De predikant bij het sterfbed

Ik ga nu iets schrijven op grond van vermoedens. Ieder die beter weet, mag me tegenspreken. Het is eigenlijk een vraag: Komt er nog wel eens een predikant bij een sterfbed? Ik denk hierbij niet aan pastores die stervende mensen in de laatste levensperiode begeleiden. Dat gebeurt. Ik denk aan predikanten die bij hun gemeentelid geroepen worden op het moment dat die kan komen te overlijden. Ik praat dus over de laatste uren van iemand. Vroeger gebeurde dat. Ik herinner me dat er ooit een catechisatieles niet doorging -terwijl wij als catechisanten al in het lokaal waren- omdat de predikant bij een stervende geroepen werd. Dominees hadden om die reden een telefoonaansluiting op de slaapkamer, zodat ze ook 's nachts opgeroepen konden worden. Daarvan vraag ik: Gebeurt dat nu nog? Ik hoor het namelijk nooit meer. Ik maak nooit mee dat een predikant weggeroepen wordt. Ik hoor ook niet meer van families die in de stervensfase van een zieke een pastor opbellen. „Wilt u komen, want het kan nu elk moment aflopen!" Ik moest hier ook weer aan denken toen ik in het boek van Jan Siebelink 'Knielen op een bed violen' las over het sterven van zijn vader. Juist in de stervensuren waren zijn geestelijke vrienden dominant aanwezig. Zo ging dat vroeger. Nu nog? Misschien nog wel in de meer behoudende kerken? Daar heeft men immers altijd grote waarde gehecht aan de laatste fase en de laatste woorden van een stervende. Ik weet het dus niet. Ik vermoed in elk geval dat steeds minder predikanten bij het 'echte' sterfbed van hun gemeenteleden zitten. Ik kan daarvoor wel wat verklaringen bedenken.

Tegenwoordig leidt in de beleving van veel mensen de dokter of de zuster de stervende tot aan de grens. Dat wil de familie ook. De 'medicijnmannen' zijn op de stoel van de dominee gaan zitten. Daardoor zijn sterfbedden veranderd. Vroeger had je meer dan nu betrekkelijk korte sterfbedden waarbij de stervende helder was. Nu 'glijden' veel stervenden weg, half versuft door medicijnen, half of helemaal in coma. Het is soms bewust beleid. Als iemand in de stervensfase angstig en onrustig is, zou vroeger de predikant geroepen zijn. Nu krijgt de stervende nog kalmerende middelen en die heten dan succesvol als de stervende suffig wegzakt. De familie vindt het vaak goed als de stervende 'in de mist' heengaat. Dat lijkt het afscheid te vergemakkelijken.

De kijk op het sterven is veranderd, ook onder veel kerkmensen. Het Godsbeeld is vaak eveneens gewijzigd. Veel mensen -zieken of familie- zijn minder angstig dan vroeger (of helemaal niet bang) voor het oordeel van God. Al dan niet terecht. Men hecht misschien ook minder waarde aan de laatste woorden van iemand inzake het eeuwig wel of wee. Waarom zul je dan een dominee bij een sterfbed roepen? Die 'verzekering' lijken mensen niet meer nodig te hebben. Het is mooi en genoeg dat hij af en toe bij de zieke geweest is.

De kijk op de predikant is veranderd. Mensen roepen niet meer zo snel een dominee ergens bij. Ze gunnen hem zijn privé-leven en zijn slaap. Ze hebben er eerlijk gezegd ook niet meer zo'n behoefte aan dat hij bij de stervende komt lezen uit de Bijbel en komt bidden. Sommige families doen dat gewoon zelf. Ze lezen, bidden, zingen met de stervende. Dat is een intieme familiegebeurtenis, waarbij de aanwezigheid van een predikant niet per definitie een verrijking hoeft te zijn. Misschien is trouwens het omgekeerde ook waar. Predikanten vinden zichzelf minder belangrijk dan vroeger en hebben er zelf ook niet meer zo'n behoefte aan om 's nachts bij een sterfbed geroepen te worden.

Misschien is echter de afwezigheid van predikanten bij sterfbedden het makkelijkste te verklaren met een feit waarmee u allemaal instemt. Wij leven in zo'n geseculariseerde samenleving dat veel families en verpleegkundigen er niet eens meer aan denken om een pastor te roepen voor een stervende. Dat is verleden tijd. Helaas.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen