Lewis

De boot vaar niet op zondad, het busvervoer Hgt stil en de benzinepompen staan verlaten langs de weg. Dit is het beeld op zondag ofwel "sabbath", zoals de Schotten zeggen. Maar dit is niet alles. De kerken zijn meest goed bezet, zeker het grote gebouw van de Free Church of Scotland in Stornoway, de belangrijkste plaats op het geïsoleerde eiland Lewis. Elke zondag worden hier drie diensten gehouden, twee in het Engels in een in het Gaelic. Door de week zijn er zeven "praying meetings", die goed bezocht worden. De belangstelling voor de diensten is groot, maar ingewijden weten dat het geestelijk leven op het eiland zich in een neerwaartse spiraal bevindt. De invloed van buitenaf is groot en ook de televisie weet het eiland te bereiken. En in de kleine uurtjes worden ook in de straten van Stornoway jongeren aangetroffen die verslaafd zijn aan drugs of alcohol. Ds. Kenneth Stewart blijft desondanks optimistisch. Hij ziet nog hoopgevende tekenen, ondanks alles wat verontrust. De 'pastor loei' van de gemeente van Stornoway heeft het opzicht over zo'n tweeduizend zielen. De zorg die op de schouders van de 34-jarige predikant rust, kan hem wel eens drukken.

Rijke traditie
Sinds 1996 is Stewart aan Stornoway verbonden. Hij mag staan in de rijke traditie van mannen van naam die Stornoway hebben gediend, zoals Peter Maclean en niet te vergeten de in 1964 gestorven patriarchale Kenneth Macrae, waar vriend en vijand respect voor had. Stewart kent Stornoway uit zijn jeugd, omdat hij hier naar school ging voordat hij koos voor het wondere ambt en met het oog hierop in Glasgow en Edinburgh ging studeren.
Hoe ervaart u uw werk in deze grootste gemeente van de Free Church van Schotland en misschien wel van alle reformatorische kerken in Groot-Brittannië?
„Het is een grote uitdaging, vooral omdat ik nu geen assistent- predikant heb. Daar zijn we overigens wel naar op zoek. De last van de prediking kan erg groot zijn, maar het loont om in deze gemeente te werken. De ouderlingen zijn tot grote steun. Momenteel heb ik eenentwintig ouderlingen. Dat behoren er overigens dertig te zijn. De gemeente is erg rechtzinnig en traditioneel, zoals bij alle gemeenten op het eiland het geval is. Wij zijn een reformatorische kerk en handhaven voor de volle honderd procent de Westminster geloofsbelijdenis. Wel is er de laatste jaren sprake van grote maatschappelijke veranderingen. Sinds de tijd dat Kenneth Macrae hier predikant was, is er veel op het eiland veranderd. Sociale modernisaties zijn elkaar snel opgevolgd. Om een voorbeeld te noemen: Ik ben 34 jaar oud, maar in mijn jeugd hadden we nog niet eens leidingwater thuis. Nu, zo'n dertig jaar later, hebben we magnetrons, televisie, en ga zo maar door. Wat de theologie betreft heeft in Schotland en ook daarbuiten het baptisme veel invloed gekregen. Bepaalde baptistische ideeën over kerkregering en verbond vinden steeds meer ingang, ook onder de jeugd in de F ree Church. Men verbaast zich erover dat de doop wordt bediend aan kinderen, zonder dat er sprake kan zijn van belijdenis van geloof. Ik denk dat enkele tientallen jaren geleden deze vragen niet voorkwamen. In het verleden hadden presbyteriaanse kerken al wel contact met elkaar, maar nu bieden conferenties als van de Banner of Truth toegang tot andere principes. Deze verschuiving is ook zichtbaar als het gaat over de presbyteriale kerkvorm; men propageert meer de onafhankelijkheid van de plaatselijke gemeente ten koste van de meerdere vergaderingen."

Avondmaal
De voorwaarden voor toelating tot het Avondmaal waren erg streng in Lewls. Wanneer je voor het eerst aan het Avondmaal wilde gaan, moest je naar de kerkenraad gaan, die vragen stelde over je geloof en komen tot Christus. Is dat nu ook nog de praktijk?
„De procedure is nog steeds hetzelfde. Deze is geworteld in de confessie en in de Schrift. De ouderlingen hebben het recht om gemeenteleden tot de Tafel toe te laten of af te wijzen. Bekering en geloof zijn nodig om toegelaten te worden. Of de vragen nog zo doorzoekend zijn als vroeger, weet ik niet. Wel wordt onderzoek gedaan naar iemands kennis en behoren de ouderlingen er zeker van te zijn dat er in de levenswandel niets is dat in strijd is met de belijdenis die mensen afleggen. Er is echter een grote verscheidenheid van meningen met betrekking tot de vraag hoe 'bevindelijk' de vragen behoren te zijn. In hoeverre is het geoorloofd om iemands bevinding te onderzoeken? Wat de praktijk hier op het eiland ook geweest moge zijn, de traditie was om niet als een inquisiteur vragen te stellen. Nogmaals, het gaat in de eerste plaats om leer en leven, niet over de bevinding. In deze eeuw, misschien ook wel in Macrae's tijd, zien we de tendens om diep in te gaan op de bevinding. Sommigen denken dat het 'krijgen' van een tekst een volmacht biedt om ten Avondmaal te gaan."

Generatiekloof
Vragen over heilszekerheid werden binnen de traditie van de Hooglanden meer gesteld dan in het zuiden van Schotland. Is dat nog steeds het geval?
„Er is een generatiekloof. Ik heb nog mensen in deze gemeente van wie ik verzekerd ben dat zij tot het volk van God behoren, terwijl ze toch geen vrijmoedigheid hebben om aan het Avondmaal te gaan. Het niveau van verzekering is bij hen erg laag. Je ziet dit probleem niet op dezelfde wijze onder de jongeren. Sommigen denken dat het gezond is dat de verzekering bijna ontbreekt. Ik heb wel een zekere sympathie voor deze mensen. Het heeft ook te maken met de traditie in de Hooglanden, die op bepaalde punten erg bevindelijk is. Waarschijnlijk had er aan het eind van de laatste eeuw een opmerkelijke verschuiving van het objectieve naar het subjectieve plaats. Het was echter slechts een kwestie van accentverschil. Het is nodig om beide kanten in balans te houden. In Toronto, waar contacten waren tussen de Free Church en de Reformed Church van Nederlandse oorsprong, bemerkte ik een doorslaan naar de andere kant. Daar was het een gewone zaak dat men automatisch ten Avondmaal ging. Daar was sprake van te weinig nadruk op de bevinding en een persoonlijke relatie met de Heere."

Westminster Confessie
Over objectieve waarheden gesproken, hoe is het gesteld met de kennis van de belijdenisgeschriften, zoals de Westminster Confessie? Is er belangstelling voor leerstellige punten?
„ I k kan niet zeggen dat er veelover deze punten gelezen wordt. Wij hebben van onze leden nooit gevraagd of zij de Westminster Confessie kennen. Wel onderzoeken we bij nieuwe leden of zij de punten van het Evangelie verstaan. De Grote Catechismus is ook niet zo bekend; alleen uit de Kleine Catechismus wordt onderwijs gegeven.
U sprak over de sociale invloeden op de bevolking van Lewis en de snelle veranderingen die hiervan het gevolg waren. Is sprake van wereldgelijkvormigheid in uw gemeente?
„Niet meer dan elders het geval is. In de kerk als geheel zie ik dezelfde problemen. Ik ben ervan overtuigd dat invloeden vanuit de Amerikaanse cultuur, zoals via de televisie, een belangrijke uitwerking hebben."
Waarschuwt u in uw prediking tegen dergelijke invloeden?
„Zeker, ik ben afgelopen zondagavond begonnen met een serie preken over Daniël. Aan de hand van hoofdstuk 1 heb ik gesproken over de wereldse invloeden in Babel. Ik heb toen een vergelijking gemaakt met de tv en de media. Tegen alle veranderingen is het nodig om onze achtergrond, onze erfenis en wat des Heeren is uit te stralen."

Gebedssamenkomsten
Zijn er meer invloeden van buitenaf; ik denk bijvoorbeeld aan de charismatische beweging of aan 'Gospel music'?
„De charismatische beweging heeft op het eiland in het geheel geen invloed. Onder de jeugd is 'Gospel music' wel een punt van controverse. Op de jeugdvereniging beperken we ons tot Psalmen, wat geldt voor alle bijeenkomsten in de gemeente."
U kent ook de zogenaamde "praying meetings", een fenomeen dat in de Hollandse traditie vrij onbekend is.
„Bij de gebedssamenkomsten ligt uiteraard de nadruk op het
gebed. Ook wordt een korte preek gehouden, een korte Schriftuitleg. Alleen mansleden wordt gevraagd een gebed te doen. Er zijn elke week zeven "praying meetings". De belangrijkste daarvan is de Engelse samenkomst, die op woensdag wordt gehouden en door gemiddeld 200 personen wordt bijgewoond. Op donderdag wordt de "Gealic meeting" gehouden en op zaterdagavond wordt in het bijzonder gebeden om de opening van het woord van de prediking op de Dag des Heeren."

Exclusief
Zijn er ook contacten met andere kerkgenootschappen op het eiland?
„Formeel niet. De Free Presbyterian Church heeft dezelfde belijdenis als wij, maar zij denken meer exclusief Ik denk dat wij wat ruimer zijn in de praktijk. Eigenlijk weet ik niet waarom beide kerken van elkaar gescheiden leven; de oorzaak hiervan moet voornamelijk gezocht worden in de geschiedenis. De overgang van professor Cartwright naar deze kerk zie ik wel als een groot verlies voor ons."
Wat is uw mening over het geestelijk leven in uw gemeente? Vinden nieuwe bekeringen plaats? Is er een verlangen naar een nieuwe opwekking?
„Wij hebben twee keer in het jaar Avondmaalsviering. De laatste keer namen we drie nieuwe leden aan, de keer daarvoor waren er vier. We kunnen zeggen dat er een gestadige aanwas is van mensen die belijdenis doen. Net als voor andere gemeenten geldt, dat het geestelijk leven de ene tijd meer opbloeit dan de andere tijd. Ik vind het een bemoedigend teken dat de belangstelling voor de gebedssamenkomsten toeneemt. Er is zeker sprake van honger naar het Woord van God. Maar de verleidingen van de boze zijn ook zichtbaar.Als het gaat over het verlangen naar een opwekking, blijkt dat het meest bij mensen die zelf een opwekking hebben meegemaakt of hiermee bezig zijn. Toch is het mogelijk dat er meer gebed voor is dan we vermoeden. Overigens zijn er in de gemeente huissamenkomsten waar over geestelijke onderwerpen en zeker ook over opwekking gesproken wordt. Dit vind ik een verblijdend teken. Juist als de geestelijke temperatuur omhoog gaat, zie je dat dergelijke bijeenkomsten meer gehouden worden."

Wonderen
Verlangt u zelf naar een nieuwe opwekking? Hoe denkt u over de toekomst van de kerk?
„Ik verwacht vanuit de beloften van Gods Woord, zoals in de Psalmen en de Profeten, voor de wederkomst van Christus meer dan we tot nog toe gezien hebben. Ik geloof in de bekering van het Joodse volk en ook in de val van de antichrist. Al de volkeren zullen Hem loven. We hebben het over het verval van het christelijk geloof in de wereld. Ik heb daar wat moeite mee. Niet zozeer als het gaat over het westen, maar de wereld is groter. Er zijn plaatsen waar voor de eerste keer een opwekking zichtbaar is. Wat Schotland betreft ben ik erg ontmoedigd, maar de Heere is bij machte om dit te veranderen, zoals de Bijbel ons laat zien. Bij velen op dit eiland leeft nog het vertrouwen dat de Heere Zijn werk hier niet heeft beëindigd. Hij is de almachtige God, Die wonderen werkt."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen