Zegen in Oud-Alblas

Oud-Alblas is een idyllisch dorp, omzoomd door uitgestrekt akkerland en water. Wie vanaf Alblasserdam over de Kortlandse brug het dorp nadert, passeert het strakke weidegebied, de opgeploegde voren en de stramme knotwilgen. De 2200 inwoners zijn met dit landschap vertrouwd geraakt. Minder met de kerk.
„Het aantal kerkbezoekende leden is helaas lager, dat is hervormd, constateert ds. W. van Weelden (1956), die sinds 2001 de hervormde gemeente van dit Alblasserwaardse dorp mag dienen. „Maar het beslag van Gods Woord gaat voort. Dat is iets om bijzonder dankbaar voor te zijn. Oud-Alblas heeft één hervormde gemeente, één kerkgebouw en één predikant. Deze eenheid heeft een bewarende kracht. Elke zondag staan de kerkdeuren tweemaal open en komen mensen onder de bediening van Gods Woord.
We moeten overigens altijd maar weer bedenken dat er maar één kerk geweest is, alle eeuwen door. Dat is de kerk met een hoofdletter, de kerk van Gods volk. Kerkmuren zijn eerder een last dan een zegen.

Verborgen werk
Eerder stond de predikant in het Groningse Stedum, „de geboortegrond van ds. P. Zandt, daarna in Rockanje en vervolgens in Ridderkerk-Bolnes. „In Stedum zijn nog wat van die eenvoudige gelovigen, die het van de Heere moeten hebben. Geeft Hij het hun, dan is het goed. Geeft Hij het niet, dan is het ook niets. Die gemeente was mijn eerste liefde. Dat gevoel gaat niet meer weg. Maar ik moest Stedum achter me laten. Als de weg met de Heere is, is het goed, waar Hij je ook brengt. Daar zorgt Hij Zelf voor. Ook hier, in Oud-Alblas.
We hebben hier de scheuring van de Hervormde Kerk meegemaakt. Verdrietig! Er zijn ongeveer honderd leden en doopleden weggegaan. Maar toch, de Heere werkt nog. Ook hier. En waar Hij wil werken, moet je Hem daarvoor danken. Gods volk ziet meer op het werk Gods dan op wat er in de kerk gebeurt. Het geloof wordt gevoed door de beloften Gods. Als je je daarop mag richten, als predikant en als gemeentelid, is dat genade. Dan ga je zien dat God nog wonderen werkt. Maar Hij gaat altijd Zijn ongekende gang, roept mensen uit de duisternis tot Zijn wonderbaar Licht. Dat zie je in zon samenleving gebeuren.
De Alblasserwaard is altijd onder het beslag van Gods Woord geweest. Hier wordt nog in Van der Poel gelezen. En in Du Cloux. En in meer boeken van zulke predikers. Dat geeft de bandbreedte aan. Oud-Alblas is een heel bijzonder dorp, waar de eeuwen door het bevindelijke werk bewaard is gebleven. Dat is veelal eerst een verborgen werk, dat naderhand openbaar mag komen in de teerheid en dat in de harten verklaard wordt. De een zaait, de ander maait. Het is altijd heel bijzonder als opgemerkt mag worden dat Gods Geest nog werkt.

Beslag
Ds. A.P.A. du Cloux was de zestiende predikant van de gemeente. Hij diende Oud-Alblas slechts tien maanden. „De enige die hem daarin mogelijk overtrof, was de eerste voorganger: ds. Johannes Blocquius. Van zijn verblijf zijn alleen de jaartallen in de notulenboeken teruggevonden. Hij kwam in april 1584 en vertrok in 1585. Zo kort een gemeente dienen, is niet meer van deze tijd. De kerkorde van 1951 schrijft ten minste vier jaar voor, alvorens een predikant weer beroepbaar is. Het is goed om in een plaats te aarden. Zon minimale periode van vier jaar geeft ook een stukje rust.
Je wordt beroepen tot je emeritaat, maar de Heere maakt het wel eens anders. Het werk dat Hij met je voor heeft, zit niet in de lengte. Het is een kwalitatief en geen kwantitatief punt! We kunnen gerust zeggen dat dominee Du Cloux, die hier wellicht het kortst gestaan heeft, het meest geroemd wordt om zijn rechtzinnigheid. Hij heeft een diep spoor getrokken, de Heere heeft hem daartoe gebruikt. Hij kreeg deze plaats van Godswege aangewezen, daar kunnen we dankbaar en verwonderd over zijn.
De gemeente heeft veel predikanten gehad die schriftuurlijk-bevindelijk waren. Ds. J.J. Knap stond hier, ds. Du Cloux volgde hem op. Ds. Ten Bokkel Huinink, bevriend met ds. Ledeboer, heeft eveneens in Oud-Alblas gestaan, om er maar enkelen te noemen. Maar het gaat niet om hen, maar om het werk des Heeren. En hoewel we met eer over Du Cloux spreken, moeten we bedenken dat hij het beslag niet heeft gelegd, maar de Heere.

Confrontatie
In 2000 verscheen een goed gedocumenteerd boek over de hervormde gemeente van Oud-Alblas, geschreven door N. Schellingerhout. „Daaruit blijkt dat ds. Du Cloux veel zegen op zijn prediking heeft gehad, maar ook veel moeilijkheden ondervond. Zoals een forse confrontatie met zijn collega Thieme uit Wijngaarden, die een aantal fundamentele leerstukken ontkende. Het gevolg was dat nogal wat mensen uit Wijngaarden naar Oud-Alblas kwamen. Niet alleen om naar de waarheid te luisteren, maar ook om hier belijdenis af te leggen en kinderen te laten dopen. Ook werden er gezelschappen gehouden.
Een getuigenis van een man uit Ameide spreekt voor zich, als hij over zijn kerkgang bij Du Cloux het volgende schrijft: Deze predikant had bijzonder veel zegen op zijn dienstwerk. Het hele dorp was uitwendig omgekeerd. Ik besloot er met Pinksteren heen te gaan en kwam op zaterdagavond te Oud-Alblas en bevond het zoals ik het gehoord had: de herbergen leeg en de kerk vol. Zondags werd ik bijzonder gesticht onder de Pinksterstof. s Maandagsmorgens was ik van plan naar Groot-Ammers te gaan, maar ik gevoelde bijzondere trek om hem ook voor de derde maal te horen en bleef. Toen sprak hij over de woorden Blus den Geest niet uit. Ik werd zo wonderlijk gesteld dat ik er geen verslag van geven kan.
Deze man raakte zeer bevriend met mensen die van alle kant naar Oud-Alblas kwamen, soms wel twintig tot dertig personen.

Geestelijke ligging
Kenmerkend voor Du Cloux is voor ds. Van Weelden het volgende getuigenis in het gedenkboek. „Verder heeft de predikant zijn hoorders erop gewezen, dat ze door de zegeningen heen moeten zien naar de Zegenaar. Hij verklaart dat sommigen tijdens zijn ambtsperiode werden bekeerd van hun zondige wegen. Anderen werden gebracht tot het onderzoek van Gods dierbare waarheden. Bekommerden werden vertroost en bevestigde gelovigen werden van schadelijke wegen afgebracht en versterkt in hun geloof. Allen roept hij op om naar aanleiding hiervan de Heere met hem groot te maken en om Zijn Naam te verhogen. Natuurlijk staan er tegenover deze bemoedigende woorden ook waarschuwingen tegen de onbekeerden. Zij hebben aan deze zijde des grafs het verbond met den Drie-enige God niet gesloten in hun harten. Hij heeft de hoorders bij zijn afscheidspreek voorgehouden dat het verschrikkelijk is om het Evangelie ongehoorzaam te blijven en om voor eeuwig verloren te gaan.
De geestelijke ligging van onze gemeente is, dat we er nog velen vinden die op deze woorden amen zeggen, ook al zijn het er altijd te weinig. In de Alblasserwaard wordt doorgaans meer gezwegen dan gesproken als het gaat over het geestelijke leven. Dat ligt vaak diep verborgen in het hart, hoewel er zijn die met vrijheid mogen spreken. Dat zijn de steunpilaren voor de gemeente, mensen die getuigen van het werk van Gods Geest.

Eenheid
De huidige predikant van Oud-Alblas was tot zijn komst naar de Alblasserwaard slechts oppervlakkig bekend met de persoon en het werk van zijn 19e-eeuwse voorganger. „Door wat ik hier over hem hoorde, is hij meer voor mij gaan leven en ben ik zijn boeken gaan lezen. Net als de levensbeschrijving en briefwisseling van Dirkje Blonk, die tot onze gemeente behoorde. Dat boekje heeft lang op mijn nachtkastje gelegen. Wat mij bijzonder trof, was haar verzuchting dat de vele mensen die haar bezochten en van haar een woord verwachtten, niet altijd door hadden hoe steil afhankelijk zij van de Heere was. Hij alleen kan immers geven dat het eens open valt.
In de tijd van de Afscheiding en de Doleantie bleef de hervormde gemeente van Oud-Alblas voor scheuring bewaard. „De Heere roept op om onder het geklank van Zijn Woord te zijn. Als je opziet naar de Heere en wacht op wat Hij doen zal, blijf je voor veel onheilig vuur bewaard. Scheuring doet pijn, maar geeft ook een stuk verootmoediging naar de Heere toe. Als Hij de kerk niet in stand houdt, is die soms zomaar weg. Alles ligt in Zijn hand. Dat hier na 1834 geen Afscheiding nodig was, is zeldzaam. Maar ook daarvan geldt dat dit genade van de Heere is. Gescheiden raken van mensen met wie je eensgeestes bent, is heel verdrietig. We moeten streven naar eenheid. Dat begint met het spreken van hart tot hart voor Gods aangezicht.
Onze gemeente is nog altijd behoudend, ook in liturgisch opzicht. Wat dat betreft denk ik dat er nauwelijks iets veranderd is sinds ds. Du Cloux. Datgene waarin de Gereformeerde Bond zich van ouds onderscheidde van andere modaliteiten binnen de Hervormde Kerk, wordt nog steeds in onze gemeente gevonden: de Statenvertaling, de oude psalmberijming, geen gezangen. Dit soort zaken zijn vastgelegd in ons beleidsplan. En dat mag zo blijven.

Kampvechter voor de oude waarheid
Alphons Pierre Antoine du Cloux werd op 25 maart 1808 in Den Haag geboren. Zijn vader was na zijn rechtenstudie onder andere griffier bij het Hoog Militair Gerechtshof, eerst in Den Haag. Later werd hij in een soortgelijke functie in Appingedam benoemd. Daardoor kwam het gezin, dat elf kinderen telde, in de provincie Groningen terecht.
Alphons studeerde theologie in Groningen, kreeg als kandidaat in 1832 een beroep uit de gecombineerde gemeenten Vierhuizen en Zoutkamp en werd daar op 12 mei 1832 bevestigd, in de toen nog ongedeelde Nederlandse Hervormde kerk. Een van de handopleggers was ds. Hendrik de Cock, de vader der Afscheiding.
In 1837 vertrok Du Cloux naar Losdorp, eveneens in Groningerland. Daar ontmoette hij enkele vromen, die vurig voor hem in gebed gingen. De Heere hield hem, naar eigen getuigenis, krachtdadig staande uit Psalm 51. Hij werd van dood levend gemaakt. Na Losdorp volgde Oldebroek. Toen hij daar kwam, had zich in het nabijgelegen Elburg de Afscheiding voltrokken. Het aantal afgescheidenen in dit Zuiderzeestadje liep behoorlijk terug, toen Du Cloux in Oldebroek stond. Vervolgens diende hij Oud-Alblas, daarna s-Grevelduin-Capelle. Zijn laatste gemeente was Spijk, opnieuw in Groningerland. In 1873 ging hij met emeritaat. Op 30 juli 1890 overleed hij kinderloos in Bedum, 82 jaar oud. Zijn vrouw Jacoba Wibbina Westendorp was drie jaar eerder overleden.
Du Cloux was in de 19e eeuw een van de kampvechters voor de oude waarheid. Hij ging echter niet mee met de afgescheidenen, maar bleef de Hervormde Kerk trouw. Van zijn hand verscheen een groot aantal preken, die tot in de vorige eeuw herdrukt werden. Vooral zijn twaalftallen Feeststoffen, Lijdensstoffen en Vrije stoffen zijn geliefd. In 1860 schreef hij een preek naar aanleiding van het vergaan van stoomboot De Langstraat op Tweede Pinksterdag, waarbij meer dan veertig passagiers de dood vonden. Onder hen waren twaalf gemeenteleden van de predikant.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen