Pubers moeten ontdekken wie ze zijn

De puberteit is een periode waarin veel gebeurt. Dit beïnvloedt de puber, maar ook z'n ouders. Door goed in de gaten te houden wat er nu eigenlijk allemaal in de puberteit gebeurt, kunnen we het gedrag van onze kinderen beter begrijpen en proberen er beter mee om te gaan.

Er verandert veel
Het woord puberteit wordt gebruikt voor de fase waarin kinderen zich ontwikkelen tot volwassene. Vanuit een onbezorgde periode met weinig verantwoordelijkheden moeten pubers zich gaan gedragen als zelfstandige, verantwoordelijke volwassenen, die in staat zijn bewuste keuzes te maken. In deze periode verandert er veel. Allereerst op lichamelijk gebied. Pubers groeien snel, zowel in de lengte als in de breedte. Bij meisjes duurt dit gemiddeld van hun elfde tot hun zestiende jaar, bij jongens vanaf hun dertiende tot hun achttiende. Dit kan echter per kind sterk verschillen. Daarnaast worden kinderen in deze periode geslachtsrijp. De geslachtsorganen worden volwassen en de secundaire geslachtskenmerken —groei van de borsten (bij meisjes), gezichtshaar, verandering van de stem (bij jongens) en lichaamsbeharing (bij beiden)- worden steeds duidelijker zichtbaar. Een goede voorbereiding en tijdige seksuele voorlichting kan veel problemen op dit gebied voorkomen! Naast de lichamelijke ontwikkelingen ontstaat er ook toenemende interesse in jongeren van het andere geslacht. Pubers kunnen soms uren nadenken over vragen als: „Hoe leg ik contact?"; „Hoe moet ik mij gedragen als man of vrouw"; „Is zoenen eng?"; „Hoe is het om verliefd te zijn?".

Eigen mening
Naarmate de puber ouder wordt, zal er meer van hem verwacht worden. Hij moet een eigen mening ontwikkelen (en ervoor gaan), beslissingen nemen wat betreft schoolkeuze, een zaterdagbaantje, vrienden en steeds zelfstandiger verantwoordelijkheid gaan dragen. De puber maakt zich meer en meer los van zijn ouders. In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, is het niet zo dat pubers anti-ouders zijn. Wel gaan vrienden een belangrijkere rol spelen, maar ouders worden nog steeds betrokken bij schoolproblemen, school- en beroepskeuze, relaties met vrienden en vriendinnen. De vriendengroep is geen noodzakelijk kwaad. Sociale contacten met leeftijdgenoten zijn belangrijk om een duidelijk beeld van jezelf te krijgen, te oefenen met verschillende rollen en problemen te bespreken. Ook het denken verandert. Pubers zijn in staat over dingen na te denken die niet direct aanwezig zijn. Ze kunnen mogelijke oplossingen van problemen op een rijtje zetten en al redenerend conclusies trekken. Hierdoor kunnen jongeren ook nadenken over levensvragen, het bestaan van God, en wereldproblemen. Meestal zijn pubers heel radicaal in hun denken: dingen zijn óf goed óf fout. Hierdoor ontstaat vaak een kritische houding, vooral naar volwassenen toe. Dit dwingt ons als ouders tot nadenken over de manier waarop we leven. Als hetgeen we zeggen niet in overeenstemming is met wat we doen, dan is de kans groot dat de puber hier kritische vragen over stelt!

Wie ben ik?
Alle bovengenoemde ontwikkelingen zorgen ervoor dat pubers opnieuw moeten ontdekken wie ze zelf zijn. Hoewel dit vaak met vallen en opstaan gebeurt, is het niet zo dat alle pubers problematisch zijn. De mate waarin problemen optreden, heeft te maken met het karakter van het kind, maar ook met de manier waarop ouders, vrienden en leerkrachten op het (veranderende) gedrag van de puber reageren. Hoe je nu precies op het gedrag van pubers moet reageren, is moeilijk te bepalen. Dit is sterk afhankelijk van het karakter van het kind, de snelheid waarmee de veranderingen plaatsvinden, de andere kinderen in het gezin en de manier waarop we als ouders met de kinderen omgaan. Wel kunnen we de volgende (globale) lijnen in het oog houden:
- Probeer de ideeën, wensen en gevoelens van de pubers serieus te nemen, ook al zijn ze in onze ogen nogal afwijkend. Hierdoor behoudt de puber respect voor zichzelf en blijven de mogelijkheden om te blijven praten met de puber open. Dit betekent echter niet dat we het gedrag van de puber goed moeten keuren!
- Blijf vasthouden aan de normen en waarden die u als ouders aan uw kinderen mee wilt geven. Op het gebied van het geloof, de kerkgang en hiermee verband houdende opvattingen hebben veel jongeren commentaar, vooral als leer en leven in hun ogen niet overeenstemmen. Duidelijkheid en consequent gedrag is juist iets waar de puber behoefte aan heeft, al is dit een van de laatste dingen die hij zal laten merken. De puber ervaart dit als betrouwbaar. Vooral op wat langere termijn zal dit meer respect afdwingen dan wanneer u de regels steeds verandert.
- Probeer de pubers steeds meer verantwoordelijkheid te geven. Hij leert zelf verantwoordelijk te worden voor zijn beslissingen en de gevolgen hiervan.
- Geef de puber ruimte. Hij ervaart de gevolgen van z'n eigen gedrag en over het algemeen is dat een goede leermeester
- Probeer het opvoeden van een puber te zien als een uitdaging in plaats van een zware opgave. Uw houding wordt wat ontspannen en dit komt de verhouding met de puber ten goede.

,,Met mijn vader kan ik best goed opschieten. We kunnen soms heel gezellig praten. Maar we hebben ook heel vaak ruzie. Echt over van alles: m'n kleren, m'n haren, over het wel of niet twee keer naar de kerk gaan, over m'n cijfers, over het opruimen van m'n kamen., echt over bijna alles. Hij zegt dan keihard waar hij het niet mee eens is. Ik zeg dan iets hatelijks terug hij wordt dan nog bozer en... soms weten we aan het eind niet eens meer waar het nu overging.''  '

Mieke, 14 jaar.

Boeken:
voor ouders;
Ds. J.G. Geluk - De jongere een jongere zijn
Dr. J . Stolk - In de puberteit (Serie Christelijke opvoeding)
A.J. Terlouw - Zorg voor jongeren (uitgave HGJB) 
A.J. Terlouw - Jongeren en geloof (uitgave HGJB)
T. van Grimhuizen - Krijg ze maar groot (algemeen)

voor pubers:
Drs. S. H. Brons-van der Wekken - Kijken naar jezelf (een handreiking voor tieners die zich eenzaam, onbegrepen en alleen voelen)
Drs. A.B.F. Hoek-Van Kooten - Tiener op weg (seksuele voorlichting voor jongens en meisjes)
Ds. J.G. Geluk - Jij bent uniek!
A. Teerds-Gertenbach - Kijk dat ben ik (voor jongens van 10-13 jaar)
A. Teerds-Gertenbach - Kijk dat ben ik (voor meisjes van 10-13 jaar

----------------------------------------------------------------------------------------
Jong geleerd

Anne (4) heeft vier vingers in haar mond (behalve haar duim) en zegt:
„Ik kan met vier vingers duimen."

Matthijs (5) ziet zijn zusje Samantha (9 maanden) met een popje in de box liggen. Hij zegt: „O, mama, Samantha heeft een baby gekregen!"

„Ha leuk, er komt een melktandje door bij Eline", zegt haar moeder. Suzanna (6): „Nee, geen melktand, maar een peptieplus-tand."
(Ze mag geen melkproducten, de vervanger daarvoor is peptieplus.)

Baby Ruben heeft wat pukkeltjes op z'n voorhoofd. Esther: „Ruben heeft allemaal cruimeltjes op z'n hoofdje."

Jan (5) vraagt aan zijn broer Aart (9) waar België ligt. Aart: „Dat ligt onder Nederland." „O", zegt Jan, „dan begin ik gelijk met graven."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen