In een auto vol boeken naar Bredevoort

„In Bredevoort kwam er een Belg bij mijn kraam die van Luther niets wilde kopen, maar Bavinck nam hij mee, want van hém hadie nooit gehoord dat het een „ketter was. Prachtig toch? Een open gezicht en een paar heldere, blauwe ogen spreken van plezierige nieuwsgierigheid en levenslust. Vandaar wellicht ook de honger naar boeken, die al dateert vanaf Hanneke de Giers jonge jaren. „Toen ik net kon schrijven, ging ik bij de buren dat ene boek dat we zelf niet in huis hadden over zitten pennen. Dan had ik dat tenminste ook. Het is nooit klaargekomen.
Het kwartje dat ze rond haar achtste levensjaar wekelijks kreeg, ging in een potje. Na een week of negen kon ze er telkens een In de Soete Suykerbol voor kopen. Dat ze de laatste twee delen uit de serie in één klap binnenhaalde, dankte ze aan het feit dat haar amandelen moesten worden geknipt.

Herodes
Hanneke de Gier kwam tijdens de hongerwinter als vierde van zeven kinderen ter wereld in een „gereformeerdegemeentegezin, waaraan ik goeie herinneringen heb. Mijn moeder las veel als ze de kans kreeg; mijn vader verdiepte zich bij voorkeur in biografieën van zowel Engelse als Schotse predikanten. Beiden stimuleerden ze ook ons om te lezen, ze vonden dat goed voor onze algemene ontwikkeling. Toen W.G. van de Hulst was overleden, kwam mijn jongste broertje met zijn laatste verhaal thuis. Ik dacht: Dat moet ik bewaren. Het was het begin van mijn verzameling.

Waren er boeken die u niet mocht lezen?
„Eentje – en dat heb ik nog steeds niet gelezen. Mijn broer las voor zijn lijst The cruel sea van Nic. Monsarrat. Toen ik daar ook aan wilde beginnen, zei mijn moeder: „Doe dat maar niet. Verder kan ik me zulke voorvallen niet herinneren. Ik weet wel wat mijn moeder antwoordde als iemand zei dat ze haar kinderen maar van alles liet lezen: „Als ze het niet begrijpen, leggen ze het wel weg; als ze het wel begrijpen, is het al te laat. Prachtig.
Waaróm ik zo graag lees? Ik denk om een wereld te kunnen bereiken die buiten mijn eigen gezichtsveld ligt. Later ben ik me in archeologie gaan verdiepen. Dat ligt in het verlengde van lezen. Je treedt een nieuwe wereld binnen. Ik heb gegraven aan de zuidelijke tempelmuur in Jeruzalem en daar onder andere twee muntjes uit de tijd van Herodes opgedolven!

Pionieren
Ook in haar beroep als verpleegkundige ziet mevrouw De Gier parallellen met haar liefde voor lezen. „Als een boek goed geschreven is, gaan de mensen voor je leven. In de verpleging werken, betekent ook met mensen omgaan, je kijkt daar ook achter schermen. Na het halen van haar Adiploma volgde ze een opleiding MONederlands, die ze echter nooit helemaal afrondde. „Daar kwam het niet van.
Ondertussen werd ze één keer waarnemend directrice en één keer directrice van een bejaardentehuis. In het laatste geval zelfs van een bejaardentehuis in oprichting. „Ik was 24 en de enige vrouw tussen allemaal mannen. Tegenwoordig heb je indicatiecommissies, maar ik moest nog zelf bij de aanstaande bewoners op bezoek en ook alle mogelijke andere dingen regelen. Het was een leuk avontuur. Een beetje pionieren. Bovendien betekent het werken in een bejaardentehuis: praten met mensen die vaak veel levenswijsheid hebben opgedaan. Na vier jaar liep het allemaal, toen hoefde het van mij niet meer.
Na een verblijf van enkele maanden in Israël kwam mevrouw De Gier in het Lukasziekenhuis in Apeldoorn terecht. Slechts voor een paar jaar, dacht ze. Inmiddels werkt ze er bijna een kwarteeuw. „Je gaat je settelen, hebt minder souplesse.

Wederkomst
Via boeken bleef ze echter nieuwe werelden verkennen. Tijdschriften als Liter (voorheen Woordwerk) en Marginaal (voorheen Icarus) maar ook bulletins als Ouwe Bram leeft nog! of Wilmare houden haar op de hoogte van wat de wereld van het christelijke boek zoal bezighoudt. Moderne literatuur volgt ze onder meer op de leesclub waarvan ze lid is.
„Eén keer in de maand komen we bij elkaar, vertelt de Apeldoornse, terwijl ze thee drinkt uit een mok met Rozemarijntje en de zwarte jongen erop. „Het is geen christelijke club. Een enkele keer schrik ik van de antichristelijke geluiden tijdens discussies. Over het algemeen worden er echter acceptabele boeken aangedragen. En toen we laatst iets van Zwagerman hadden gelezen, was iedereen het er na afloop over eens dat dat niet nog een keer hoefde.

Draagt u zelf wel eens een christelijk boek aan?
„Weinig. Er is gewoon niet veel van niveau.
Wat denkt u van Het negende uur van Pieter Nouwen?
„Dat wil ik wel eens voorstellen, ja.
Wat zegt u tegen mensen die het lezen van moderne literatuur letterlijk zonde van je tijd noemen?
„Het is juist zinvol kennis te nemen van wat er in de wereld leeft. De boekenlijsten op reformatorische scholen vind ik echt te beperkt. Met een beetje goede begeleiding kun je jongeren veel meer bijbrengen. Ze komen als ze straks een baan hebben wel terecht in diezelfde wereld die in de boeken voorkomt. Dan mogen ze best een beetje goed onderlegd zijn om erover te kunnen praten. Laatst hoorde ik van een docent die niet in dinosaurussen geloofde. De skeletten van die dieren kun je gewoon gaan bekijken in het museum! Daar mag je je toch niet voor afsluiten? Je moet je juist wapenen.
Lees niet alleen de krant naast de Bijbel, maar ook moderne literatuur. Ik geloof zeker dat de wederkomst geen jaren en jaren meer zal duren. Wat er nu met het klonen gebeurt, dat is griezelig. Onze hoogmoed bereikt een grens. Op een dag is het: Tot hiertoe en niet verder. Houd daarom maar een beetje bij wat er om je heen gebeurt.

U groeide op in een gereformeerdegemeentemilieu. Bent u door het vele lezen veranderd?
„Je gaat wel eens anders over dingen denken, maar de Bijbel blijft voor mij essentieel. Ik ben geen uitgesproken gereformeerdegemeentepersoon, al blijf ik daar lid. Ik kijk graag over kerkmuren heen en zit zondags evenveel in hervormde of andere kerken. Dat komt ook door mijn positie. Ik moest vaak zondags werken; heb hervormde familieleden en vrienden die vrijgemaakt zijn. Bij hen logeer ik regelmatig.

Etty Hillesum
De boekenkasten waarin mevrouw De Gier een greep doet zogauw ze maar tien minuten tijd heeft –„als ik om half 7 naar mijn werk moet, pak ik om twintig over 6 nog een boek– bevatten een breed scala aan genres en auteursnamen. Werken over historie, archeologie en verre landen beslaan een deel van de wanden. Louis Couperus neemt ook een plank in. „Ik bewonder die man om zijn kennis en om zijn sfeerbeschrijvingen. Etty Hillesum is net zo geliefd. „Haar ontwikkeling boeit me. Ik denk wel eens: Zij is bijna een christen geworden. Ik vind haar een bijzondere vrouw – het geduld dat ze met haar ouders had, het feit dat ze meeging naar Westerbork, terwijl ze de kans had te ontvluchten... Biografieën (van Achterberg tot Victorine) zijn eveneens in groten getale van de partij, evenals boekenweekgeschenken. „Die spaar ik.
Met de verzameling boekenweekgeschenken is de handel begonnen. Mevrouw De Gier ontdekte dat vooroorlogse exemplaren moeilijk te vinden waren. Uitgaven van na de oorlog kostten zelfs bij De Slegte al gauw een tientje. Daarom stroopte ze rommelmarkten af. „Ik dacht: Wat leuk. Als ik daar stond, kon ik bijvoorbeeld ook boekenweekgeschenken die ik dubbel heb, ruilen. Aangezien bovendien steeds vaker kennissen die hun kast opruimden een doos met boeken bij haar deponeerden, besloot ze de proef op de som te nemen. Nu installeert ze zich op de markt voor particulieren in Bredevoort, op de Veluwse markt in Beekbergen en huurt ze een kraam tijdens de havendag in Gorinchem.
Rijk wordt ze er niet van; zakelijk zijn, vindt ze „moeilijk. „Ik doe het echt voor mijn plezier, vaak geef ik gewoon een boek weg. Dat het een goede bestemming krijgt, vind ik minstens zo belangrijk. Het aanbod hangt vooralsnog af van wat de Apeldoornse zelf op de kop tikt: „Ik zou graag willen selecteren op Nederlandse literatuur plus geschiedenis, maar voorlopig doe ik het nog met alles wat ik vind. Ik heb bijvoorbeeld veel theologie van Abraham Kuyper en Klaas Schilder gekregen. Verder verkoop ik stapels populaire boeken van boekenclubs en streekromannetjes. Die lopen als een trein.

Business
Dat ze toch haar best doet een klein beetje zakenvrouw te zijn, blijkt als Hanneke de Gier kort reageert op een rijtje auteursnamen.

W. Schippers.
„Mijn vader las zn boeken. Er wordt nogal eens naar zijn werk gevraagd. In mijn autos liggen 25 boekjes van hem. Ik lees ze niet, maar koop ze op. Business.

Cissy van Marxveldt.
„Oooh, das een van mn favorieten! Die kan ik nóg lezen! Ik heb haar boeken allemaal staan. Zo menselijk. En dan die komische dialogen, voorspelbaar en toch fantastisch! Kostelijk.

C.S. Lewis
„Moeilijk. Ik lees liever over hem dan van hem.

Ds. J.S. van der Net.
„Ha. Omdatie mn zwager is, ga ik zijn nieuwe boek over de zeven kruiswoorden wel kopen...

Chaim Potok.
„Fantastisch. Ik heb alles van hem gelezen. Ik geloof dat ik zijn werk over de Russische geschiedenis nog interessanter vind dan zijn boeken over de begaafde joodse kinderen, Asjer Lev en zo. Misschien omdat de Russische geschiedenis dichterbij ligt.

Harry Mulisch.
„Het boekenweekgeschenk viel me tegen, wellicht doordat hij zelf al had aangekondigd dat het een klassieker zou worden en doordat het al zoveel stof had doen opwaaien.

Welk boek zou iedereen moeten lezen?
„Geert Mak, De eeuw van mijn vader. Dat is zo waar, zo herkenbaar. Eigenlijk komt het neer op de teloorgang van de gereformeerde kerken en dat is natuurlijk vreselijk, maar heel die ontwikkeling weet hij enorm boeiend te beschrijven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen