Een wildviaduct, werkt dat nu echt?

Het is een prachtige ochtend in september. Met Gerrit-Jan Spek gaan we wildviaduct De Woeste Hoeve op. De wildwissel ligt over de A50 tussen Apeldoorn en Arnhem. Als je het hek door bent, is het nog een stevige wandeling om bij de oprit van het viaduct te komen. Spek staat telkens stil om wat te vertellen. Overal is te zien dat hier veel wild langskomt. De heide is kort geschoren en de onderste bladeren zijn van de bomen af. „Je kunt wel zien dat de wilddruk hier groot is en dat er ook grote edelherten voorbijkomen. De bosbessenstruikjes zouden wel twee keer zo hoog zijn, als ze niet opgegeten werden door het wild. We zien verschillende veegbomen, die door de herten gebruikt worden om het gewei schoon te schuren.
Naarmate we dichter bij het viaduct komen, spreekt Gerrit-Jan zachter. „Dat doe ik omdat ik de vorige keer, omstreeks hetzelfde tijdstip van de dag, op het viaduct verrast werd door enkele prachtige edelherten. Je weet maar nooit. Een collega van mij heeft al eens een wild zwijn wakker gemaakt, dat lekker in het hoge gras lag te snurken.
Het geluid van autos en vrachtwagens zwelt. Zou al dat verkeerslawaai beneden de dieren niet afschrikken? „Ze trekken zich er niets van aan. Ik geloof zelfs dat ze er niet vreemd van zouden opkijken, wanneer elke chauffeur ook nog eens een paar keer zou claxonneren. Blijkbaar voelen de dieren dat hier helemaal geen sprake is van een bedreiging.
Wanneer we tegen het hek van de wildwissel staan, valt iets bijzonders op. Aan de andere kant van het hek, op het talud dat je vanaf de snelweg goed kunt zien, staat een veegboompje van een reebok. Blijkbaar neemt het reewild ook de ventweg van het viaduct. Spek neemt er goede nota van en zal het melden. In het hek zitten klapluikjes, waardoor klein wild van buiten naar binnen kan. Maar die ingangen zijn veel te klein voor een ree.

Tellingen
Ik had nooit gedacht, dat de passage zo breed zou zijn. „Soms zie je wel dat viaducten over de snelweg aan één zijde begroeiing hebben. Dat is soms al genoeg voor de kleine dieren. Het reewild zou misschien wel genoegen nemen met een doorgang van een meter of tien. Maar voor de edelherten heb je echt deze 50 meter breedte nodig. Anders gaan ze er niet overheen.
Het overstekende wild wordt ook geteld. „Op het viaduct hebben infrarood-cameras gestaan om het grotere wild te registreren. Zwijnen, reeën, damherten en edelherten. Elke nacht steken er toch zeker vijftien dieren over. Per jaar zijn het er minimaal 5500. In de bronsttijd zijn de dieren veel meer op reis dan anders. In het zand op de viaducten zijn ook sporen aangetroffen van das en vos. En je mag aannemen dat reptielen en muizen en andere kleine dieren ook dankbaar gebruik maken van deze oversteekplaats. Jaarlijks zijn alleen al op de Veluwe 350 tot 650 grote dieren verkeersslachtoffer. Wanneer we geen wildviaducten hadden, zou dat aantal nog veel groter zijn.
Gerrit-Jan Spek vindt het hoog tijd voor meer wildwissels. „We krijgen wel meldingen binnen over edelherten die in de buitenwijken van aan de Veluwe grenzende dorpen de tuinen van burgers als voedselplaats bezoeken, maar dat zijn nog uitzonderingen. Een edelhert leert gemakkelijk en past zich snel aan. Wanneer hij in zn mogelijkheden beperkt wordt, zie je dat hij zich gaat gedragen als een ree. Hij laat zich gemakkelijker zien, ook overdag, en komt dichter bij de mensen.
Er zijn nu drie wildviaducten. Over de A1 ligt het Harm van de Veen-viaduct en over de A50 de Woeste Hoeve en Terlet. Spek somt meteen op waar de nieuwe viaducten gepland zijn. „Op de A1 nog twee viaducten links en rechts van het bestaande wildviaduct. Op de A50 nog een derde ter hoogte van Heerde/Hattem. Dan in het noorden van de Veluwe op de A28 bij Harderwijk/Hierden en in het zuiden de Renkumse Poort op de A12. De vijfde komt op een provinciale weg bij Dieren. Op deze manier worden natuurgebieden aan elkaar verbonden. De Veluwe wordt uitgebreid met de Utrechtse Heuvelrug, met de Sallandse Heuvelrug, de Oostvaardersplassen en de grens met Duitsland over. Dan kan het edelhert, dat toch een nomadisch dier is, in de bronst weer rustig een trek van 100 kilometer maken op zoek naar een lieve hinde. Dat is wenselijk om het edelhert genetisch sterk te houden.

Waterplas
Wanneer ik opper dat zoiets toch wel forse investeringen vraagt, gaat Spek er eens rustig voor zitten. „Je kunt natuurlijk ook met een veewagen een aantal mannelijke edelherten transporteren naar een heel ander gebied. Maar vind je dat natuurlijk? In de tweede plaats heeft de mens gezorgd voor een enorme versnippering van het oorspronkelijke natuurgebied. Sinds de jaren zestig zijn er allemaal nieuwe snelwegen aangelegd, dwars door de leefgebieden van het edelhert. Dan moeten we vervolgens niet verzuimen iets te regelen voor het leefgebied van het wild. En wanneer je bij de aanleg van een weg gelijk een paar wildviaducten bouwt, valt het met de extra kosten mee. Over het viaduct bij De Woeste Hoeve kun je wel met een tank rijden, maar dat is natuurlijk niet nodig. Een paar meter grond, de nodige begroeiing, een aantal edelherten en een natuurbeheerder. Als het viaduct dat gewicht maar kan dragen, is het wel goed.
Wanneer we teruglopen, laat Spek ons een waterplas zien. Speciaal aangelegd vlakbij het viaduct om het wild te verwennen en de goede kant op te lokken. Een rondje om de waterplas bewijst, door de vele sporen, dat deze drinkplaats volop gebruikt worden. Echt nodig is het niet om de dieren over het wildviaduct te krijgen. „Links en rechts van de weg lag een aaneengesloten gebied voor het edelhert. De weg sneed het gebied middendoor en het viaduct zorgde in 1988 weer voor een corridor. De edelherten hebben echt niet lang gewacht met het in gebruik nemen van het viaduct.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen