Riet, een schuilplaats voor mens, plant en dier

Waar moeras is is net, waar riet is is rietland. Deze belangrijke biotoop voor plant en dier valt onder de internationale noemer "wetland". Rietland en moeras kennen nauwelijks open water, want tussen de rietstengels hoopt zich al snel een voedingsbodem op die andere planten de gelegenheid geeft te groeien. Daardoor vinden we in een echt rietland nauwelijks waterplanten, maar wel echte moerasplanten. Deze en tientallen andere planten hebben de beschutting van het riet nodig om te ontwikkelen. Ook zoogdieren, vogels en insecten kunnen gebonden zijn aan rietland. Het reewild voelt zich thuis in de rietlanden en diverse reigersoorten zoeken er een schuilplaats om hun nest te bouwen. Kleine zangvogels komen het riet opzoeken als ze terug zijn uit hun overwinteringsgebieden in Afrika en duizenden insecten komen uit larven tevoorschijn als de zon ze flink heeft opgewarmd in de beschutting van het riet. En dan is er de mens, die het riet zo goed kan gebruiken om er het dak van zijn 'schuilplaats' van te maken. Door dit gebruik blijven die prachtige rietlanden in stand.Riet is eigenlijk onze grootste inheemse grassoort. Van juli tot september bloeit het riet, de wuivende groengrijze velden krijgen in de herfst een gouden gloed als het riet afsterft en het blad laat vallen. Pas heel laat in het jaar zijn de zaden rijp en worden ze door de wind verspreid over het moeras. Riet duidt op een hoge grondwaterstand en als we ergens riet zien groeien bij bossen of akkers, dan zit het water absoluut niet diep. Het liefst heeft riet natte voeten, al dan niet in stilstaand of stromend water, het houdt van warmte en doet het goed aan oevers. Het is een echte verlandingsplant.

Planten tussen riet
Alles hangt met elkaar samen, tientallen soorten planten groeien het best in de luwte van het overheersende riet. Al heel vroeg in het voorjaar, steken de dotterbloemen hun kopjes boven de grond of het water. Echte voorjaarsbodes zijn het met die grote gele bloemen. Dan begint het riet te groeien. In juli is het riet op hoogte. Intussen zijn er veel andere moerasplanten die het rietveld van mooie kleuren voorzien, koninginnekruid en valeriaan brengen rood en roze, hertshooi brengt ons warmgeel en helder wit bloeit de wilde bertram. Moerasandoorn en blauw glidkruid zijn wat minder opvallend, maar degene die goed zoekt, zal ze zonder twijfel vinden. Van veel bloemen kunnen we tot ver in september genieten. In de herfst sterft het riet af, vooral na de eerste nachtvorst. Snel verliest het riet dan zijn groene kleur, die plaats maakt voor een geelgouden gloed, het blad valt, de winter is in aantocht.

Dieren in het riet
Er zijn zoogdieren die het hele jaar in het rietland leven. Sommige vogelsoorten blijven het hele jaar en zijn dus ook het hele jaar afhankelijk van de bescherming van het riet. Andere vogelsoorten zoeken in het winterhalfjaar warmere streken op om te kunnen overleven. Haas en ree zijn zoogdieren die we regelmatig in het rietland kunnen waarnemen, kleinere knaagdieren als muis, fret en hermelijn zien we wat minder vaak. In juli en augustus breekt voor de reeën de bronsttijd aan en juist in die periode laten de dieren zich vaak zien. Reeën voelen zich thuis in het rietland, er is voldoende te eten en in het winterhalfjaar vinden zij dekking in de broekbossen die de rietvelden afwisselen. Het rietland kent een fors aantal kleine vogelsoorten; sommige soorten hebben zelfs "riet" in hun naam. Rietzanger, rietgors, sprinkhaanrietzanger en bosrietzanger hebben écht iets met riet te maken. Als het vrouwtje van de rietzanger diep weg in het riet op de eieren zit, laat het mannetje met luid gezang vanaf een rietpluim weten dat hier zijn gebied is. De kleine karekiet is ook een rietbewoner. Het nest is een waar kunstwerk, fraai gevlochten tussen een paar rietstengels groeit het nest met het riet mee omhoog. De grote karekiet is veel zeldzamer. Hij heeft het liefst oud riet. De zang van de grote karekiet is fantastisch, zijn solo's in het kikkerorkest met op de achtergrond de donkere bas van de roerdomp maken de rietlandsymphonie compleet. De roerdomp, een kleine reigerachtige, is meer dan welke andere vogel ook gebonden aan het riet. Zijn donkere geluid klinkt als "hoemp" en dat is wat de meeste mensen dan ook te horen krijgen van deze vogel. In de broedperiode komen ze nauwelijks uit de bescherming van het riet. Staand voor een rietkraag heeft de roerdomp het volste vertrouwen in zijn schutkleur en die heeft niet alleen de kleur van het dorre riet, maar ook het patroon.

De mens 
Al heel lang geleden ontdekte de mens dat riet isolerende eigenschappen heeft. Eenvoudige schermen werden als beschutting uit rietstengels opgetrokken en samengebonden. Een dikke laag laat geen wind en regen door en houdt warmte en koude buiten. Om riet effectief te kunnen oogsten is het nodig rietvelden te onderhouden. Regelmatig moet riet worden gesneden om dichtgroeien van het veld met wilgenopslag te voorkomen. Omdat het riet op drassige plaatsen het beste groeit, hebben de rietsnijders in de winter graag een vorstperiode. Deze rietcultuur vinden we in Nederland nog op diverse plaatsen, van de Biesbosch tot en met Friesland. Een belangrijk gebied voor de rietcultuur is de Kop van Overijssel. Ieder gebied heeft eigen normen voor de grootte van de handelsbossen riet en ook voor de toepassing van het riet, zo heeft het Kalenberger riet internationale faam verworven als dakbedekking.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen