Observeren vanuit atelier De Hoogzit

Sinds een jaar heeft Mandy (36) haar eigen atelier in een grotendeels door haar vader verbouwde houtloods vlak achter het huis van haar ouders. Atelier De Hoogzit ligt aan een zandpad in het centrum van Ede. Een toepasselijke naam voor een woon- en werkruimte die een paar meter boven de grond ligt, al is een hoogzit oorspronkelijk bedoeld voor jachtobservatie. Maar de betekenis is dan ook dubbel. Mandys werk begint met observeren.
De omgebouwde houtloods biedt voldoende werkruimte voor Mandy om aan haar olieverfschilderijen en aquarellen te werken. Verder staat er nog een grote tafel voor de middag dat ze negen leerlingen onder haar hoede heeft. Op de halfopen zolderverdieping worden schilderijen bewaard die ze niet weg wil doen en documentatie, zoals tijdschriften en boeken. „Ik woon hier nu een jaar. In het begin denk je dat je ruimte zat hebt, dus je bewaart alles op zolder. Maar dat wordt inmiddels toch wat veel.
Via een losse trap klautert Mandy de zolder op om een schilderij te laten zien van de serie Het Volk. Op het somber getinte schilderij zijn verschillende mensen in het donker op weg. Ze lopen met fakkels in hun hand over een onherbergzame vlakte. Mandy weet niet waar ze vandaan komen of waar ze naartoe gaan. „Misschien dat er nog een keer een volgend schilderij in deze serie volgt, waaruit de bedoeling van de voorstelling duidelijk zal worden.

Dezelfde kleuren
De gedreven kunstenares is sinds haar derde actief met potlood en penseel. „Mijn moeder schildert ook, dus het materiaal was in huis. Toen ze in de gaten kreeg dat ik graag wilde schilderen, heeft ze me mn gang laten gaan. Op mijn dertiende maakte ik mn eerste olieverfschilderij. Hoewel ik wel vaak dezelfde kleuren gebruik als mijn moeder, schilder ik heel anders. Mijn moeder heeft me daar altijd helemaal vrij in gelaten.
Mandy koos op de havo tekenen als examenvak en rondde haar middelbare school af met het vwo-diploma, maar ging daarna niet naar de kunstacademie. „Bij die opleiding gaat het de kant op van de moderne schilderkunst en dat ligt me niet. Ik merkte dat al bij het examenvak tekenen. Als ik een paard wilde tekenen dat eruitzag als een paard, werd me al snel duidelijk gemaakt dat dat nu juist niet de bedoeling was. Ik heb in de afgelopen jaren wel naar moderne kunst leren kijken en ik waardeer het soms ook wel, maar zelf voel ik er niets voor.
Na de middelbare school had ze geen vast werk en kwam ze als vrijwilliger bij de Manege zonder Drempels voor gehandicapten in Bennekom terecht. „Elk jaar houden mijn moeder en ik daar samen met onze schilderclubs een expositie, waarbij de opbrengst voor de manege is. Ik weet hoe heerlijk het is om met paarden om te gaan en hoe heilzaam het kan zijn om te rijden. Dit wordt daar voor deze mensen mogelijk gemaakt.
Ondertussen bleef Mandy aan het tekenen en schilderen en werd ze door haar moeder opgescherpt. „Ik heb ook veel geleerd van exposities, al moet je je daar ook weer niet te veel op richten, anders heb je kans dat je er te veel door beïnvloed wordt en staat het een eigen stijl in de weg. Ze volgde ook nog een cursus cultuurgeschiedenis om de theorie en ontwikkeling van kunst te bestuderen.

Eigen stijl
„Een eigen stijl ontwikkel je na verloop van tijd, maar sinds ik lessen volg voor fijnschilderkunst bij academie Te Wildt, word ik wel in deze stijl bevestigd. Mandy laat zien dat de olieverf op paneel heel dun wordt opgezet. „Je bouwt het schilderij langzaam laag voor laag op. Het nadeel is wel dat het zo langzaam droogt. Je kunt pas na een week weer verder. Daarom is het handiger om verschillende werken tegelijk op te zetten. Verder moet je bij deze manier van schilderen heel nauwkeurig zijn en goed op de eerder gemaakte ondertekening letten.
Op dit moment is Mandy bezig om een valkenier met paard op een groot paneel te zetten. Het maken van goede voorstudies is minstens zo belangrijk als het schilderwerk zelf. Via een valkenier heeft ze informatie en fotos gekregen. „Soms zoek ik me helemaal scheef naar voorbeelden die zo dicht mogelijk bij het beeld komen dat ik in mijn gedachten heb. Ik blijf net zo lang zoeken tot ik de goede voorbeelden heb en pas dan kan ik het schilderij maken.
Tijdens vakanties maakt Mandy ook altijd stapels fotos om later als basismateriaal voor haar schilderijen te gebruiken. Grote favorieten zijn Engeland, Ierland, Schotland en Zweden. „Tijdens een vakantie schrijf ik ook impressies in een dagboek. De schilderes trekt eigenlijk nooit de natuur in gewapend met ezel en penseel. „Ik beleef impressies heel intens en neem dit via herinnering en fotos mee, om dit later voor mijn schilderijen te gebruiken.

Olieverf
Mandy ziet bij haarzelf een duidelijke voorkeur voor olieverf, al weet ze zelf niet waarom. Ze illustreert verschillende agendas en maakt tekeningen voor honden- en paardenweekbladen. Ze pakt een agenda over leefgebieden op aarde op. Deze moet ze in aquarel aanleveren. „Op zon agenda zit je maanden. Daarna ben ik blij weer met olieverf te kunnen werken.
De bewoonster van De Hoogzit schildert naar haar beste kunnen, „al kan het altijd beter. Ik werk altijd net zo lang aan iets tot ik er een goed gevoel bij heb. Als je niet tevreden bent met je werk, komt dan meestal omdat de voorbereiding niet goed is. Soms moet je ook wachten tot je de passende vorm hebt gevonden om je ideeën uit te voeren.
De kunstenares uit Ede voelt zich tot veel stromingen in de schilderkunst aangetrokken. Favoriet zijn het impressionisme van een schilder als Claude Monet, de romantiek „met van die overweldigende natuurtaferelen en klein afgebeelde personen. En natuurlijk de fijnschilderkunst.
Een van haar grote voorbeelden is ook Rien Poortvliet. „Ik heb in het begin zijn werk zelfs een tijdje nageschilderd, tot ik merkte dat ik hem te veel ging imiteren. Met dat naschilderen kwam ik trouwens bedrogen uit. Als je goed kijkt, zie je dat Poortvliet alleen de belangrijke dingen schilderde. Was ik aan het zoeken naar een hondenpootje, bleek het er niet eens op te staan.
Hoewel Mandy wars is van moderne invloeden in haar eigen werk, heeft ze wel naar moderne schilderkunst leren kijken. „Ik zou geen werk van Karel Appel aan de muur hangen, maar ik kan de manier van denken van mensen als hij wel volgen. Het geeft tenslotte een beeld van de tijd waarin het tot stand komt. Een paar jaar geleden zag je wel dat mensen te gemakkelijk dachten dat ze kunst konden maken. Te vaak moest het verhaal erbij de kunst maken.

Goed kijken
„Een van de belangrijkste drijfveren is te laten zien dat God alles in de natuur geschapen heeft. In mijn werk wil ik mensen laten zien hoe mooi de schepping is. Ook in de schilderlessen die ik geef, wil ik mensen goed laten kijken naar hoe mooi de natuur in elkaar steekt. Pas zei een van mijn leerlingen: Ik had nog nooit een lucht gezien. Kijk, daar begint het mee. Ik vind het belangrijker dat mensen leren kijken dan dat ze iets goed op het doek neerzetten.
Mandy geeft elke maandagmiddag in haar atelier schilderles aan een vaste groep van negen personen, in leeftijd variërend van 30 tot 70 jaar. „Het is geen vaste cursus van een aantal lessen. De mensen die er nu zijn, gaan ook niet zomaar weg. We pakken allerlei technieken bij de kop. Soms geef ik een opdracht om een thema uit te werken. Dan wordt er wel gezucht en gesteund, maar bij het eindresultaat zie je dan toch heel leuke dingen.
Het niveau van haar cursisten is zeer divers, maar dat maakt de kunstenares niets uit. „Er zijn er die goed kunnen kijken, anderen kunnen beter schilderen en er zijn er die dat allebei in de vingers hebben.
Mandy werkt ook in opdracht voor particulieren en dat betekent dat er wel eens concessies gedaan moeten worden. Er moet tenslotte ook brood op de plank komen. „Al is het nog nooit gebeurd dat ideeën zo botsten dat ik iets tegen mn zin moest doen. Dan zou ik er trouwens al helemaal niet aan beginnen. Je hebt ook wel eens dat een eigenaar van een paard het dier op een bepaalde manier wil laten schilderen. Maar als dat beeld niet met de werkelijkheid klopt, geef ik dat wel aan. En soms moet ik ook even wachten tot we beiden tevreden zijn met de ideeën die we in ons hoofd hebben.
Naast haar werk voor particulieren ontwerpt Mandy onder andere kalenders, luxe verpakkingen voor kerstpakketten, kerstkaarten, dekbedovertrekken en blikjes.

Expositie
„Het geeft me wel veel voldoening dat ik naast deze opdrachten nu op academie Te Wildt ook aan mijn eigen ideeën toekom. Eind vorig jaar mocht ik via de academie aan een expositie meedoen. Dat was heel leuk en leerzaam en zorgt ook voor een stuk naamsbekendheid. Een schilderij dat daar te zien was, staat nog in haar atelier. Een nostalgisch tafereel van een jongetje die op een koffer zit en twee jonge hondjes in zijn rugzak heeft. Het is het eerste werk van een serie kinderen die met dieren op reis zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen