Hoofd- en bijzaken

Een vriend van mij is onlangs met vakantie naar Zwitserland geweest. Hij heeft avonden lang met christenen ter plekke gesproken over de vreze des Heeren. Op zeker moment was het gesprek op Calvijn gekomen. Voor ons een schier onaantastbare naam. Maar daar dachten die Zwitsers duidelijk anders over. Calvijn? Daar moest je mee oppassen, zeiden ze. Calvijn was immers de grondlegger van de uitverkiezingsleer. De uitverkiezing, daar moesten ze niets van hebben. Althans, van de karikatuur van die leer bleken zij een afkeer te hebben! Helaas wisten deze bergbewoners weinig af van wat Calvijn werkelijk voorstond met zijn van Augustinus afkomstige leer der voorbeschikking.

Knopen tellen
Toch zijn er van Calvijn niet alleen karikaturen in omloop. Ook ware verhalen doen de ronde. Zo kom je het nogal eens tegen dat met een beroep op Calvijn de stelling verdedigd wordt dat men hoofdzaken van bijzaken moet scheiden. Inderdaad heeft de kerkhervormer bij meerdere gelegenheden gewaarschuwd tegen het drijven van middelmatige dingen. Toch is één ding wel gek. Over deze stelling van Calvijn zijn al zijn volgelingen het zonder meer eens. Terwijl ze intussen elkaar te vuur en te zwaard bestrijden over bijzaken! En denkt u nu alstublieft niet dat het verheffen van bijzaken een rare gewoonte is van de laatste jaren. Nee, vroeger konden ze er ook wat van! Wilt u een voorbeeld? Ergens in de loop van de negentiende eeuw hadden twee kruisdominees op een zondag geruild. Het gevolg was dat de voorganger die altijd voor voornamelijk agrariërs het Woord bediende op een door stedelingen omringde kansel terecht was gekomen. Omgekeerd preekte de stadse dominee ten plattelande. En in dat laatste zat het probleem. Wat was tijdens de dienst waarin de stadse dominee voorging namelijk gebeurd? De dorpse kerkenraad had zich onder de dienst onledig gehouden met de vraag hoeveel knopen de dominee aan zijn zwarte jas droeg. En wat was gebleken? Het was het goede aantal niet! Hij had er een te veel (of een te weinig, zo precies weet ik het verhaal niet meer). Maar zoveel wist de kerkenraad er wel van: deze stadse dominee was met de heersende mode meegegaan, dat zag je aan de knopen, en dat deugde niet: wereldgelijkvormigheid! Een lange correspondentie tussen de beide kerkenraden volgde.

Maxima Hoofdzaken en bijzaken. Ze dienen gescheiden te blijven. Maar in de praktijk worden ze nogal eens op één lijn gesteld. Sterker nog: met elkaar verwisseld. Dat gebeurt niet alleen met betrekking tot kerkelijke zaken, ook in de wereld bijt men zich regelmatig vast in dingen van ondergeschikt belang. Let er maar eens op hoe belangrijk de vraag gaat worden of de toekomstige titel van Maxima koningin of prinses moet worden! Terwijl er rondom dat huwelijk best wel belangrijker vragen te stellen zijn. Hoofdzaken en bijzaken. Wat kunnen die dingen bepalend worden. Zo staat het me nog helder voor de geest dat ik ruim 25 jaar geleden als kandidaat benaderd werd door een kerkenraad van een vacante gemeente. Ze overwogen me te beroepen. Maar er was nog één belangrijke vraag en daarvoor had een vier man sterke delegatie van de kerkenraad de reis van ruim honderd kilometer afgelegd: of ik zo door de week ook een hoge hoed wilde gaan dragen of niet...

Wie de schoen past...
Bijzaken en hoofdzaken. Hoe de verhouding tussen die twee moet zijn? Dat werd me onlangs duidelijk toen ik een paar schoenen kocht ergens in België. Het paar dat ik op het oog had, paste niet. Ze waren te klein. Op mijn vraag of men dezelfde schoenen niet een maat groter had, antwoordde de winkelbediende in rad Vlaams: Ach nee, meneerke! Wij hier hebben dat schoeisel niet in deze zaak. Maar ge moet begrijpen dat dit niet de hoofdzaak is, maar de bijzaak. Kijk, vervolgde hij, wanneer ge deze weg vervolgt, dan ziet ge na enige tijd een brede allee. Gaat daar in en ge komt bij de hoofdzaak. Daar hebben ze uw schoenen, zeker en vast. Hij had gelijk! Wil iemand beweren dat Belgen dom zijn? Pas op! Ze weten daar in ieder geval dat, als het in de bijzaken niet past, je eerst naar de hoofdzaak toe moet!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen