Gekrab en ander gerommel verklappen dat er zich rond een eik wat afgespeeld heeft. Twee braakballen laten zien dat het nog maar kort geleden is dat 'n uil ze uitbraakte. De scherpe blik van een bosuil is een paar muizen blijkbaar fataal geworden, ondanks de beschermende witte deken waaronder ze zich schuilhouden.

Vosse-paartijd
In de richting van het open veld zijn de prenten van een kleine viervoeter achtergebleven. Ze lijken net ingedeukte puddingvormpjes, die wachten om gevuld te worden. Het zijn de pootafdrukken van een vos. Even later laat Reintje zich snappen als hij met grote sprongen het hazepad kiest. Omstreeks januari en februari is de kans het grootst dat 'n vos zich laat zien, want dan is het paartijd. Onder invloed van de veranderende hormonen wil een rekel nog wel eens wat overmoedig gedrag vertonen als hij op vrijersvoeten is. Hij markeert zijn territorium door zijn uitwerpselen duidelijk zichtbaar midden op een pad te deponeren. Ook de vrouwtjes leggen geurvlaggetjes, zij het iets bescheidener, namelijk naast 'n pad in gras of struweel. Uit een loodgrijze lucht vullen ontelbare vlokken geluidloos de vossensporen.

Zwijnen
Door de gure oostenwind lijkt ons land meer op een enorme ijskelder dan op luilekkerland. De vetlaag die de meeste dieren in het najaar opgebouwd hebben, is al lang opgesoupeerd. Alleen de sterksten houden het vol om, door honger gedreven, elke dag maar weer op zoek te gaan naar een schamele diepvriesmaaltijd, 't Is toch een beetje zielig als je ziet hoe moeizaam een wild zwijn in de keiharde bodem ploetert in de hoop een paar eikels of larven te vinden. En als je dan bedenkt ^^ dat de jongen soms al in februari geboren worden! Brrr... Op de Veluwe wroeten ze graag langs geasfalteerde wegen, want door de trilling van langsrijdende auto's worden wormen en larven naar de oppervlakte gestuwd. Merels "weten" dat ook, vandaar dat ze vaak gevaarlijk dicht langs de straten pieren zitten te trekken, vooral in de bebouwde kom. Veel merels heeft dat al de kop gekost.

Wintergasten
De meeste vogels die het van insekten moeten hebben zijn na de zomer vertrokken naar warmere gebieden. De vrijgekomen plekjes werden al ras ingepikt door hun collega's uit noordelijke streken. "Onze" roodborstjes en spreeuwen zitten prinsheerlijk in het aangename klimaat van subtropisch ZuidEngeland, terwijl wij hier de Scandinaviërs en Russen op de voerplank van pinda's voorzien.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen