Zwelling of gezwel? Laat de dokter er even naar kijken!

Het ontdekken van een zonder duidelijke oorzaak ontstane zwelling ergens in of op het lichaam geeft meestal een hevige schik bij de betrokkene. Hoe kun je als leek nu weten of iets kwaadaardig is of niet? evrouw Sneimaar komt op het spreekuur omdat ze op de rug een zwelling heeft bemerkt die geleidelijk aan groter is geworden en nu de grootte heeft bereikt van een flinke kers. „Dokter, ik maak me er toch ongerust over. Vorig jaar is een tante van me aan kanker overleden, dat begon mer een bobbel in de borst!" Gelukkig kan ik haar gerust stellen. Een zwelling in de borst is altijd een reden voor verder onderzoek; een zwelling op de rug is dat vrijwel nooit. Bij inspectie blijkt de zwelling vast te zitten aan de huid; in het midden is een zwart puntje zichtbaar. Het geheel is kenmerkend voor een zogenaamde atheroomcyste, ofwel verstopte talgklier. Onze huid bevat vele duizenden talgkliertjes die huidsmeer vormen; dat zorgt ervoor dat onze huid soepel blijft. Wanneer zo'n kliertje verstopt raakt, gaat de inhoud zich ophopen, waardoor de klier steeds groter wordt. De meeste atheroomcysten vinden we op hoofd en romp. Soms raakt een verstopte klier ontstoken; er ontstaat dan een pijnlijke rode zwelling die meestal na doorbreken vlot geneest. Vaak blijft een cyste echter doorgroeien tot meer dan kippe-ei-grootte. Het verwijderen is een secuur werkje, waarbij ook een boven de cyste gelegen huidovaatje (wat de verstopte afvoergang bevat) wordt meegenomen. De heer Van der Bult heeft op zijn flank een eigrote zwelling bemerkt en is daar erg van geschrokken. Reden voor een spreekuurbezoek. De zwelling voelt week aan en zit duidelijk beweegbaar onder de huid. Naar alle waarschijnlijkheid een lipoom, ofwel een goedaardig vetgezwel. Een lipoom kan zeer groot worden, soms meer dan een pond zwaar. Vaak blijven ze kleiner. Soms is de verwijdering moeilijk omdat een hpoom zich ook gedeeltelijk tussen de spieren kan bevinden. Meestal gaat het verwijderen vrij makkelijk. Na plaatselijk verdoven wordt een snede gemaakt in de huid boven het lipoom en door te knijpen wordt het vetgezwel als het ware door de snede "geboren". Zowel atheroom als lipoom kunnen heel goed door de huisarts worden verwijderd; veel huisartsen zullen hun patiënt echter voor verwijdering naar een chirurg sturen omdat de ziekenfondsen deze ingrepen niet apart vergoeden, waardoor ze de huisarts alleen maar tijd kosten... Alleen de hobbyisten onder de huisartsen vinden het hun eer te na om een patiënt voor zoiets te verwijzen en vinden het soms een welkome afwisseling om weer eens even wat te "prutsen".

Op de pols
Mevrouw Bolke heeft een zwelling op de rechterpols, ongeveer een centimeter groot. Niet pijnlijk, soms wat gevoelig. Ze is niet echt ongerust; jaren geleden heeft ze links ook zo'n zwelling gehad die spontaan verdween nadat ze de pols een keer flink gestoten had. Ook hier is de diagnose niet zo moeilijk: een ganglion. Een ganglion is een cyste die vaak in verbinding staat met een peesschede of een gewricht; en die een taaie, stroperige vloeistof bevat. Vrijwel altijd bevinden deze zwellingen zich aan handen of voeten. Aanprikken en leegzuigen geeft slechts een tijdelijk verdwijnen; de holte vult zich vrij snel opnieuw. Een betere methode, hoewel minder subtiel, is het "stukslaan" met de rug van een boek of met een hamertje. Dit kan afdoende zijn, zoals mevrouw Bolke na het stoten heeft gemerkt. De behandeling met de minste kans op terugkeer is de operatieve verwijdering. Omdat de cyste zich vaak deels tussen pezen en dergelijke bevindt zullen de meeste huisartsen hun patiënt toch naar de chirurg sturen.

Leukemie
Meneer Swelhnga is 70 jaar en heeft "al een tijd" een zwelling in de linker elleboog die vrij vast aanvoelt. Ook zijn onderarm is wat dikker dan voorheen. Het opstropen van zijn mouw gaat wat lastig en zijn vrouw vindt dat hij maar eens even bij de dokter moet langsgaan. Bij verder onderzoek blijken ook op andere plaatsen opgezette klieren aanwezig. Bloedonderzoek wijst uit dat het gaat om een zeer langzaam groeiende vorm van leukemie, de zogenaamde chronische leukemie. Zolang de ziekte zich niet verder uitbreidt, ziet de geconsulteerde internist geen noodzaak tot behandeling. Moraal: hoewel een zwelling meestal onschuldig is, is het toch verstandig om deze een keer door uw huisarts te laten beoordelen. En soms is de verwijdering eenvoudiger dan u denkt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen