Verpleeghuiszorg in eigen woning

Voor het oog is het een moderne nieuwbouwwijk met acht appartementencomplexen. Ze kregen fraaie namen als Vita Bonum, Porta Silva en Castellum. Op de begane grond van Forum, tegenover de Bosdaëlschool, is een brasserie gevestigd. Verderop zitten kapsalon Bransh en een gezondheidscentrum, waar de wijkbewoners terecht kunnen voor fysiotherapie, ergotherapie en logopedie. Boven in Forum is een zorghotel, voor kortdurend verblijf.

In de zorgwereld heeft Bösdael, in het Limburgse Reuver, een voorbeeldfunctie. Kinderen leven er tussen hoogbejaarden, gezonden naast hulpbehoevenden, wonen en zorg zijn op slimme wijze geïntegreerd. Dankzij moderne woningautomatisering, de zogenaamde domotica.

Op de tweede verdieping van Atrium heeft de 88-jarige mevrouw Schroemges haar zorgappartement. Anderhalf jaar woonde de reumapatiënte in verpleeghuis Martinushof, in het nabijgelegen Tegelen. „Daar is mijn man gestorven. Die had Alzheimer, en zat op een gesloten afdeling. We waren zestig jaar getrouwd, maar hij kende me niet meer. Alzheimer is afschuwelijk.” Zelf is ze door algeheel verval van krachten aan een elektrische rolstoel gekluisterd. Daardoor moest ook zij in het verpleeghuis worden opgenomen. „We sliepen met z’n vieren op een kamer, overdag brachten ze ons naar de huiskamer. Nu woon ik weer fijn op mezelf.”

Woon-zorgwijk
De woon-zorgwijk kwam er dankzij Zorggroep Noord-Limburg. Aanleiding was de noodzakelijke vervanging van het verpleeghuis in Tegelen en verzorgingshuizen in Reuver en Steyl. Besloten werd te anticiperen op de toekomst. Dat leidde tot het revolutionaire plan om vrijwel alle zorg aan te gaan bieden in levensloopbestendige appartementen. Het project kreeg gestalte in samenwerking met de gemeente, woningcorporatie WoonGoed 2-duizend en de Brede School van Reuver. De nieuwe wijk verrees op een voormalig tennisterrein, pal naast de Bosdaëlschool. „Daarmee doen we veel samen”, zegt Twan Jacobs, manager wonen, welzijn en zorg van Bosdaël. „We vieren gezamenlijk feesten, leerlingen komen onze bewoners voorlezen, in het Atrium hebben we schildpaddenvijvertjes waar kinderen na schooltijd naar komen kijken.” Van de ruim tweehonderd woningen in de acht appartementencomplexen zijn er veertig gereserveerd voor verpleeghuispatiënten, zestig voor bewoners die allerlei vormen van thuiszorg krijgen. Alleen Porta Silva heeft een afwijkend karakter. Daarin zijn zes groepswoningen gerealiseerd, waarvan vijf voor mensen met dementie.

Domotica 
De meeste verpleeghuispatiënten reageerden aanvankelijk kritisch op de plannen. Net als de familie. „Straks zit ons mam alleen in zo’n appartementje, hoe moet dat?” Het antwoord op die vraag ligt besloten in de aangebrachte domotica. Alle appartementen kregen een centrale leiding waaraan alle mogelijke elektronica kan worden verbonden. Basisvoorziening is een alarmeringssysteem. „Mensen kunnen op een knopje duwen, en er komt iemand. Ook de deurontgrendelaar behoort tot de basis. In de woningen voor de verpleeghuispatiënten zit standaard een supermodern tilsysteem. Verder kunnen we overal bewegingsmelders aanbrengen, waardoor we bijvoorbeeld een seintje krijgen als iemand opstaat. Als de desbetreffende persoon dat prettig vindt, gaat vanzelf het licht aan.” Niet alleen van de bewoners, ook bij de werkers vroeg het nieuwe zorgconcept een omslag in denken. Op alle niveaus. Er is geen receptie meer, geen gang met kamers voor directie en staf, geen facilitaire dienst, geen centrale keuken. In alle complexen wordt afzonderlijk gekookt. „Mensen kunnen de maaltijd op hun kamer gebruiken, in de buurtkamer en in het restaurant. Daar zitten ze samen met gezonde senioren uit de wijk. Voor nog geen tien euro krijgen die een driegangenmenu. Vers gekookt.”

Stalift
In oktober 2007 arriveerden de eerste bewoners. Mevrouw Schroemges verhuisde in 2008 naar haar zorgappartement, met uitzicht op een arbeiderswijk van Reuver. „Ik heb weer m’n privacy, dat is toch wel heel prettig. M’n kinderen komen me twee keer in de week opzoeken. Ze kunnen nu zelf koffie zetten, dat is toch geweldig. Kerstmis en Sinterklaas hebben we hier ook gevierd, met m’n kleindochter erbij. We zaten gezellig aan deze tafel te eten. Dat kon in Martinushof allemaal niet.” De zorg is anders georganiseerd dan in het verpleeghuis, maar niet minder van kwaliteit. Op de afgesproken tijd wordt ze gewassen. Via het apparaatje aan een koord om haar hals kan ze niet alleen bellen, maar ook communiceren met de centrale. Die schakelt zo nodig een ziekenverzorgende in. „Ze halen me als er activiteiten zijn, brengen me voor het middageten naar de buurtkamer, rijden me weer terug, ik hoef maar op het knopke te drukken, en ze helpen me naar de wc. Wat wil je nog meer? We zitten hier niet voor niks, maar ik mag niet klagen.” Voor de gang naar het toilet maakt ze gebruik van de stalift. Met het toetsenpaneeltje op haar borst kan ze vanuit de rolstoel de lamp en een schemerlamp aandoen. En de buitendeur openen. Op tafel ligt de afstandsbediening voor de televisie. En de mobiele telefoon, waarin alle belangrijke nummers zijn geprogrammeerd. „Met één druk op een toets kan ik m’n kinderen bellen. En m’n zusje.”

Jeu de boule
Twan Jacobs is ervan overtuigd dat het concept van Bosdaël de toekomst heeft. „Ik denk niet dat mijn generatie nog in een verpleeghuis gaat zitten. Als ik moet kiezen tussen het klassieke verpleeghuis en dit, heb ik geen tien seconden nodig. Hier houd je de regie over je leven grotendeels in eigen handen.” Daar komt bij dat het aantal hulpbehoevenden groeit, maar het aantal verzorgenden niet. Een woon-zorgwijk stimuleert de participatie van familie en vrienden. „Vroeger brachten de kinderen vader of moeder naar Martinushof, vanaf dat moment was de zorg voor ons. Ook als ze op bezoek kwamen. Zodra pap of mam weer op zichzelf woont, verandert er iets tussen de oren van de mantelzorgers. Hun gevoel van verantwoordelijkheid neemt toe, ze komen vaker en vinden dat nog leuk ook. Het is hier allemaal gewoner en huiselijker dan in een verpleeghuis.” In de achterliggende twee jaar ontstond in Bosdaël spontaan een jeu de boule-club, een korfbalclub en een koor. Opgezet door gezonde mensen in de wijk. „Senioren die hiernaartoe kwamen vanuit de gedachte: ‘Als me dan straks wat overkomt, hoef ik niet te verhuizen.’ Veel van die mensen werken voor ons als vrijwilliger. Ze verlenen hand- en spandiensten en organiseren van alles en nog wat.”

Polen
In Tegelen verrijst momenteel een soortgelijke wijk: de Munt. Uit het hele land komen gemeentebestuurders, zorgmanagers en directieleden van woningbouwverenigingen naar het Limburgse. „Ze zijn allemaal geinteresseerd in onze ervaringen. Een volgende stap die we gaan maken, is het invoeren van de cliëntprofielen in het schermpje in de zorgappartementen: behandeldossier, zorgdossier, noem maar op. De huisarts hoeft dan niet meer bij ons aan te kloppen voor informatie. Hij logt in en ziet direct wat er met mevrouw of meneer aan de hand is.” Of het in de toekomst allemaal haalbaar blijft, zal de tijd leren. „Belangrijkste knelpunt zijn niet de financiën, maar de mensen”, weet Jacobs. In 2001 toog de Limburgse zorgmanager al naar Warschau, om sollicitatiegesprekken met Poolse verpleegkundigen te voeren. „Een aantal van die mensen werkt hier nog steeds. Ik vermoed dat we in de toekomst steeds vaker een beroep zullen moeten doen op buitenlandse verzorgenden. Domotica kan tijd besparen, maar je moet er geen wonderen van verwachten.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen