Herdersleven

Er is geen tijd waarin ik zoveel uren met de schapen doorbreng als de lammerentijd. Rondspiedend of er ook een volgende moeder zover is dat ze zal werpen, heb ik ruim de gelegenheid mijn herkauwers gade te slaan. Indrukwekkend is iedere avond en elke nacht om te ondergaan wat een rust er in en om de kooi hangt. Zo stil als heel Nederland vroeger was.

Buitengeluiden verstoren amper het beleven binnen. Soms suist de wind, af en toe keft een ree of krast er een uil. De collies zijn doorgaans stil. Binnen is het een geritsel van schapen die door het droge stro wandelen. Je hoort ze aan het hooi knabbelen dat nog in de ruiven zit. Soms sijpelt het water door de vlotter in een drinkton. Dit zijn de geluiden die het hele jaar door in de afgelegen schapenstal klinken.

Maar wie nu de kooi binnentreedt, hoort boven dit alles uit de gesprekken tussen moederdieren en lammeren. Terwijl ze door elkaar heen lopen, houden ze nauwkeurig hoorcontact met elkaar. Het lam kent het blaten van de moeder en de ooi het blaten van haar lam. Door steeds naar elkaar te roepen, peilen ze of ze binnen veilige afstand van elkaar zijn.

Al liepen er duizend schapen: Moederdier en jonkie weten elkaar telkens te vinden. En steeds is er die laatste neuscontrole van de ooi: „Ben jij wel mijn lam of vergissen wij ons?" en ze ruikt aan het lam of het wel bij haar hoort. Ieder lam, elke ooi heeft een "persoonlijk" luchtje dat als onderlinge herkenning meewerkt.

Een lam dat abusievelijk bij de verkeerde ooi naar de tepel duikt, wordt direct weggestoten. Nauwelijks aangeslagen door de dreun krabbelt het dan meteen weer overeind en doet een vervolgpoging.

Omdat de geluiden die de dieren maken zo van belang zijn, heb ik geprobeerd het blaten van de schapen wat nader te analyseren. Het valt me moeilijk om op het gehoor onderscheid te maken tussen de verschillende functies van het blaten. „Hoera, er is voer in de ruif', klinkt voor mij hetzelfde als „Het is half vier, dus we gaan op weg naar onze kooi."

Eén blaat duurt maximaal vier seconden en gaat zo: De stem wordt krachtig ingezet en zwakt in volume af, tegelijk met een neerwaarts afbuigen van de toonhoogte. De blaatmelodie wordt niet glad als één noot uitgedrukt, maar wordt in een snel staccato ten gehore gebracht. Slechts een enkele ooi blaat met een onafgebroken helder stemgeluid.

Het aantal blaten per minuut per schaap is doorgaans gering. Ze houden niet van drukte. Alleen als ma haar lam roept, kan ze onafgebroken blaten, net zo lang tot het lam weer bij haar is. Die wegzakkende kreet maakt, in combinatie met de verstilde ooguitdrukking, dat een schaap iets van melancholie oproept. Toch bedriegt hier de schijn.

Wat kunnen ze stug volhouden in het kiezen van hun eigen graasplekje, al jaag je ze nog zo hardhondig weg. Keer op keer! En muzikaal! Wanneer ik mijn hond naar rechts fluit, blijven de linker schapen gewoon nog een paar happen grazen. Maar de rechter schapen van de groep springen al weg nog voor de hond er is.

De fluittonen voor de hond leerden ze te koppelen aan het gedrag dat de hond daarna jegens hen vertoont. Slim zijn ze, die heideschapen van mij...

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen