Jaap Kramer tekende op de kleuterschool al paarden voor zijn klasgenoten

Jaaps moeder heeft haar zoon altijd aangemoedigd om te tekenen. Stiekem bewaarde ze al zijn kindertekeningen. Hij is geboren in 1936, in Bolsward; toen de oorlog uitbrak, zette hij zijn eerste krabbels. Geen blaadje was veilig voor Jaap. Hij tekende in een oud schriftje, op gelinieerd boekhoudpapier, ja zelfs op pakpapier. Al op de kleuterschool vroegen zijn klasgenootjes iets voor hen te tekenen. En steevast werd dat een paard. Die dieren tekent hij nog graag. Op de lagere school zat hij het grootste deel van de tijd te tekenen. Een overgebleven hoekje in zijn rekenschrift vulde hij met een karikatuur van de juf. Hij was even vergeten dat het schrift na de les moest worden ingeleverd... In de hogere klassen kreeg hij tekenles. De voorbeelden waren voor Jaap veel te simpel, dus was hij in tien minuten klaar. Zijn klasgenoten gaven dan stiekem hun eigen schrift aan Jaap door. De meester gaf Jaap daarom maar een geschiedenisboek, waaruit hij mocht natekenen. En dat deed hij graag en goed! Jetses en Isings waren zijn grote voorbeelden. In die tijd schreef hij in een schoolschrift ook al verhaaltjes die hij illustreerde. Vooral kabouters en cowboys (en hun paarden) spraken hem aan.
Na anderhalf jaar mulo dacht Jaap alles wel te weten. Hij ging aan het werk: eerst bij de melkfabriek, toen een poosje in een ijzerwinkel en daarna bij een groothandel in levensmiddelen. s Avond volgde hij de schriftelijke cursus illustreren van de LOI. Op zijn zestiende solliciteerde hij bij reclamebureau Hallema en Molenaar in Leeuwarden. Hij was de enige sollicitant zonder Tekenacademie; juist daarom werd hij aangenomen. „Die lui van de academie denken dat ze alles al weten en jou kan ik nog wel wat leren, zei de directeur. Salaris zat er het eerste halfjaar niet in. Jaap moest tevreden zijn met een reiskostenvergoeding.

Zwaar arrest
Op zijn achttiende moest Jaap in dienst. Hij ging er slordig met zijn pistool om en kreeg 12 dagen zwaar arrest. Natuurlijk gebruikte hij die tijd om te tekenen. Zijn eerste complete stripalbum was een feit: Jim Burk en de verdwenen zigeuner. Het Bolswards Nieuwsblad plaatste het stripverhaal. Na zijn diensttijd begon hij bij clichéfabriek De Poel in Groningen en reclamebureau Oosterwijk & Oosterwijk. Beide voor halve dagen. Een van de opdrachten die hij voor zijn werkgever maakte, was het illustreren van het boek Onder de Geuzenvlag van Piet Prins. Toen hij dat in de etalage van de boekhandel zag liggen, had hij nog maar één wens: boekillustrator worden. Al snel waagde hij de stap om voor zichzelf te beginnen. Zijn oude bazen gunden hem opdrachten en het Nederlands Dagblad, uitgeverij de Vuurbaak, Onze Eigen Krant en uitgeverij Jacob Dijkstra zorgden voor de rest.
In de loop der jaren meldden zich nieuwe opdrachtgevers: Wolters-Noordhoff, Reformatorisch Dagblad, Terdege, Den Hertog, De Banier. Zo kreeg Jaap Kramer nog meer bekendheid in de gereformeerde gezindte. Jaaps stijl is natuurlijk veranderd in de loop der jaren, maar steeds is zijn handelsmerk de losse, spontane lijn, waarmee hij mensen neerzet. Hij gebruikt een grote afwisseling van stijlen en technieken. Voor peuters is die heel anders dan voor pubers. Wie een blik slaat in zijn documentatieafdeling kan zien dat Jaap nooit zomaar iets op goed geluk tekent. Alles moet kloppen, of het nu de tuigage is van een 17e-eeuws koopvaardijschip, het uniform van een Canadese soldaat of het portret van Karel de Grote.

Biografie
De illustrator geschetst geeft in 200 bladzijden een goed beeld van het leven en werk van Jaap Kamer. David de Poel tekende de tekst op uit de mond van de tekenaar. Natuurlijk vormen de illustraties het leeuwendeel van het boek. Origineel werk uit zijn jeugd, nu gemaakte illustraties van episodes uit zijn kinderjaren, oude fotos, reclamewerk uit de begintijd en natuurlijk heel veel tekeningen uit de 550 boeken die Jaap illustreerde. Ze worden allemaal genoemd in de bibliografie achterin het boek. Jongensboeken, kinderboeken, oorlogsboeken, geschiedenisboeken, schoolboeken, kinderbijbels in allerlei talen, stripverhalen (o.a. geplaatst in Terdege). Een aantal schrijvers en uitgevers typeren het werk van hun illustrator en de samenwerking met hem. Ik kan alleen maar beamen dat het heel fijn werken is met Jaap. Attent, correct, oog voor detail, meedenkend met de schrijver, bescheiden op fouten wijzend. En, wat heel belangrijk is voor een uitgever: Jaap levert altijd op tijd!
Het boek is verkrijgbaar in de boekhandel, maar ook te bestellen via Terdege. We hebben Jaap bereid gevonden om elk exemplaar dat naar een Terdegelezer gaat persoonlijk te signeren! Kijk daarvoor in de catalogus van Bestelservice achter in dit nummer. U hebt dan ook de mogelijkheid om heel voordelig de drie historische stripboeken die Jaap Kramer voor Terdege illustreerde te bestellen.

N.a.v. De illustrator geschetst – Het werk en leven van Jaap Kramer door David de Poel; Reco uitgeverij, Bedum; 200 blz. op groot formaat; € 39,50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen