Occultisme (1). Occultisme als onderwijsmiddel

In het gebouw van de Evangelische Hogeschool in Amersfoort kreeg de vereniging Bijbel & Onderwijs een eigen lokaal. Daar leidt drs. R.H. Matzken zijn Centrum voor Bijbel en Pedagogiek, bewogen en gedreven. Met het ideaal het christelijk onderwijs in Nederland toe te rusten, en zo nodig te herkerstenen.
De vereniging treedt naar buiten, onder meer door voorlichting op scholen. Het centrum doet onderzoek, toetst bestaande leermethodes en publiceert zo nodig eigen leermiddelen. Een bekend voorbeeld is de godsdienstmethode De Bijbel in de basis, voor het voortgezet onderwijs.
„Wij zijn er om alles wat op onderwijsgebied verschijnt, en wat voldoet aan onze grondslag, te inventariseren. Als in reformatorische of vrijgemaakt gereformeerde hoek goed materiaal wordt ontwikkeld, maken we dat graag bij protestants-christelijke scholen bekend. Pas als niemand een bepaalde leemte vult, stappen wij er zelf in. Voor zover onze krachten en middelen dat toelaten.

Alarmerende signalen
Het centrum kreeg bekendheid door de strijd tegen occultisme onder jongeren. Via magische videos en computerspelletjes, pendelen en glaasje draaien zoekt een groeiend deel van de jeugd contact met de onzichtbare wereld van geesten en demonen. Sinds het begin van de jaren negentig doet het onderwijs daar volgens Matzken zelf actief aan mee. „De geesten zijn allang niet meer alleen op het schoolplein actief. Ze zijn er ook in de lessen, door occulte leermiddelen.
Alarmerende signalen van bezorgde ouders leerden hem dat veel protestants-christelijke scholen hierin meegaan. Dat leidde tot de actie Kinderen mogen niet stukgaan. Naast de gelijknamige brochure worden handtekeninglijsten verstrekt. De handtekeningen tegen occultisme in het onderwijs zullen als petitie worden aangeboden aan beleidsmakers en opinievormers. Het Bijbel en Onderwijs Magazine van december was geheel aan het project gewijd.

Brandwonden
Inmiddels kwamen bij het centrum honderden reacties binnen. „Het valt ons op dat steeds meer christen-ouders die op onze grondslag staan hun kinderen van protestants-christelijke scholen halen en naar een reformatorische, vrijgemaakt gereformeerde, katholieke of zelfs algemene school sturen. In Veldhoven gaat men een evangelische school oprichten, omdat in Eindhoven geen christelijke school meer is te vinden waar een christen zijn kinderen naartoe kan doen. Dat geldt voor meer plaatsen.
Een bloemlezing uit de reacties toont de ernst van de situatie. „Kinderen die op een katholieke school in Hoogezand-Sappemeer een knieval moeten maken voor de hindoegodin van het licht. Een juffrouw die aan rei-ki doet, een occulte geneeswijze, op shintoïstische basis. Yoga-oefeningen tegen faalangst en examenvrees. Een klas die het klopgeestenlied zingt op het veld van Efratha. Emil Ratelband die kinderen tijdens een schoolfeest door vuur laat lopen. Kinderen die brandwonden opliepen, hadden dat volgens hem aan zichzelf te wijten. Ze hadden de voorgeschreven mantra niet geroepen. Via de pers heb ik gezegd dat vooral de ouders van kinderen die géén brandwonden hadden reden hebben om zich zorgen te maken.

Geleide fantasie
In zijn voorlichting maakt Matzken gebruik van onderzoek dat werd verricht door prof. Reinhard Franzke, hoogleraar pedagogiek aan de universiteit in Hannover. Hij noemt het veelzeggend dat die voor dit onderzoek niet de ruimte kreeg binnen de universiteit. Hij moest er een eigen centrum voor stichten.
„In zijn boek Stilleübungen und Fantasiereisen toont Franzke de gevaren van allerlei oefeningen aan. Zo wordt kinderen met geleide-fantasieoefeningen geleerd hoe ze buiten de werkelijkheid kunnen treden en hun eigen wereld kunnen vormen. Volgens het Algemeen Pedagogisch Studiecentrum in Utrecht een probaat middel tegen onrust en concentratiestoornissen. Vooral in de remedial teaching gaat geleide fantasie een belangrijke rol vervullen. Kinderen zouden daardoor tot innerlijke rust en harmonie komen.
Je kunt zeggen dat het denken van Jung, dat al vele jaren wordt gebruikt in de psychotherapie, nu in het onderwijsveld wordt toegepast. Als bij het kind innerlijke blokkades worden weggenomen, is het in staat zelfstandig verborgen hulpbronnen aan te boren. Daarbij geholpen door innerlijke helpers of geleidegeesten. Van een bekende kreeg ik pas een origineel verhuisbericht. Spoken en geesten. Oude adres: Bijgeloof. Nieuwe adres: Onderwijs. Dat vind ik een leuk ding om te publiceren.

Mandalas
De vruchten van de spirituele pedagogiek liggen inmiddels voor het oprapen. De populaire leesmethode Veilig Leren Lezen (versie maan-roos-vis) laat kinderen door middel van fantasieverhalen woorden leren. De samenstellers zijn van mening dat sprookjes en magische verhalen beter bij de leefwereld van kinderen aansluiten dan realistische verhalen. Dezelfde opvatting wordt gehuldigd door de samenstellers van de tv-serie Ik mik Loreland, van de Nederlandse Onderwijs Televisie, en door populaire kinderboekenschrijvers als Paul van Loon.
Nog ernstiger bezwaren heeft Matzken tegen de methode Schrijfdans. De schrijfoefeningen worden ondersteund met muziek, lichaamsbewegingen en fantasie-oefeningen. „We kunnen gaan waar we willen en komen helemaal in een eigen wereld, jouw eigen wereld, meldt de handleiding. „Misschien wil je een uitstapje in de ruimte maken en andere planeetbewoners ontmoeten. Een onderdeel van de methode is het tekenen van mandalas, magische kringen die tot doel hebben het bewustzijn te verruimen. „Die methode wordt kritiekloos op negenhonderd scholen gebruikt, stelt Matzken. „Onderwijzen is volgens spirituele pedagogen kinderen leren de goddelijke vonk in zichzelf te ontdekken en hun eigen karmische opdracht te verstaan.

Pragmatisme
De groeiende belangstelling voor het occulte verklaart hij uit het wegvallen van de grote ideologieën. Niet alleen het christendom is in Europa op zn retour, ook het socialisme en communisme zakten ineen. In plaats daarvan kwam het pragmatisme. Alles wat werkt, is bruikbaar.
„Bijzonder populair is de neurolinguïstische programmering (NLP). Belangrijkste doel daarvan is het wegnemen van weerstand tegen veranderingen, vanuit de gedachte dat elk mens de innerlijke mentale hulpbronnen heeft om te worden zoals hij wil, door in de eigen persoonlijkheid nieuwe persoonlijkheden te integreren.
De techniek wordt in orthodox christelijke kring verschillend beoordeeld, weet Matzken. „Sommige vrijgemaakten zijn van mening dat je er een goed gebruik van kunt maken. Ik ben het met hen eens dat de grondregels van NLP methodologisch goede elementen bevatten. De vraag is echter of die te scheiden zijn van de ontologische regels, zeg maar het levensbeschouwelijke. Zo is een basisonderstelling van NLP dat er geen objectieve werkelijkheid bestaat. Ieder mens kan zijn eigen wereld creëren. Dat is een typisch hindoeïstische gedachte: de werkelijkheid die we zien is illusie, de echte werkelijkheid is bovengeestelijk.

Onderzoek
Nieuw is het allemaal niet. Rudolf Steiner, grondlegger van de antroposofie, maakte deze oeroude gnostische gedachten tot het fundament van zijn vrije scholen. Het nieuwe ligt voor Matzken in het feit dat Steiners gedachtengoed nu ook het reguliere onderwijs binnendringt. „Lesgeven wordt steeds minder gezien als het overdragen van wijsheid en kennis, vanuit de vreze des Heeren, en steeds meer als het aanleren van technieken waarmee leerlingen innerlijke bronnen van wijsheid en kennis kunnen aanboren.
Veel leerkrachten gaan daar volgens de Amersfoortse occultismebestrijder nogal naief in mee. Om hun ogen te openen voert het Centrum voor Bijbel en Pedagogiek de komende maanden een onderzoek uit op een groot aantal protestants-christelijke scholen. Daarbij worden de bibliotheken, leermethoden, het materiaal van de schoolbegeleidingsdienst en nascholingscursussen onder de loep genomen. „Van de scholen die we hebben benaderd, werkt het merendeel con amore mee. Wat ze met het resultaat doen, is aan hen. Er zijn scholen die op ons advies Schrijfdans hebben afgeschaft. Ik ken ook een pc-school waar nog steeds Meester van de zwarte molen van Preussler wordt gelezen, een boek waarin mantras voorkomen en ieder jaar een maagd wordt geslacht voor satan.

Beschermd milieu
Wanneer er geen antenne is voor de principiële bezwaren, wijst Matzken vooral op schadelijke gevolgen van occultisme. „Ieder mens heeft een soort geestelijke ozonlaag. Vallen daarin gaten, doordat mensen zich overgeven aan occulte invloeden, dan blijven de lichamelijke en psychische effecten niet uit. Nachtmerries, godslasterlijke stemmen horen, depressiviteit, hyperventilatie, helderziendheid, kinderen die vanuit de andere wereld opdracht krijgen hun stoel kapot te trappen, we komen het allemaal tegen.
De directeur van het Centrum voor Bijbel en Pedagogiek beseft dat zijn uitlatingen in reformatorische kring met de nodige scepsis worden beoordeeld. Matzken ziet achter elke boom een spook. „Ik hoorde dat ook wel van studenten van de EH. Waar heeft Matzken het over? De meesten komen uit een beschermd milieu. Gaan ze vervolgens psychologie studeren, of belanden ze in de gezondheidszorg, dan krijg je op terugkomdagen heel andere verhalen te horen. U heeft ons de helft niet aangezegd. Iedereen die zich serieus in dit onderwerp verdiept, schrikt van wat hij tegenkomt.

Ontmaskeren
Dat het onderwerp in reformatorische kring relatief weinig aandacht krijgt, verklaart Matzken deels uit de overvloed aan eigen lesmateriaal. Het Begeleidingscentrum voor Gereformeerd Schoolonderwijs (BGS) verdient in zijn ogen niets dan lof.
„Het reformatorisch onderwijs wordt prima bediend. Er wordt materiaal ontwikkeld waar ons centrum weinig aan toe te voegen heeft. Zo hebben ze voor natuur en milieu-educatie hun eigen methode Leefwijzer ontwikkeld, de eerste niet-occulte methode op dat gebied. Prima werk.
Tegelijk zie ik dat het gevaar van het occultisme wordt onderschat. Evert Hartman heeft een goed boek geschreven over de zoon van een NSBer. Op dat ene boek komt hij ook met zijn occulte Het onzichtbare licht binnen. Roald Dahl net zo. Vermeden moet worden dat bij de reformatoren een kloof ontstaat tussen de leefwereld van de leidinggevenden en die van de kinderen. De reformatorische kinderen komen wel degelijk in contact met occulte invloeden, via kinderboeken, computerspelletjes, videootjes. We zullen hen moeten wapenen, het rijk van de duisternis moeten ontmaskeren.

De folder Kinderen mogen niet stukgaan is te bestellen bij Bijbel & Onderwijs, Postbus 951, 3800 AZ, Amersfoort. Tel. 033-4616265.
Volgende keer: dr. Chr. Fahner over occultisme als illusie of realiteit.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen