Het trouwgesprek

De predikant van de Gereformeerde Gemeente van Rijssen-Zuid bevestigt in zijn grote gemeente per jaar zon vijftien huwelijken. Met elk bruidspaar houdt hij een uitvoerig gesprek. Zowel in zijn vorige gemeente, Beekbergen, als in zijn huidige standplaats besprak ds. Schreuder het huwelijksformulier tijdens een aantal gemeenteavonden. Het formulier vormt ook een vast onderdeel van de lesstof tijdens de belijdeniscatechisatie. „Aspecten ervan stel ik ook regelmatig in de prediking aan de orde. Dat is hard nodig. Een predikant schiet ernstig tekort wanneer hij dat alleen doet tijdens de prediking over het zevende gebod.
Aanstaande bruidsparen die een afspraak voor een huwelijksbevestiging maken, krijgen van de Rijssense kerkenraad het vorig jaar verschenen boekje van ds. G.J. van Aalst over het huwelijksformulier. „Het is de bedoeling dat ze dat doornemen voordat ze voor een gesprek naar de pastorie komen, zegt ds. Schreuder.

Samenwonen
In de spreekkamer wijst de predikant er allereerst op „dat het huwelijk een instelling van God is en dat de Heere daaraan Zijn zegen wil verbinden. Dat vraagt van ons afhankelijkheid.
De predikant van de Zuiderkerk stelt het hoe en waarom van het huwelijk aan de orde. „Waarom trouwen en niet samenwonen? Op die vraag blijken jongeren vaak geen duidelijk antwoord te hebben. Samenwonen hoort niet, maar die mensen houden toch ook wel van elkaar... Jawel, maar het wezenlijke verschil is dat een huwelijk een verbond is, dat je voor Gods aangezicht sluit en voor het hele leven aangaat. Het huwelijk is een nieuwe staat des levens. Je vormt met zn tweeën een gezin, en daarmee een nieuwe cel in de maatschappij.

Gewoon thuis
Die nieuwe staat des levens brengt ook een heel ander levenspatroon met zich mee, zegt ds. Schreuder. „Het is in de verkeringstijd al niet goed als je alleen maar van het ene evenement naar het andere vliegt, maar in het huwelijk geldt dat nog meer. Vooral de zaterdagen en zondagen beleef je op een heel andere manier dan in eerdere jaren.
Bruidsparen moeten goed beseffen dat er in het jaar na de huwelijksdag 364 gewone dagen volgen. Dáárin moet je vreugde vinden, het samen bezig zijn, het zorgdragen voor je huis en je huishouden, de dingen van alledag, fijne en minder fijne dingen. Dat is een oefenschool, maar als je daarin je weg vindt, geeft dat rust in je levenspatroon. Dan hoef je niet altijd weg, maar dan vind je het fijn om een avond rustig samen thuis te zijn. Dan vind je bij elkaar een veilig thuis in een tijd waarin mensen zo onrustig zijn en het van de ene kick na de andere moeten hebben. Ook jongeren in onze kring staan onder de druk van allerlei sociale verplichtingen, en als je niet uitkijkt, ben je veel te weinig samen thuis

Eenwording
De kerkenraad is er verantwoordelijk voor dat de kerkelijke huwelijksplechtigheid op een zuivere wijze plaatsheeft en dat er geen opspraak in de gemeente wordt verwekt. Daarom stelt de Rijssense predikant elk bruidspaar de vraag of ze niet op het huwelijk vooruitgegrepen hebben.
Regel in de Rijssense gemeente is ook dat bruidegom en bruid belijdenis gedaan hebben of op de belijdeniscatechisatie zitten. „Die belijdenis gaat mee je huwelijk in en bepaalt als het goed is je levenspatroon.
Een ander facet van het trouwgesprek betreft de omgang als man en vrouw met elkaar. „Er moet een geestelijke eenheid zijn voordat de lichamelijke eenheid ontstaat. Daarom heeft de Heere die lichamelijke eenwording een plaats binnen de bescherming van het huwelijk gegeven. Maar ook in het huwelijk mag niet alles. Liefde begint bij de ander, dus dat betekent dat je rekening met elkaar houdt. Dan weet je tijd en wijze, dan voel je elkaar aan, dan voel je je verantwoordelijk tegenover elkaar en tegenover de Heere.
Ik maak ook altijd bespreekbaar of mensen aan een huwelijk toe zijn. Als het lichamelijk naar elkaar verlangen een steeds grotere rol gaat spelen, is het goed dat mensen gaan trouwen. Ik heb ook weleens tegen een stel gezegd: Als je huwelijk nu een jaar uitgesteld zou moeten worden? Dan had je een probleem. Hoe zou je daarmee omgaan?
Tere dingen kun je openhartig aan de orde stellen zonder schuttingtaal te gebruiken, zegt de predikant. „Mensen zijn vaak blij dat je dingen bespreekbaar maakt en dat je als pastor naast hen probeert te staan. Soms blijkt dat ze over bepaalde dingen samen ook al veel gepraat hebben. Als er een open sfeer is, durven ze hun vragen ook wel te stellen. Vaak zijn meisjes beter dan jongens in staat gevoelens te verwoorden, terwijl jongens juist gespitst zijn op het concreet benoemen van dingen. Natuurlijk maak je ook het tegenovergestelde mee: stellen die samen weinig diepgaand gepraat hebben en die ook tegenover de dominee niet loskomen.

Kinderzegen en hypotheek
Gezinsvorming is ook zon teer onderwerp dat in een open pastoraal gesprek op integere wijze besproken kan worden, zegt ds. Schreuder. „Ik zeg weleens: Rijssen bouwt s avonds net zoveel huizen als overdag. Velen werken in de bouw en jonge stellen beginnen soms in een huis waarvan je zegt: Hoe krijgen ze het voor elkaar? Meestal blijft de vrouw na de huwelijksdag eerst nog werken. Tijdens het trouwgesprek stel ik eerlijk de vraag aan de orde of ze ook op één salaris zouden kunnen leven. Laat je de gezinsvorming aan de Heere over of word je door de hypotheeklasten bijna gedwongen om hierin zelf het heft in handen te nemen? Met dat laatste zijn we op een verkeerd spoor.
De Bijbel spreekt over kinderen kríjgen, en dat staat haaks op de hedendaagse trend van: kinderen mogen komen als er geld is, als er ruimte voor is en als ik er klaar voor ben. Vroeger werd er wel gezegd: Ieder kind brengt zn geld, zn liefde en een plekje mee. Onze tijd keert dat om. Als een jonggetrouwd stel niet in afhankelijkheid van de Heere kan leven, heeft het financieel te hoog gegrepen.
Er kunnen ook andere vragen zijn, bijvoorbeeld als kinderen heel snel na elkaar komen. Tijdens het trouwgesprek geef ik duidelijk aan dat ik pilgebruik afwijs, omdat het de afhankelijkheid tenietdoet. Vragen rond het gebruik van de pil in noodgevallen en rond natuurlijke planning komen tijdens dit gesprek vaak niet naar voren; die leven nog niet. Als er een open trouwgesprek en een open relatie tijdens de belijdeniscatechisatie geweest zijn, zal er later geen hoge drempel bestaan om ook dit soort vragen met een ambtsdrager te bespreken.
Al die vragen plaats ik in het kader van de vraag: Laat je de Heere je kindertal bepalen? Je mag Zijn hulp en bijstand toch ook hierin verwachten? Het huwelijk is een goddelijke opdracht en wij zijn soms zo geweldig arglistig om goed te praten wat de Heere afkeurt. Houd rekening met elkaar, zorg dat je nooit in een kramp terechtkomt en laat zien dat je in afhankelijkheid van de Heere wilt leven en dat je je verantwoordelijkheid voor elkaar beseft.

Werkende moeders
Het wordt meer en meer nodig om te wijzen op de bijbelse plaats van man en vrouw, zegt ds. Schreuder. „De druk van de maatschappij om de vrouw een andere rol te geven, neemt toe en dat blijft niet zonder gevolgen. Het tweeverdienerschap heeft in onze gezindte de laatste jaren veel terrein gewonnen. Het is niet in alle gevallen te veroordelen als een moeder wat gaat werken, maar het moet nooit een ontlopen van de verantwoordelijkheid in het gezin zijn. Het mag ook geen inbreuk op het kinderleven vormen en het is eveneens kwalijk als het leidt tot beperking van het kinderaantal.
Laten onze moeders zich eerlijk afvragen waarom ze gaan werken. Een tijdlang was de nood in het onderwijs een duidelijke reden. Die nood neemt duidelijk af; trekken we daar dan ook de consequenties uit?
Bij het werk in de zorg is het vaak afwezig zijn van moeder in de avonduren en tijdens de weekenden een inbreuk op het gezinsleven. Dat moet je niet willen.
Een goede stelregel is ook dat je de zondag in ere houdt. Dat betekent dat je bij een deeltijdbaan in de zorg naar verhouding niet méér zondagen werkt dan in een fulltimebaan. Wie fulltime vier zondagen per twee maanden werkt, zal dus in een 25- procentsbaan niet meer dan één zondag per twee maanden werken. Alleen dàn kun je het nog geoorloofde zondagsarbeid in de dienst der barmhartigheid noemen. Als je meer zondagen werkt, is het glashelder dat het geld de drijfveer is. Dat moeten we eerlijk onder ogen durven zien.

Geen tweede moeder
De uiteenzetting van de verschillende plaats van man en vrouw wordt wel begrepen, is de ervaring van ds. Schreuder. „Maar als ik de praktijk zie, ben ik weleens bevreesd dat de man zijn positie aan het verliezen is. Onze cultuur wordt beheerst door gelijkheidsdrang. Ook de vrouwen in onze gezindte worden zelfbewuster en in de maatschappij krijgen ze ook alleen maar aangereikt dat ze voor zichzelf moeten opkomen.
Is de man zich nog wel bewust van zijn plaats? Dan denk ik: Mannen zijn vaak lui; ze laten het snel afweten. Dat slaat soms zo ver door dat een man onbewust zijn vrouw een groot deel van het werk uit handen neemt. Natuurlijk moeten ze elkaar helpen en bijstaan, maar er moet geen verwisseling van rollen plaatshebben.
De huidige ontwikkeling wordt versterkt door de gevoelsmatige inslag van onze samenleving. Heel veel mensen beslissen op het gevoel. Dat vrouwelijke element domineert. Het meer bezonkene, bezinnende van de man raakt op de achtergrond. In sommige van onze gezinnen doet de man echt niet meer mee, of hij is zoveel met vrouwelijke taken bezig dat ik denk: Zo moet het niet. Een man moet zijn vrouw maximaal steunen, maar niet de moederrol overnemen. Kinderen hebben geen tweede moeder, maar een vader nodig.
Ik heb dan ook grote moeite met het begrip ouderschapsverlof. De man is kostwinner; dat is de scheppingsopdracht. Als hij dan een dag of meer per week minder gaat werken, terwijl zijn vrouw op die dagen de deur uitgaat, ontstaat er scheefgroei. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, bijvoorbeeld als de man niet kan werken, maar wij zijn bij dit soort dingen zo geweldig geneigd om van de uitzondering de regel te maken. Er is geen mooiere taak dan moeder te mogen zijn, maar er is ook geen taak die meer ondergewaardeerd wordt

Bruidsjurk
De pastor uit de Reggestad stelt ook kleding als onderwerp aan de orde tijdens het trouwgesprek. „Het zijn van die bekende termen: onberispelijk en eerbaar. Maar wat houdt dat concreet in? Ongehuwden moeten uiteraard ook onberispelijk en eerbaar zijn, maar toch zeg ik: Je moet aan een vrouw kunnen merken dat ze getrouwd is en dat ze er geen behoefte aan heeft om bij andere mannen gevoelens op te wekken. Vrouwen beseffen soms niet half (of ze beseffen het veel te goed) wat ze door hun kleding bij mannen kunnen losmaken. Ik zeg altijd tegen bruidjes: Zorg dat je man trots op je kan zijn.
Ook de bruidsjurk krijgt aandacht. „Dat is helaas nodig, zeker nu de huidige bruidsmode erg bloot is. Met nadruk wijs ik erop dat de bruid eerbaar voor Gods heilig aangezicht en niet aanstootgevend voor de gemeente moet verschijnen. Ik Overweeg overigens om dit al op een eerder tijdstip aan de orde te gaan stellen, want als het trouwgesprek wordt gevoerd, is de jurk meestal al gekocht.

Hem noemende haar heer
Een huwelijksdag vraagt heel veel voorbereidingen. „Sommige dingen blijven daarbij weleens onderbelicht. Ik wijs er bruidsparen op dat het hùn dag is en dat ze dus van hun gasten mogen vragen om zich aan te passen. Het is helemaal niet raar om aan je gasten te vragen om met eerbiedige kleding in Gods huis te verschijnen, inclusief een hoofddeksel bij vrouwelijke gasten. Dat niet iedereen aan die wensen zal voldoen, weet ik ook wel, maar het is niet goed als het bruidspaar er geen aandacht voor vraagt.
Niet zelden zitten er tijdens trouwdiensten mensen in de kerk voor wie dat kennelijk een vreemde ervaring is. „Ik houd er in de preek altijd rekening mee dat er luisteraars kunnen zijn die het Woord voor de eerste keer horen. Daarom leg ik tijdens de dienst zinsneden uit het formulier uit die snel misverstanden oproepen of negatief uitgelegd worden. Het vrouwelijke vat als het zwakste eren, is niet ouderwets, maar iets heel moois: op de mooiste, breekbaarste vaas ben je het zuinigst.
Hem noemende haar heer, dat is ook zon uitdrukking die om uitleg vraagt. Het heeft niets met tirannie en achterstelling te maken, maar met de eigen taak en aard die de Heere man en vrouw gaf, waarin ze elkaar op wondervolle wijze aanvullen. Wat is het dwaas dat overheid en maatschappij dat patroon proberen te doorbreken.
Het formulier noemt het huwelijk een afspiegeling van de band tussen Christus en Zijn gemeente, zegt ds. Schreuder. „Al die passages waar mensen tegen steigeren, hebben juist op dat beeld betrekking. Wie geen goed zicht heeft op de verhouding tussen man en vrouw, heeft het ook niet op de relatie tussen Christus en Zijn Kerk.

Hulp en bijstand
Een echtpaar moet ook over geestelijke zaken met elkaar kunnen spreken, zegt ds. Schreuder. „Het formulier spreekt van het elkaar bijstaan in alle dingen van het tijdelijke èn eeuwige leven. De Heere wil om Zijn zegen gevraagd worden. Daarom zijn vragen belangrijk als: Bid je weleens samen? En welke plaats krijgt Gods Woord in jullie gezinsleven?
De dingen van de dienst des Heeren gaan nooit vanzelf. Gewoontevorming in het begin van je huwelijksleven is zo belangrijk. Als je jezelf aanwent om nooit over de preek te praten, wordt dat al snel normaal. Het is goed als de man direct na de trouwdag begint met hardop voorgaan. Als het goed is, is er niemand waar je je minder voor schaamt dan je vrouw. k Zeg ook altijd tijdens trouwgesprekken: Maak je de gewoonte eigen om de dag gezamenlijk te besluiten.
Praat elkaar niets aan, maar wees elkaar wel tot een hand en een voet. De Heere vraagt van ons met de geestelijke dingen bezig te zijn, al mag het gezamenlijke niet de persoonlijke overdenking en het persoonlijke gebed verdringen. Er kunnen zowel in geestelijke als in tijdelijke zaken ogenblikken aanbreken dat je elkaar werkelijk niet kunt helpen. Maar dan is er Eén Die op de huwelijksdag zegt: Ik kan jullie nog beter helpen dan jullie elkaar. En Ik heb beloofd dat Ik de getrouwden Mijn hulp en bijstand niet zal onthouden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen