Malen tussen windkracht 3 en 10

Zakken graan staan buiten bij de deur. Binnen piept en kraakt de bovenkruier en zoals verwacht zit het hele interieur onder het meel. In kieren en gaatjes, van boven tot onder. Meelzakken staan gelabeld klaar om op transport te gaan naar de afnemers: groothandelaren en bakkerijen in de provincie. Een groeiende groep particulieren koopt het meel per kilo, direct van de molenaar, om zelf het dagelijks brood te bakken.
„Het graan wordt vaak aan de deur gebracht, steekt de molenaar van wal. „Veel boeren slaan het voor ons op en brengen het in kleine hoeveelheden naar de molen. Of we halen het op bij de boer, ook hier uit de buurt. Het graan is dan al voor de eerste keer gereinigd, dat wil zeggen het kaf is van het koren gescheiden. Voordat het graan gemalen wordt, moet het voor de tweede keer gereinigd worden. Dat gebeurt met wind; de lichte delen kaf blaast de wind eruit. Zit er dan nog een kleinigheid in, dan wordt het gezeefd. Tja, het is wel bewerkelijk. Speltgraan bijvoorbeeld krijgt nog een extra behandeling, waarbij de bast eraf gepeld wordt. Bij tarwe hoeft dit niet.
Volkorenbrood wordt gebakken van tarwe. Je kunt kiezen tussen grof en fijn. Bij grof brood worden er geplette of gebroken tarwekorrels toegevoegd aan het meel. Meestel doen bakkers dat zelf. Er is ook veel vraag naar 7-granenmeel. Deze melanges maak ik door andere granen toe te voegen, zoals gerst, havervlokken, havermeel en rogge. Er zijn ook liefhebbers van speltbrood. Spelt wordt hier in de buurt verbouwd.

Jacobsladder
„Het meeste graan wordt via de zogenoemde jacobsladder in de silo gestort. Er loopt een riem door de ladder heen, met bekers, die het graan mee naar boven nemen. Dat scheelt een hoop gesleep. Als de bekers het graan in de silo hebben gestort, rollen de korrels over de maalstenen en glijdt het meel via een trechter naar de maalzolder, een verdieping lager. Mooi systeem. Hier wordt het meel opgezakt. De zakken wegen 25 kilo, vroeger was dat 50 kilo. Maar sinds de arbo-wet... Het volkorenmeel is nu klaar voor de verkoop. Als het gaat om witbrood, cake of pannenkoekenmeel, wordt het eerst nog gezeefd. Dit gebeurt nog een verdieping lager. Daar gaat het over de buil. Dan heb je dus gebuild meel.
Rolf Wassens stamt uit een gerespecteerde molenaarsfamilie. Veel van zijn broers zijn eveneens molenaar op een koren- en pelmolen, net als wijlen zijn grootvader. De molenaar, die eerder molen De Vier Winden in het Gelderse Vragender bediende, werd gevraagd om op molen Joeswert te malen toen deze vrij kwam. Aangezien zijn vrouw hiervandaan komt, was de beslissing snel genomen. „Ik heb er nog geen dag spijt van gehad. Ik werk met veel plezier op de molen, zes dagen per week, het hele jaar door. Een van de aantrekkelijke kanten van dit vak is dat je niet hoeft te stoppen op je vijfenzestigste! Mijn kinderen voelen daarentegen niets voor het molenaarsambacht.

Molensteen opruwen
Hoewel alle molenaars afhankelijk zijn van de wind, kan Wassens eventueel terugvallen op een elektromotor. „De vorige zomer was slecht voor de molen. Je moet toch minimaal windkracht drie of vier hebben, wil je kunnen draaien. Ik ga door tot windkracht negen of tien. Vroeger was windstilte voor de mensen lastiger. Als de molen niet kon draaien, haalde men een handmolentje tevoorschijn en maalde men zelf. Of men at boekweit en grutten. Ooit is een wiek afgerukt door de wind, maar verder is de molen altijd in bedrijf geweest. Stilstand is funest.
Molenaar op een koren- en pelmolen word je niet zomaar. Je moet opleidingen volgen en zowel de theorie als de praktijk goed beheersen. Er is ook een cursus om je bij het molenaarsgilde te kunnen aansluiten. Bovendien moet je de maalstenen kunnen opruwen. Ze slijten nauwelijks maar door het meel dat ertussen loopt, worden ze wel gladder. Opruwen gebeurt met een hamer, waarmee je er zeer voorzichtig op los slaat, om het zomaar te zeggen. Zon klusje is lichamelijk nogal belastend. Het hele molenaarsvak is trouwens zwaar. Ik kan er gelukkig goed tegen maar dat is niet bij elke molenaar zo.

Proefbakken
Met het meel van de nieuwe oogst gaat Rolf Wassens thuis proefbakken. De nieuwe oogst bakt namelijk altijd anders dan de oude. Doordat andere rassen werden verbouwd, maar vooral door de weersomstandigheden tijdens de groei van de tarwe.
De menging is gebaseerd op smaak en bakkwaliteit. De ene tarwe bakt prima maar heeft geen fijne smaak. Een andere tarwe smaakt prima maar bakt minder goed. Daarin moet een middenweg gevonden worden.

Adres: Mentaweg 3, 9892 TA Feerwerd, tel. 0594-621545

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen