Steeds strijdlustiger

Het is rustig in huize Van der Staaij. Vader wordt opgeslokt door zijn drukke baan, de kinderen zijn naar school. De afwezigheid van de twee geadopteerde kinderen is door Marlies aangegrepen om weer enkele ochtenden in de weer te zijn. „Echt een luxe baan”, glimlacht ze. „Ik heb een nulurencontract met als voorwaarde dat ik alleen ’s ochtends werk. Op tijden dat de kinderen naar school zijn. Ik wil er zijn eer ze thuis komen.” Ze kon haar werk als verpleegkundige maar moeilijk missen na jarenlang in het ziekenhuis te hebben gewerkt. Ze heeft zich enige tijd geleden gemeld bij de thuiszorg. „Ik word gemiddeld zo’n twee ochtenden per week opgeroepen.” Ze vindt dat meer dan genoeg, maar om haar registratie te behouden, komt er nog heel wat kijken. „Vermoedelijk kan ik het tekort aan uren inhalen door bijscholing en dergelijke.” Van vader Kees moet ze het op dit onderdeel niet hebben. Het is alweer elf jaar geleden dat ze ’s nachts gebeld werden dat de SGP wonderwel toch de derde zetel had behouden en dat hij als nieuw Tweede-Kamerlid beedigd zou worden. Hoewel de derde zetel bij een latere verkiezing alsnog verloren ging, kwam er geen einde aan zijn Kamerlidmaatschap, want inmiddels bezet Van der Staaij alweer jaren de tweede plek. Het was een enorme omschakeling, geeft Marlies aan. „Achteraf ben ik blij dat we in die beginperiode nog met z’n tweeën waren.” Zij moest wennen aan de soms permanente afwezigheid van haar man, maar ook voor hem was het acclimatiseren. „Kees was een echte jurist en gewend om alles tot in de puntjes uit te zoeken. Dat lukte in de Tweede- Kamer lang niet altijd, zodat hij zich thuis door stapels stukken heen werkte. Hij kon uren ploeteren op een relatief korte speech.” Alles went, zelfs het Kamerlidmaatschap. „Nu doet hij het voorbereiden van een toespraak als het moet in de auto. Al rijdend. En als er wordt gebeld, volgt er direct een reactie.”

Rustmomenten
Voor haar zelf betekende het vooral dat ze nog meer een eigen leven moest leiden. „Ik werkte toen volop en we vonden van elkaar soms de briejes op het aanrecht. Hij at vaak in de Tweede-Kamer en ik bij collega’s of vrienden. Eigenlijk is het heel ongezond als dat lang duurt. Het gevaar bestaat dat je uit elkaar groeit. Door de kinderen is er weer een normaal gezinsleven ontstaan.” De onrust is verdwenen door de komst van Michaël (8) en Camila (6). „Voordien zaten we, als we even thuis waren, alweer te dubben waar we naartoe zouden gaan. Ik herinner me dat Michaël er net was toen ik op een vrijdagavond tegen Kees zei: ‘Waar gaan we vanavond heen?’ ‘Dat kan nu toch niet meer?’ zei hij. Ik had daar op dat moment helemaal geen erg in, het was een gewoonte. Gelukkig is dat gevoel verdwenen. Je zult wel veel alleen zijn, hoor ik nu vaak. Maar men weet dan niet hoe ik geniet van het alleen-zijn. Ik heb dat nodig, om mijn hoofd leeg te maken. Rustmomenten, noem ik dat. En daarna vul ik me weer door het lezen van een boek.” Als het ’s avonds niet later wordt dan elf uur, wacht ze op haar man. „We doen dat heel bewust. Met een glaasje wijn delen we de gebeurtenissen van die dag. En als het later wordt, praten we ’s ochtends bij. Kees brengt altijd de kinderen naar school, hij gaat niet voor kwart voor negen de deur uit. Als hij terugkomt van school, drinken we samen koie en praten we bij.”

Niet veeleisend
In de begintijd was het een zoektocht. „Ik wist niet wat ik ervan verwachten moest. Hoe zou de politiek je privéleven gaan beïnvloeden, dat was voor mij een open vraag.” Ze bekent dat ze een matige interesse had in de politiek. „Ik heb eens een boekje gekocht, getiteld ‘Christelijke politiek vandaag’. „Ik had niet goed gekeken en dacht dat het om ‘Christelijke ethiek vandaag’ ging, Kees zag het bij een van onze eerste ontmoetingen op mijn kamer staan. ‘Dat is leuk’, was zijn reactie.” Ze lacht. „Ik heb hem pas later uitgelegd hoe ik aan dat boek kwam.” Het was een tocht op weg naar een evenwicht tussen een privéleven en het bekleden van een publieke functie. „In het begin zei Kees tegen ieder verzoek om een lezing, of wat dan ook, ja. Hij was daardoor altijd op pad. Op vakantie ging de telefoon mee en zo kon het gebeuren dat je in Duitsland ergens stond en de tassen op de grond werden gezet omdat een journalist hem belde voor een reactie op het een of het ander. In de loop der jaren hebben we samen onze grenzen getrokken. We hebben afgesproken een keer in de maand een vrijdagavond voor ons zelf te houden en de zaterdagen waarop Kees weg is beperkt te houden.” Ze heeft verder geleerd om niet te veeleisend te zijn, integendeel. „Ds. Van Aalst zei eens dat in de tijdsbesteding je gezin op nummer één, je werk op nummer twee en de kerk op nummer drie dient te staan. Die volgorde helpt bij het bepalen van voorkeuren, maar soms gaat het politieke bedrijf echt voor.”

Verslavend
Aan de andere kant heeft ze zich met succes ingeleefd in de politieke wereld. „Kees heeft ook graag dat ik meega naar bepaalde bijeenkomsten.” Dat beperkt zich niet tot Prinsjesdag, wanneer ze aan de zijde van haar echtgenoot tot het selecte gezelschap bezoekers van de Ridderzaal behoort. „Ik vind het leuk om te weten met wie hij omgaat en probeer me in zijn leefwereld te verdiepen. Dat praat makkelijker en het geeft een extra gezamenlijk moment. Ik ga mee naar dineetjes, recepties, jubilea en dergelijke. Uiteraard voor zover het relevant is en alleen als het niet te veel inbreekt in de zorg voor de kinderen.” Haar interesse voor de politiek is sterk gegroeid. „Je merkt dat het verslavend werkt. Ik praat erg veel met Kees over bepaalde onderwerpen, waardoor je privéleven voor een groot deel politiek wordt gekleurd. Natuurlijk heb ik, vooral op het medisch-ethische vlak, een eigen inbreng. Ik ben per slot van rekening iemand uit het veld.” Haar vakgebied ligt haar nauw aan het hart. Ze kan zich zichtbaar opwinden over wat ze aantreft in een stad als Zoetermeer, waar ze vaak wordt ingezet. „Er wordt bij de thuiszorg met veel niveaus gewerkt en steeds wordt er om te besparen zo laag mogelijk ingezet. Dat is een groot manco.”

Emoties delen
Daarnaast is Marlies actief voor het medisch ethisch consultatiepunt van de NPV. „Dan heb je enkele dagdelen telefoondienst voor dit meldpunt, dat 24 uur per dag bereikbaar is. De vragen zijn gericht op het begin en het einde van het leven. „Dat is niet alleen boeiend en leerzaam, maar ook heel pittig. Je wordt geconfronteerd met vragen over wanneer je mag afzien van een behandeling als er medisch gezien geen enkel perspectief meer is. Dat is soms heel aangrijpend.” Marlies treedt namens haar kerk ook op als coördinator terminale zorg. In een samenwerkingsverband met de andere protestantse gemeenten in haar woonplaats. Verder is ze betrokken bij een tweetal leeskringen. „Een literatuurkring en een kring met een groep vrouwen hier in Benthuizen. Ik lees eigenlijk vooral theologie en literatuur. Verder probeer ik met een vriendin een keer per week te gaan zwemmen en speel ik dwarsfluit.” Over hun geadopteerde kinderen is Marlies, evenals Kees, heel open. Tijdens hun verblijf in Colombia publiceerden ze een dagboek. Hun bevindingen zijn later in een boek gebundeld. Ze geven samen ook lezingen. „Het gaat dan vooral over de procedurele kant, over de moeilijkheden en de menselijke emoties. Die willen we graag delen. We genieten enorm van onze kinderen en zijn trots op hen. We zullen nooit in het openbaar iets vertrouwelijks loslaten over hun achtergrond, dat is iets voor henzelf.” De adoptielezingen worden overigens beëindigd. „De kinderen komen op een leeftijd dat je niet wil dat ze van anderen horen dat zij het onderwerp waren.” Aan het gezamenlijk optreden komt nog geen definitief einde. „Kees vindt het leuk om zoiets samen te doen. We hebben nu een afspraak gemaakt om tijdens een jongerenbijeenkomst wat te gaan vertellen over christenvervolging.”

Zelf thuis baas
Terug naar de politiek. Het Kamerlidmaatschap van Kees heeft ook voordelen. „Je komt heel dicht bij het besluitvormingsproces en hebt makkelijk ingangen. Zo zijn we vorig jaar samen naar Israël geweest, het was eigenlijk een politieke privéreis. Kees was er nooit geweest en wilde sommige zaken ook graag zien en horen. Het was voor hem makkelijk om bepaalde afspraken te maken en bepaalde functionarissen te spreken.” Ondanks haar betrokkenheid heeft ze geen kriebels om zelf aan het roer te staan. Het is er zelfs nog niet van gekomen om zich als lid te melden bij de plaatselijke kiesvereniging. „Ik wil wel graag mijn betrokkenheid tonen en wil zonodig ook wel lid worden, maar vind, nog even los van de principiële vragen, het meedoen met de besluitvorming minder belangrijk. Op de vraag hoe lang Kees moet doorgaan nu hij naar het zich laat aanzien lijsttrekker wordt, valt ze even stil. „Hij is als derde gestart en kwam later op de tweede plaats. Dat gaf een mooie periode om ervaring op te doen. Moet je dan een blokkade opwerpen voor het lijsttrekkerschap? Het is een ambt dat op je weg wordt geplaatst. We moeten dankbaar zijn dat het zo is gegaan en het is God die ons verdere leven leidt.” Ze zou er ook om een andere reden niet aan moeten denken dat haar man, net als vroeger bij de Raad van State, weer een geregeld leven zou gaan leiden. Lachend: „Ik vind het soms al lastig als hij met een reces vaak thuis is. Ik ben eraan gewend geraakt om thuis zelf de baas te zijn.”

Heftig
Ze wordt heel boos als ze ziet hoe anderen buiten de partij opkomen voor de gelijkwaardigheid van de SGP-vrouwen. „Wat dat betreft wordt er ontzettend gediscrimineerd. Dan denk ik: hallo zeg, dat kan ik zelf wel. Kom maar voor je eigen belangen op en niet voor die van ons. Dat is echt absurd. Je merkt in gesprekken ook dat er soms een heel verkeerd beeld van de vrouwen van de SGP leeft. Als je met vertegenwoordigers uit die groepen aan de praat raakt, zijn ze soms heel verbaasd.” Eind vorig jaar stond Kees van der Staaij internationaal enkele dagen in de belangstelling, nadat hij in een motie zijn collega’s had opgeroepen tot een zekere terughoudendheid bij het toestaan van het bouwen van opzichtige minaretten. Dat gebeurde net voordat in Zwitserland een referendum werd gehouden over dit onderwerp. De meerderheid van de Zwitsers besloot tot een verbod op hoge minaretten. Hoewel enkele grote partijen als PvdA en VVD hun sympathie voor de motie van Van der Staaij hadden geuit, trokken zij zich ijlings terug nadat Van der Staaij felle verwijten had gekregen en er parallellen waren getrokken met extremistische opvattingen. „Het was heel heftig”, aldus Marlies. „Door omstandigheden werd alles uit zijn verband gerukt. Je moet dan rustig blijven en sterk staan, wat dat betreft was het ook een goede les. Continu vroegen mediavertegenwoordigers aan Kees om direct te reageren op een onderwerp waarover ook christenen verdeeld zijn. Er kwamen telefoontjes, brieven, mails. De inhoud was soms verschrikkelijk. Het moeilijkste vind ik dat er zo snel en primair wordt gereageerd, er wordt geen tijd genomen om na te denken.” Het bezorgde ook haar een spannende week. „Gelukkig zijn er eveneens veel bemoedigende reacties, vooral vanuit de achterban. Het kan je heel goed doen als je ergens loopt en iemand Kees met de opmerking ‘Gods zegen toegewenst’ op de schouder tikt.”

Voor de toekomst is ze bezorgd. „Vooral als ik denk aan het onderwijs. En aan de vraag hoe lang je nog als SGP in vrijheid kunt bestaan. Verder richt satan zijn pijlen steeds meer op de gezinnen. Op microniveau is er veel gaande. Aan de andere kant maakt me dat ook strijdlustig. Het geeft me extra kracht. We hebben ons te veel in een hoekje laten drukken en soms te veel in de zuil teruggetrokken. Nu we die luxe langzamerhand steeds minder hebben, moeten we leren om te laten zien wie we zijn. Op een tactische wijze.”

Marlies van der Staaij-van Ree

Marlies van Ree (38) is als de middelste uit een gezin van drie kinderen geboren en getogen in Lunteren. Ze komt uit een echt SGP-nest. Haar vader, bekend als accountant, was een tijdlang hoofdbestuurslid van deze partij. Ze volgde de opleiding hbo-v aan de toenmalige Vijverberg (nu CHE) in Ede. Ze werkte op verschillende plaatsen als verpleegkundige, eerst in een zorgcentrum en later in het ziekenhuis op de afdeling cardiologie. In 1994 trouwde ze met Kees van der Staaij, toen werkzaam als jurist bij de Raad van State en later gekozen als Tweede Kamerlid voor de SGP. Het echtpaar Van der Staaij verwierf veel bekendheid met het boek ‘Liefs uit Bogota’, een bundeling van dagboekverslagen van hun adoptie-ervaringen. Ze adopteerden twee kinderen, Michaël (nu 8) en Camila (6), beiden afkomstig uit Colombia. Toen ze Camila haalden, bouwde Marlies haar parttime werkzaamheden in een ziekenhuis in Gouda af. Nu is ze weer enkele ochtenden actief als oproepkracht bij de thuiszorg. Het echtpaar woont in Benthuizen en is aangesloten bij de Oud gereformeerde gemeente.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen