Alie Hoek-van Kooten: „Onze gezindte mijdt de donordiscussie''

Alie Hoek-van Kooten, arts-docente aan de Christelijke Hogeschool Ede, weet dat reformatorische christenen zich vaak afzijdig houden als het onderwerp orgaandonatie ter sprake komt. Tijdens talloze spreekbeurten stuitte ze ook op de nodige weerstand. „Als ik erover sprak, vroeg ik altijd vooraf hoevelen van de aanwezigen zich hadden laten registreren. Nog geen kwart van de ondervraagden bleek het hun toegestuurde formulier te hebben ingevuld. Ik weet nog goed hoe een oudere man tijdens zon bijeenkomst, ergens op de Veluwe, aangaf zelf een donornier te bezitten. Hij begon zich tegenover de andere aanwezigen min of meer te verontschuldigen. Waarom dan toch? denk je dan. Hij mag en moet God dankbaar zijn dat hij niet met een nierdialyse verder hoeft. Dat laatste is een zware weg, drie keer per week spoelen en maar één glas per dag drinken.
Ze noemt het een gemiste kans. „Het is net als bij het milieuvraagstuk. Ook dat hebben de kerken in de gereformeerde gezindte laten liggen. Vervolgens zijn de linkse partijen ermee aan de haal gegaan.

Is het een kwestie van laksheid?
„Van veel mensen heb ik gehoord dat de brief, waarin wordt gevraagd om toestemming voor orgaan- of weefseldonatie, in de la is verdwenen. We willen er later nog eens naar kijken, werd dan gezegd. Maar in feite is het de discussie uit de weg gaan.

Waarom zouden juist velen binnen de gereformeerde gezindte zich afzijdig houden?
„Ik denk dat het komt doordat er de voorbije decennia een zeker wantrouwen is ontstaan ten opzichte van de medische wetenschap, gevoed door de discussies over euthanasie en abortus. Er is ook angst voor de dood. Verder is er veel onwetendheid. Ik bemerkte de afgelopen jaren dat sommige mensen in de veronderstelling verkeerden dat artsen op organen uit waren. Dat is echt niet het geval. Ik heb zelf in een ziekenhuis gewerkt en gezien hoe medici alles uit de kast haalden om mensen na een ongeval te redden. Als dan toch blijkt dat ze hersendood zijn, dienen ze een hele lijst met criteria langs te lopen.

Met dat laatste is het wantrouwen niet weggenomen...
„Dat is zo. De neuroloog moet uitleggen wat hij doet en dat gebeurt ook, maar soms is dat niet genoeg. Daarom adviseer ik mensen die ernaar vragen ook altijd een tussenpersoon in te schakelen, bijvoorbeeld iemand van de NPV. Niets is zo erg als het gevoel achteraf dat het niet goed is gegaan. Goede voorlichting is heel belangrijk.

Emoties spelen vaak een beslissende rol.
„Emotioneel is orgaandonatie ongelooflijk zwaar. Ik weet van ouders die er, ondanks een eerder standpunt, niet toe konden komen hun dochter af te staan voor orgaandonatie toen het zich daadwerkelijk voordeed. Het is nu eenmaal zo dat de beademing van de overledene kunstmatig tot de operatiekamer in stand wordt gehouden, dat het lichaam daardoor warm blijft, waardoor het lijkt of iemand niet echt dood is. Voor hun gevoel lieten ze hun dochter in de steek als ze naar de operatiekamer zou gaan en daar haar lichaam dan zou sterven. Als iemand het emotioneel niet aankan, moet daarvoor natuurlijk de ruimte blijven bestaan. Mijn man en ik zijn voorstander van orgaandonatie, maar hebben daarom ook de beslissing bij elkaar gelegd.

Zijn er argumenten tegen donatie te bedenken?
Natuurlijk mag iemand er op emotionele gronden van afzien, maar wat zijn je motieven? Ik vind dat je moet kijken naar wat God ervan zegt. Er is maar weinig te bedenken waardoor je er echt op tegen kunt zijn. Meestal hoor je spreken over de heelheid van je lichaam na de opstanding, maar dan mag je ook geen been laten amputeren. De aanmaak van antistoffen tegen getransplanteerde organen wordt eveneens als reden aangevoerd. Maar dat kan geen reden zijn om af te zien van orgaandonatie. Persoonlijk denk ik dat er in Galaten 4 vers 15 een goede reden te vinden is om juist voorstander te zijn. Welke was dan uw gelukachting? Want ik geef u getuigenis, dat gij, zo het mogelijk ware, uw ogen zoudt uitgegraven, en mij gegeven hebben. Paulus, die vermoedelijk slechte ogen had, spreekt daar over oogtransplantatie. Zoveel hadden jullie, als het kon, voor mij over, zegt hij.

Waar ligt de grens bij de beschikbaarstelling van organen?
„Bij zaken die gaan om het wezen van de mens. Dus bij de hersenen, hoewel ik denk dat transplantatie daarvan nooit mogelijk zal zijn. En bij de eierstokken van de vrouw en testikels van de man, omdat daar de voortplantingscellen in zitten. Dat kan echt niet.

Wat is de rol van de kerken?
„Ik denk dat het daar erg moeilijk ligt. Zelden zeggen synodes volmondig ja, meestal komt men niet verder dan ik ben er niet op tegen. En predikanten zijn al snel bang dat ze als te vooruitstrevend worden gezien.

Door het Nationaal Instituut voor Gezondheidspreventie (NIGZ) wordt nu gehamerd op de naastenliefde; verondersteld wordt dat kerkmensen zich erdoor laten leiden. Is dat niet een beetje een valse voorstelling van zaken, want met het begrip naastenliefde wordt ook euthanasie gepropageerd?
„Je moet aan het begrip naastenliefde een goede uitleg geven. Ik zie die bij verzetslieden in de Tweede Wereldoorlog die zich met gevaar voor eigen leven inzetten. Dat was echte naastenliefde. En bij orgaantransplantatie komt iemands leven niet in gevaar.

Actie onder kerken
Voor verschillende orgaantransplantaties zijn nog steeds wachtlijsten. Zo staan er 1000 mensen ingeschreven voor een nier. Er zijn simpelweg te weinig kandidaten, mensen die tijdens hun leven laten weten bij overlijden door een ongeval organen beschikbaar stellen.
Een grote overheidscampagne leverde vorig jaar 360.000 kandidaat-donoren op. Daarvan bleken 120.000 mensen in beginsel geschikt te zijn als orgaandonor. In werkelijkheid zullen van hen slechts 5 tot 7 mensen geschikt zijn.
Het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en ziektepreventie richt zich in een nieuwe actie speciaal op de kerken. Ruim 6000 protestantse en rooms-katholieke kerken kregen eind vorige maand een informatiepakket over orgaandonatie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen