De Canadese leerschool van L. Schaafsma

Z'n eerste beroep betekende voor kandidaat Lieuwe Schaafsma het afscheid van het Friese land. Van Leek verhuisde hij naar Zuilichem, in De Bommelerwaard. Een volgend beroep bracht hem naar de Veluwe. Daarvandaan maakte hij in '93 de sprong naar Ontario, waar hij de Springford Reformed Church dient, een gemeente die werd gesticht door ds. K. Veldman. Een oude public school werd tot kapel omgevormd. Kerkelijk is de gemeente ondergebracht bij de Reformed Church in America, die ook in Canada een aantal gemeenten telt. De belijdenis van het kerkverband is gereformeerd, het geestelijk klimaat typeert Schaafsma als evangelicaal. „Predikanten leren de algemene verzoening, maar iemand die openlijk de heilsfeiten ontkent, wordt eruit gezet. Wel is in Amerika een soort samenop-wegproces gaande met de Evangelisch Lutherse Kerk en de United Church of Christ, een kerk die officieel homoseksualiteit accepteert. Die samenwerking heeft heel veel stof doen opwaaien, ook hier. Ontario is een vrij behoudende classis." Met de overgang van Nederland naar Canada hadden de Schaafsma's, afgezien van het feit dat twee kinderen naar Nederland terugkeerden, weinig moeite. „Het land sprak ons direct aan. Ook sociaal voelden we ons hier snel thuis." Open houding Welbewust koos de predikant uit Springford voor een open houding naar zowel de Canadese samenleving als de kerken. Zo draait hij mee in een overlegorgaan van circa twintig predikanten uit het provinciestadje Tillsonburg en omgeving. „Alle kerken zijn daarin vertegenwoordigd. De United Church of Canada, de Anglicaanse Kerk, allerlei soorten baptisten, de Salvation Army, pinkstergemeenten, de Presbyteriaanse Kerk, zelfs de Rooms-katholieke Kerk. De samenwerking is vooral praktisch, maar met de lijdensweken worden in de verschillende kerken van Tillsonburg ook samenkomsten georganiseerd. Mij hebben ze dit jaar gevraagd om in de roomse kerk te preken. Daar had ik geen bezwaar tegen, maar het is toch niet gebeurd. Ze zeiden: 'Lieuwe is zo orthodox, dat kunnen we niet maken'. Het is de kerk van het Leger des Heils geworden. Ik had er zo'n tweehonderd mensen onder m'n gehoor, van rooms tot presbyteriaans." HoUandday Op de laatste 'HoUandday' in Drayton verzorgde de Nederlandse predikant de meditatie. „Het is een happening die honderden mensen trekt, allemaal Nederlanders. Zelfs uit de States komen ze. De gemiddelde leeftijd ligt zo rond de zeventig en de sfeer is die van een ouderwetse boerenbruiloft, met een muziekbandje, verhaaltjes, declamaties, mopjes en veel zingen. Ze beginnen met het 'Wilhelmus' en 'O Canada'. Vervolgens dalen ze af naar een vrolijker repertoire, met liederen als 'Knaapje zag een roosje staan', 's Middags wordt een meditatie gehouden. Vier jaar geleden ben ik ook gevraagd, dus het was „Je moet eerlijk zeggen dat er onder ons veel kritiek was op de GZB, maar hoe zendings-minded zijn we zelf?" voor mij de tweede keer. De zaal zat bomvol. Omdat ik een paar dagen eerder voor de classis met veel opening had gesproken over de wijze en de dwaze bouwer, heb ik hetzelfde gedeelte maar gekozen. Ik heb die mensen vrijuit het Evangelie verkondigd, maar er tegelijk op gewezen dat ons geloof een fundament moet hebben. Dat een mens zich kan bedriegen voor de eeuwigheid. Dat is een noot die hier niet zo vaak gehoord wordt. Het werd ademloos stil. Er zaten veel ouderwetse gereformeerden onder. Die herkenden dat geluid nog van vroeger. Je voelde dat je het Woord kwijt kon. Het was echt een fijne dag."

Examinatie
Hoewel de Springford Reformed Church officieel deel uitmaakt van de Reformed Church in America, bleef de gemeente een vreemde eend in de bijt. „In de eerste plaats omdat we allemaal Hollanders zijn. Ook inhoudelijk voel ik me wel wat alleen staan. Dat betekent overigens niet dat ze me mijden. Binnen de RCA heb je niet die hokjes, zoals in de Nederlandse Hervormde Kerk. Ze hebben me zelfs als voorzitter van de classis gekozen. Hier zeggen ze simpelweg: 'Lieuwe is anders, hij preekt langer en legt andere accenten, maar we kunnen er vanuit de Bijbel niets tegenin brengen.' In zekere zin zijn ze het zelfs met je eens. Als er in de classis examens zijn, vragen ze me altijd om te examineren. De RCA kent nog de praktijk dat de examinatie van studenten gebeurt door een kerkelijke vergadering. Klassiek Dordt. Dat is niet alleen zeer bijbels, het heeft ook het praktische voordeel dat de gemeenten precies weten wat voor vlees ze in de kuip hebben."

Baptistisch
Geestelijk voelt Schaafsma zich het meest verbonden met collega Procee in Hamilton, predikant van de Free Reformed Churches, de zusterkerk van de Christelijke Gereformeerde Kerken. „Die komt hier regelmatig preken. Van onze kerkorde mag dat. Omgekeerd is het een beetje moeilijker, wat niet betekent dat ik er nooit spreek. Er is altijd wel een kapstok te vinden. Een studentenkring, de Vereniging voor Zondagsrust en Zondagsheiliging, noem maar op." In zijn nabije omgeving voelt de predikant zich het best thuis bij de vrije baptisten van Tillsonburg. Tegelijk bezon hij zich meer dan in Nederland op de betekenis van de kinderdoop, mede door de overgang van verschillende gemeenteleden naar baptistische groepen. „Het gros van de predikanten binnen de gereformeerde gezindte in Nederland doopt kinderen terwijl ze ten diepste het baptistische standpunt aanhangen. Hun dooptoespraak en prediking staat op gespannen voet met het doopformulier dat is voorgelezen. Die spanning ben ik hier meer gaan zien. Waarom dopen wij kinderen? Als je daar geen helder zicht op hebt, sta je tegenover een baptist met een mond vol tanden. Procee heeft dat probleem ook onderkend, en een mooi boek over de kinderdoop geschreven."

Verbondsmatiger
„Ik heb meer visie gekregen op de betekenis van de kerk. Daardoor ben ik verbondsmatiger gaan preken. Ik dien de gemeente van Christus, niet de gemeente van de duivel, om het maar heel sterk te zeggen. Je krijgt dan snel het verwijt dat je de algemene verzoening leert. Het ligt ook dicht bij elkaar. Je moet preken op het scherp van de snede. Aan de ene kant verbondsmatig, omdat Gods Woord dat eist. Daar ben ik volkomen van overtuigd. Lees de brieven van Paulus. Terwijl je aan de andere kant volledig overeind houdt, dat de zaligheid een eenzijdig werk van God is. Dat goddelozen gerechtvaardigd worden en dat je doop, je belijdenis en je Avondmaalsgang geen grond zijn om voor God te bestaan. Door genade heeft de Heere me meer laten zien wie Christus is. Alleen in Hem is leven en vrede te vinden, en dat door het geloof Ook daarop heb ik me meer bezonnen. Mensen zeggen vaak: 'Het geloof is Gods werk'. Dan zeg ik: 'God gelooft niet voor jou. Het is een gave Gods, maar jij gelooft.' Ik ben ervan overtuigd geraakt, dat veel mensen zitten te wachten op bepaalde geestelijke ervaringen die nooit zullen komen. Eenvoudig omdat God ze niet beloofd heeft. 'Uw geloof heeft u behouden', sprak Jezus. Zo is het vandaag nog. Er is plaats bij Hem. De deur staat open. Daarom mag aan iedereen de genade worden aangeboden, met bevel van geloof en bekering."

Leerschool
Hoe komt het dat u dat juist hier scherper bent gaan zien? „In Nederland leef je meer in de luwte. Je beweegt je binnen je eigen vertrouwde kring. Dat is hier anders. Onze mensen zijn afkomstig uit allerlei kerken. Ieder heeft z'n eigen visie op de dingen, vanuit z'n eigen achtergrond. Daarin „Voor je vlees is het aangenamer om in Holland te zitten, voor de Heere en Zijn Koninkrijk is de Canadese mentaliteit denk ik vruchtbaarder" moet je als predikant je weg zien te vinden. Ik heb meer dan ooit de puriteinen zitten lezen en me bezonnen op de vraag: Wat is gereformeerd? Welke zaken zijn essentieel, wat is van de tweede orde? Voor mezelf ben ik beter het onderscheid tussen hoofd- en bijzaken gaan zien. In dat opzicht is het verblijf in Canada een leerschool voor me geweest. De Heere heeft mij geleerd dat het gaat om de prediking van wet en Evangelie. De rest is bijzaak. Daarin moet je een gemeenschappelijke lijn zien te vinden."

Vruchtbaarder
Kijkt de gemeente van Springford anders tegen haar predikant aan dan de gemeente van Doornspijk? „Heel anders. De achterliggende jaren waren wat dat betreft niet alleen leerzaam, maar ook verootmoedigend. Volgens de statistieken zakt het aanzien van predikanten met het jaar, maar in Holland ben je als dominee toch nog iemand. Zeker op de Veluwe. Hier zien ze je net als ieder ander. Voor je vlees is het aangenamer om in Holland te zitten. Voor de Heere en Zijn Koninkrijk is de Canadese mentaliteit denk ik vruchtbaarder. Ik geloof niet dat ik nog in die Nederlandse domineessfeer zou passen. Al blijf ik zeggen dat Nederland, met alle kerkelijke kleinburgerlijkheden en strubbelingen, nog altijd een gezegend land is. We hebben van de situatie hier ook de keerzijde ervaren. Dat mensen die het niet helemaal met je eens zijn, je gewoon negeren. Er is weinig respect voor het ambt. Dat hangt samen met het gebrek aan kerkelijk besef. Veel Hollanders nemen kritiekloos het Amerikaanse kerkelijke denken over. 'Laten we ons bij die of die kerk aansluiten, want dat is een succesvolle gemeente waar veel te doen is, met een dominee die ons aanstaat'. Gaat de dominee weg, dan zoek je wat anders. Emigranten zijn per definitie zelfbewuste mensen, die bovendien al een keer een overstap hebben gemaakt."

Malawi
In september viel in principe de beslissing dat het predikantsechtpaar uit Springford in juni naar Malawi zal vertrekken, voor stichting Stephanos en de GZB. Stephanos staat financieel garant, de GZB verzorgt de logistiek. Belangrijkste taak van Schaafsma wordt de opbouw van de circa 45 gemeenten die ontstaan zijn uit de zendingsarbeid van de Schotse Free Presbyterian Church. Nadat pionier Dick Vermeulen, een voormalige boer uit Nieuw-Zeeland, zich terugtrok, werd het werk overgenomen door Stephanos. Vorig jaar was de predikant al een aantal weken in het Afrikaanse land, om de vier zwarte evangelisten die de gemeenten dienen, toe te rusten. „De theologische opleiding van die mensen is minimaal. Ze hebben goede boeken, maar weten er niet mee om te gaan. Zelfs Matthew Henry is al een hele kluif Er is dringend behoefte aan iemand die leiding geeft. Dat ervaren ze zelf ook zo. Met dat bericht ben ik teruggekomen naar Holland. Stephanos heeit mij kort daarop gevraagd die taak op me te nemen. Nadat de GZB erbij betrokken was geraakt, ben ik opnieuw aangezocht en hebben we ons bereid verklaard."

Positief gesprek
In Holland behoorde u tot de groep van predikanten die forse kritiek had op de koers van de GZB. Zijn de bezwaren bij u verdwenen? „tn zekere zin. In een controversiële situatie bestaat altijd het gevaar dat jij in een hoek gedrongen wordt waarin je niet wilt zitten, en dat je anderen in een hoek dringt waarin zij niet willen zitten. Ik denk dat dat gebeurd is. Gelukkig is de verhouding nu goed. Dat blijkt wel uit het convenant tussen Stephanos en de GZB. Zelf ga je als je wat meer van de wereld hebt gezien ook wat anders tegen zaken aankijken. Mondialer."
Kan uw Hollandse achterban die sprong meemaken? „Ik heb in ieder geval geen verontruste signalen ontvangen. We hebben in Doornspijk de GZB nooit vaarwel gezegd. Opmerkelijk was dat in het overleg dat ik met de GZB heb gehad, de oude controverse met geen woord is aangeroerd. Terwijl ik me daar wel op voorbereid had. Het was een positief gesprek, waarin de blijdschap over de samenwerking overheerste. Je moet eerlijk zeggen dat er onder ons veel kritiek was op de GZB, maar hoe zendings-minded zijn we zelf? Als je geen zendingswerk doet, kun je ook niet uitglijden.

Globetrotter
Vereist zo 'n zendingstaak een bijzondere roeping? „Laat ik het zo zeggen, de Heere gaf mij voor dit werk liefde in het hart. Dan ontvang je er ook de gaven voor. Ik kan bijzonder goed samenwerken met de mensen daar, en ik voel me thuis in die cultuur. Bovendien zijn op een wonderlijke wijze deuren geopend, ook naar de CCAP, de landelijke presbyteriaanse kerk van Malawi. De GZB werkt altijd samen met een partnerkerk, en ik denk dat dat goed is. We hopen die 45 gemeenten bij de CCAP onder te brengen. Het zal wel wat tijd kosten, want die mensen hebben acht jaar lang gehoord dat er geen enkele kerk goed is, behalve de FPChurch."
De free presbyterians zijn u in hun kerkelijk denken te exclusief „Exclusief in het kwadraat. Daarom zal het niet zo simpel zijn. Aan de andere kant zijn er nu al contacten tussen de CCAP en die vier evangelisten. Ik krijg daar bericht van, omdat ze me van tijd tot tijd brieven sturen. Voor hun gevoel ben ik al hun missonary."
In hoeverre speelt een zeker avonturisme mee in de beslissing die u nam? „Nou, ik was eigenlijk nooit zo'n reiziger. M'n vrouw veel meer. Die ging al naar Oostenrijk en Israël voordat ik erover droomde. Wieke heeft nooit kunnen denken dat de dorpsjongen waarmee ze trouwde nog zo'n globetrotter zou worden. Onze enige moeite is dat we hier opnieuw kinderen achterlaten. Voor het overige zien we ernaar uit om te gaan. Het is bemoedigend om persoonlijk te zien dat God wereldwijd Zijn volk heeft."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen