Het kwaad goed straffen

Ieder gezin heeft ermee te maken. Kinderen die niet luisteren, moeten toch gecorrigeerd worden? Soms heeft het effect, maar wie kent niet het gevoel dat je alles hebt gedaan, maar dat je kind niet wil luisteren? Wat kun je een onmacht voelen. Of je hebt je kind gestraft en dat was effectief, maar achteraf ben je onzeker over de manier waarop je het hebt aangepakt. Annelies kende ook dergelijke twijfels. Elke week had ze ruzie met haar dochter Carolien over het opruimen van haar kamer. Annelies waarschuwde, dreigde, werd boos en strafte op allerlei manieren. Het was een terugkerend ritueel zonder dat het een verandering tot gevolg had. „Ik zou het zo graag anders zien”, verzuchtte Annelies tegen haar vriendin, „maar hoe kan ik het veranderen?” Straffen is een moeilijk onderdeel van de opvoeding.

Liefdevolle relatie
Een eerste richtlijn voor goed straffen is zo min mogelijk straff en. Een straf voorkomen is beter dan er één geven. Dit klinkt simpel, maar een goede uitvoering is nog behoorlijk lastig. Een aantal voorwaarden voor goed straff en kan hieraan bijdragen. Een liefdevolle omgang is essentieel. Een kind dat een goede relatie met zijn ouders heeft, zal zich gemakkelijker laten leiden. Daarnaast blijkt dat het gewenste gedrag belonen het meest eff ectief is om ongewenst gedrag af te leren. Met je reactie laat je merken dat je het gedrag fijn vond.

Duidelijke en passende grenzen
Wie opvoedt, moet ook regels stellen en afspraken maken. We gaan er als opvoeders vaak te gemakkelijk van uit dat een kind weet wat het gewenste gedrag is. Toen mijn dochter een keer naar het bos ging, was dat in mijn ogen ongewenst gedrag. Ik vond haar te jong om dat zelfstandig te doen. Maar omdat ik er nooit aan had gedacht dat ze dat zou doen, had ik het niet eerder met haar besproken. Er was geen sprake van ongehoorzaamheid en straff en zou hier niet zinvol zijn. Wel een goed gesprek en afspraken maken over grenzen. De regels moeten ook bij de ontwikkeling van het kind passen. Een kind kan alleen gehoorzamen als het daartoe in staat is. Een driejarige straffen omdat hij nog niet zonder zijwieltjes kan rijden, is natuurlijk absurd. Maar in de praktijk komen soortgelijke voorbeelden vaak voor zonder dat we ons hiervan bewust zijn. Heel veel gewenst gedrag moet nog geleerd worden.

Goed straffen
Maar ook als er sprake is van onvoorwaardelijke liefde, er regelmatig beloond wordt en er duidelijke grenzen zijn die bij het kind en de situatie passen, zullen kinderen regels overtreden. Elke reactie van de ouder op dit gedrag is een straf of een beloning op zich. Je beloont en straft dus al vaak zonder dat je het door hebt. Het is belangrijk om op een juiste manier te straff en en je er dus bewust van te worden. Een goede straf wil een afname van ongewenst gedrag en een toename van gewenst gedrag bereiken. Je kunt straff en door iets vervelends toe te voegen (een activiteitsstraf) of door iets prettigs weg te halen (geen snoepje op een tijdstip dat het anders altijd wel mag). Een goede straf vindt plaats in een veilige setting. Een kind dat angstig wordt voor zijn ouders is een duidelijk ongewenst bijeff ect en helpt niet om het kind te laten gehoorzamen.

In de praktijk
En Annelies? Zij heeft met haar dochter goede afspraken gemaakt over wanneer er opgeruimd wordt en wat dat inhoudt. Daarnaast heeft Annelies de tijd genomen om een aantal keren met z’n tweeën op te ruimen, als leerproces. Als het tijd is om op te ruimen, herinnert ze Carolien daar eenmaal aan. Wanneer Carolien haar kamer niet heeft opgeruimd, ruimt Annelies de kamer van Carolien op. Wat betekent dat alles wat niet opgeruimd was in een grote doos gedaan wordt, die ze na een bepaalde tijd weer terug krijgt. Omdat dit Annelies tijd kost, moet Carolien klusjes doen. Tot nu toe was dit slechts één keer nodig. Te mooi om waar te zijn? Annelies heeft er hard voor moeten werken. Bij Carolien werkte deze manier. Een ander kind heeft mogelijk baat bij een andere aanpak. Straff en is maatwerk en daarmee geen eenvoudige opgave.

 

Aandachtspunten bij een goede straf: 
-  Het onaangename van de straf moet groter zijn dan het aangename van het ongewenste gedrag. Om dit in de praktijk toe te passen, moet je goed weten wat de straf voor jouw kind betekent. 
- Wees consequent in het straffen en voer de straf ook daadwerkelijk uit. 
-  Maak duidelijk voor welk gedrag gestraft wordt. Bij jongere kinderen is het daarom belangrijk om de straf snel te laten volgen op het gedrag; bij oudere kinderen vertel je het. 
- Straf niet vanuit je eigen emoties, maar richt je op de gewenste gedragsverandering. 
- Houd rekening met leeftijd, ontwikkeling, karakter en omstandigheden.

 

Passende straf of beloning
Vragen die je kunnen helpen bij het al dan niet straffen van je kind:
1. Welk ongewenst gedrag laat je kind zien?
2. Welk gewenst gedrag wil je zien?
3. Wil je kind niet of kan hij het niet?
4. Hoe kun je je kind helpen om zich gewenst te gedragen?
5. Welke manier van belonen past bij jouw kind en hoe kun je daar nu gebruik van maken?
6. Welke straffen passen bij jouw kind en hoe kun je dat in deze situatie inzetten als het nodig is?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen