Praag, hoofdstad van de Romantiek

^_o'n tien eeuwen geleden was Praag een belangrijk kruispunt van handelsroutes tussen Oost en West, Noord en Zuid. Kooplieden uit Polen, Duitsland, Hongarije en Klein-Azië dreven handel in het vorstendom Bohemen, dat in de lüe eeuw ingeklemd zat tussen het Duitse rijk en het koninkrijk der Polen. Praag (of Praha; Prah betekent "doorwaadbare plaats in de rivier") vormde de grens tussen de Germaanse en de Slavische wereld. Inde 12e en 13e eeuw mengden zich Duitse en Joodse immigranten onder de Tsjechische bewoners en een eeuw later bloeide het vorstendom op onder de heerschappij van Karel IV. Praag werd het politieke brandpunt van het heilige Romeinse rijk. Tal van gotische bouwwerken verrezen (waaronder de St. Vituskathedraal) en de stad groeide met zo'n 40.000 inwoners uit tot de op Rome na grootste metropool van het Europees vasteland.

Stadsplein
Staromestské Namesti, het oude Stadsplein, is het hart van de stad. Op dit uitgestrekte plein hadden plechtigheden plaats, kwamen kroningsstoeten langs en werden executies uitgevoerd. De bezoekers staan vooral even stil bij het Oude Raadhuis, waar hoog in de toren op elk heel uur twee raampjes opengaan en de twaalf apostelen voorbij schuiven. Daar gelijk onder bevindt zich het "Orioj", een astronomische klok, bijna zeshonderd jaar oud, die behalve de tijd ook de bewegingen van de zon en de maan aangeeft. Tegenover het Oude Raadhuis staan de Tynkerk, met z'n grillige, tachtig meter hoge torens, en het standbeeld van Johannes Hus, dat in de 15e eeuw werd geplaatst.

Sfeer
Praag is vooral een stad voor de nacht Natuurlijk, overdag is er genoeg moois, fascinerends of vermakelijks te bezichtigen of te ondergaan. Maar de stad heeft 's nachts een sfeer die met geen enkele andere stad te vergelijken valt Dat komt onder andere door het roodachtige schijnsel van de gaslampen, die de afbrokkelende, geelgesausde muren beschijnen, 's Nachts is het net of de stad onder een zeventiende- of negentiendeeeuwse stolp is geplaatst Geen auto, geen discodreun of wat voor geluid dan ook verstoort de illusie dat je je hierin het Praag van de schrijver Kafka, of de componisten Smetana en Dvorak zou bevinden. Al vroeg in de morgen verschijnen de eerste Praagse werkers met een slap linnen tasje en wat later de eerste toeristen met hun fototoestel. Een paar uur later buigt en kraakt de Karelsbrug onder de stroom van duizenden en nog eens duizenden toeristen, die de brug beheerst bestormen. Het vogelgetwiet heeft dan plaats gemaakt voor de klanken van een jazzband, het klagende gekras op de viool van een vierentachtigjarige man, een accordeonist en het fluitje van een achtjarig jongetje. Voor de muzikanten staan dozen of hoeden, die deels met wat muntgeld zijn gevuld.

Koningsroute
Overdag is de brug een muzikale markt geworden, waar gekleurde flesjes parfum, kaarten, speldjes of een gasmasker worden aangeboden. De Karelsbrug (Karlov Most) vormt de schakel in de legendarische "Koningsroute", waarlangs de Boheemse koningen in de veertiende eeuw van de Obechni dum naar de Sint-Vituskathedraal togen om daar gekroond te worden. Nu is het de "toeristenroute", waarop groepen schuifelende, 'buitenlandse bezoekers, geleid door een man of vrouw met omhooggestoken, dichtgevouwen paraplu of een gekleurde vaan, als in een processie langs de barokke huizen schrijden op weg naar de hoog oprijzende Praagse Burcht. De voormalige Koningsroute wordt dan ook geflankeerd door souveninwinkeltjes, geldwisselkantoortjes, peperdure taxi's en voor Tsjechische begrippen zeer dure cafés en restaurants. Wie even een straatje parallel aan de Koningsroute inslaat, betaalt hier drie keer minder voor een consumptie dan op de Karlova of de Celetna, om van het Staromestské Namesti (het Oude Stadsplein) maar te zwijgen.

Voertaal
Dat was voor de "fluwelen revolutie" wel anders. Toen vonden veel toeristen het maar eng om naar Tsjechoslowakije te komen en zorgden onaantrekkelijke visumbepalingen en een gebrek aan service ervoor dat de toen nog communistische republiek met rust gelaten werd. De Muur brak, Havel werd president en de reizigers stroomden zo massaal toe dat de voertaal in de binnenstad nu Duits ("Gerade aus, dan kommen wirzum Bier"), Italiaans ("Cario, Cario, andiamoü"), of Nederlands („Hé, ze hebben hier zelfs sinaasappels") geworden is. In het hotel waar ik verblijf, blazen Nederlandse studenten stoom af na een lange busreis, waarbij deuren en raamwerk tot diep in de nacht op hun duurzaamheid worden getest. Helaas zijn het vaak steeds weer de landgenoten die het wat luidruchtigheid betreft duidelijk winnen van alle andere bezoekers. Ook in de stad is dit jammer genoeg vaak het geval. Daarom kan die Koningsroute maar het beste zo vroeg mogelijk (bij voorbeeld voor half tien) bezocht worden, om daarna een willekeurig zijweggetje in te slaan. Want overal daarbuiten is wel wat interessants te zien.

Paardebloemen
In de Joodse wijk Josefov bij voorbeeld, waar een oude Joodse begraafplaats zo'n 12.000 schots en scheef gezakte grafstenen telt. Het vijftiendeeeuwse kerkhof telt waarschijnlijk meer dan 100.000 doden, die in de loop der tijden, soms in lagen van twaalf, boven op elkaar begraven zijn. Aan de linkeroever van de rivier ligt Novy Svet, het stille straatje met de romantische, sprookjesachtige huisjes. Daarbovenuit torent de machtige Sint Vitus, een kathedraal waar men honderd jaar aan heeft gewerkt en waar Alfons Mucha een aantal schitterende gebrandschilderde ramen in heeft gezet. Aan beide oevers kun je lang rondzwerven tussen de zware muren van grijze of lichtgele gebouwen, waar het pleistenwerk de tijd niet weerstaat en paardebloemen uit het plaveisel omhoog schieten. Kwetsbare en achteloze schoonheid, waar de natuur de architectuur van de vorige eeuw nog een handje helpt. Praag is behalve de hoofdstad van Tsjechië ook de hoofdstad van de romantiek, zeker nu het de loden last van het totalitaire regime heeft afgeschud.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen