Welkom op de kaasboerderij

Ik vraag Marrie hoe ze dit allemaal combineert met haar gezin. Want tussendoor willen de magen ook gevuld worden, getuige de forse pan geschilde aardappels op het aanrecht. „Och, zegt Marrie, „het is wel druk, maar Jan en ik doen het samen. We zijn erin gegroeid. En de kinderen krijg je ook niet allemaal tegelijk. Behalve onze tweeling, schatert ze. „Voor ons trouwen stond ik in een winkel. Ik kon me niet voorstellen wat het zou zijn om op een boerderij te wonen en alles te laten reilen en zeilen. Toen onze oudste geboren werd, dacht ik: Hoe pas ik het in? Als kersverse moeder heb je totaal geen ervaring. Alles is nieuw: voeden, baden, buikkrampjes, tandjes krijgen en ga zo maar door. Maar ik kon, en kan nog steeds, terugvallen op mijn schoonouders. Ze wonen ook op de boerderij.
Hun grootouders zijn begonnen met kaas maken. Wij zijn de derde generatie in de kaas. Het eerste jaar hebben we alles samen gedaan met de ouders van Jan. Toen deden wij mee om de fijne kneepjes onder de knie te krijgen. Zij bouwden af en wij op. Zo ging het.

Pudding op zn kop
Marrie schenkt grote mokken koffie met verse, gekookte melk van eigen koeien. Zonder vellen... heerlijk! Jan, uitgedost in boerenkiel met dito pet en zakdoek, stelt voor eerst een rondleiding in de kaasmakerij te doen. De ruimten zijn brandschoon en ruiken lekker fris. Marrie steekt meteen van wal: „Het begint s ochtends om half zeven bij de koeien op stal. Na het melken gaat de melk naar de kaasmakerij in tobben van 750 liter. Ik doe er stremsel, zuursel en salpeter bij. Zuursel is voor de smaak en salpeter voor de houdbaarheid. Na het roeren moet de zaak een halfuur rusten, zodat de melk dik kan worden. Je moet je voorstellen dat de massa zo dik wordt dat je het vergelijken kunt met een pudding op zn kop, legt ze uit.
„Ondertussen bevestig ik de messen aan de roermachine. Die snijdt de massa in kleine stukjes. Hierdoor scheidt de melk zich in wrongel en wei. De wrongel wordt uiteindelijk kaas. Afhankelijk van hoe groot de kaas straks moet worden, snijd ik korter of langer. Een gedeelte van de wei tap ik af en warm ik op tot 32 graden. Nu draai ik de messen om –ze hebben een scherpe en een botte kant– en roer tien minuten. Daarna doe ik nog een rondje maar dan op 36 graden. Hoe langer je roert, hoe droger de kaas wordt. Grotere kazen rijpen beter als ze droger zijn. Hierna doe ik de kaas in de vaatjes, zegt ze opgeruimd, alsof het proces geen tijd slurpt.

Kwaliteitsaanduiding
„En nu kom ik eraan te pas, zegt Jan enthousiast. „De wrongel is eigenlijk een rijpingsproces. Belangrijk is dat de rijpe wrongeldeeltjes op de juiste tijd in de vaatjes gaan. Tegenwoordig zijn de vaatjes van kunststof; lekker licht en goed schoon te maken. Van een pond tot 12 kilo. t Is net wat de mensen willen. Nu gaan de vaatjes onder pers, om er druk op te zetten. Ook weer naar grootte: een uur tot twee en een half uur. De wrongeldeeltjes vormen onder druk een vaste massa. Hierna gaan de kazen in de pekel voor smaak en houdbaarheid. Kleine kazen een dag, de grote drie dagen. Regelmatig keren is nodig om een gelijkmatig product te krijgen.
Na de pekel drogen ze op de plank en vervolgens gaan ze naar de kaasopslag. Tot slot krijgen ze een keurmerk en worden de kazen ter bescherming geplastificeerd. Het keurmerk is een kwaliteitsaanduiding, legt Jan uit. „Het vermeldt dat de kaas echt gemaakt is van rauwe melk. Met andere woorden: koop je boerenkaas, let dan op het merk. Wij voegen niets toe, daarom is ons product puur natuur. Iets aparts.
We gebruiken nog steeds het recept van opa en oma, die hiermee begonnen zijn. In hun tijd was het zo: waar s winters de koeien stonden, werd zomers kaas gemaakt. Toen zon twintig jaar geleden de voorschriften betreffende hygiëne veranderden, moesten wij ook met de tijd mee. De oude gebouwen werden ingericht voor het kaas maken en de koeien kregen een nieuwe stal.

„Alweer een groep
Intussen lopen we naar de winkel, waar je de heerlijkste smaken voor het kiezen hebt. Marrie: „Na een week of twee worden de jonge kazen verkocht. Oude kaas is een maand of tien. Ze liggen op de plank oud te worden (!) en moeten regelmatig gekeerd worden. Jonge kaas keren we iedere dag. Momenteel liggen er dik 150 kazen, die mijn schoonmoeder en ik steeds keren. Je bent er wel even mee bezig.
Eerder hadden we geen openingstijden in de winkel. Kwamen de klanten de hele dag door. Dat was geen doen. Nu we de openingstijden vastgesteld hebben, is het een stuk overzichtelijker, meent ze. „Het leuke is dat onze dochter van veertien steeds vaker in de winkel helpt. In het begin remde ik haar wel eens, maar toen dacht ik: dat moet ik niet doen. En nu blijkt dat ze er veel gevoel voor heeft. Ja, je moet het met mekaar doen. Dat vinden wij belangrijk. Dus de kinderen helpen ook wel mee. Maar soms hebben ze zoiets van: alweer een groep, lacht ze.
Je merkt aan Jan en Marrie dat ze het goed met elkaar kunnen vinden. Als er een groep komt, laat Jan een diaserie zien. Dat betekent: de trap op naar de verbouwde hooizolder. Daar staat een moderne diaprojector op tafel. Er hangt een gezellige, boerse sfeer met allerlei oude gebruiksvoorwerpen van de boerderij.

Trekpleister
„Dat we mensen ontvangen, is eigenlijk begonnen met een paar kinderen uit Rusland die bij ons kwamen. Ze waren dol op onze dieren en op de boerderij. Ze vonden het te gek om ze te voeren, het erf te vegen en dat soort dingen. Toen zeiden Marrie en ik tegen elkaar: laten we dit een beetje uitbouwen. En van het een komt het ander. Inmiddels komen er allerlei groepen: kinderen die op schoolreis zijn, bedrijfs- en personeelsverenigingen die een reünie houden, kinderfeestjes worden gevierd, drugsverslaafden van De Hoop die een dag uit zijn, en ga zo maar door, vertelt Jan. „Als er gasten komen, kleed ik me altijd in de traditionele boeren-outfit. De mensen moeten direct zien: dat is de boer. Een stuk herkenbaarheid, meent hij.
„De dieren zijn de trekpleister, zegt Marrie. „Wat me echt goed doet, is verstandelijk gehandicapten rondleiden. Deze komen, onder begeleiding, speciaal voor de hangbuikzwijntjes, kippen, kalkoenen, pauwen, cavias en konijnen. De beestjes slaan aan. Je ziet hoe ze ervan genieten als ze de cavias voeren of de koeien hooi mogen geven. Hun dag kan niet meer stuk. We hadden hier eens een groep blinden. Ze kwamen op tandems. Joh, ik wist niet wat ik zag. Ze tastten de koeien helemaal af. Ze moesten vreselijk lachen om hun grote oren en het gelebber aan hun handen, zegt Marrie, nog nagenietend. „En kaas proeven wil er ook altijd in!

Omgaan met de schepping
Om mensen alle aspecten van het boerenleven te laten zien, heeft Jan een natuurpad aangelegd op het erf. Nadat Jan de diaserie heeft afgerond, gaat Marrie met haar gasten op pad. Ze vertelt iets over wat het leven op een boerderij inhoudt met, naast de kaasmakerij, zestig melkkoeien en veertig stuks jongvee. Dit zijn de kalveren/pubers van nul tot twee jaar.
„We bieden diverse programmas, legt Jan uit. „Een verjaardagsfeestje voor kinderen ziet er anders uit dan wanneer ik een groep drugsverslaafden rondleidt. Laatst waren er bij deze groep een paar boerenjongens. Die kennen het boerenbedrijf van haver tot gort. Maar helaas, het was gewoon mis gegaan met die jongens. Maar ze zijn net als jij en ik. Wij zijn niks beter. We laten ze zien hoe wij omgaan met de schepping. En dat het beslist niet vanzelfsprekend is dat alles groeit en leeft. Je merkt dat ze erover nadenken. Ze zijn heel dankbaar en dat geeft Marrie en mij veel voldoening, zegt Jan.
Marrie knikt en zegt: „Ik doe dit werk graag. Mijn zus kan niet begrijpen dat ik nooit op koffievisite ga voor de sociale contacten. Dan leg ik uit dat ik zat sociale contacten heb met onze gasten. Je leert tenslotte op deze manier met allerhande mensen omgaan. Je ziet dat niet iedereen hetzelfde is. En daar leren wij, en de kinderen, ook weer van.

Informatie
Melkveebedrijf-kaasboerderij J.J. Meerkerk verzorgt excursies voor groepen van 10 tot 60 personen.
Rondleiding: ƒ 2,50 p.p.
Rondleiding met diaserie (1 à 2 uur): ƒ 5,00 p.p., incl. kaasproeven.
Kinderfeestje: ƒ 5,00 p.p., incl. kaasproeven.

De winkel is geopend van maandag t/m vrijdag tussen 16.00 en 18.00 uur en op zaterdag tussen 10.00 en 12.00 uur en tussen 14.00 en 18.00 uur. In juli en augustus van maandag t/m zaterdag tussen 10.00 en 12.00 en tussen 14.00 en 18.00 uur.

Adres: Lekdijk 81, Nieuw-Lekkerland (tegenover de watertoren). Tel.: 0184-684037 of 06-22833696.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen