„Geen God gezien”

Het is 12 april precies een halve eeuw geleden dat de Rus Yuri Gagarin met de Vostok I een ruimtereis maakte rond de aarde. Aanvankelijk zou German Titov dat hebben moeten doen, maar men vond in Rusland dat diens voornaam te veel herinnerde aan Duitsland, terwijl men ook vond dat iemand uit het proletariaat, waar Yuri toe behoorde, voorrang moest hebben boven iemand die afkomstig was uit de middenklasse. Zodoende werd Gagarin dus de eerste mens die deze prestatie leverde.
Gagarin zou tijdens die tocht van 89 minuten en 46 seconden rond de aarde of bij terugkomst uit de ruimte gezegd hebben: „Ik heb geen God gezien.” Heel vaak is deze goddeloze uitspraak in preek en catechese voor het voetlicht gehaald. Ook is er een verhaal bekend waarin een meisje op catechisatie, toen ze de opmerking van die kosmonaut hoorde, prompt reageerde: „Hij kan God ook niet gezien hebben, want zalig zijn de reinen van hart, zij zullen God zien.” Of de overlevering dat een man na die atheïstische uitlating schamperde: „Dan had hij uit moeten stappen, dan had hij God gezien.”

Bij nader onderzoek blijkt Gagarin dit echter niet gezegd te hebben.
Omdat hij reeds in 1968, op 34 jarige leeftijd, omkwam bij een ongeluk met een straaljager, kan hij zich niet meer verantwoorden. Maar bij het naluisteren van de gesprekken tussen Yuri in de capsule en de thuisbasis, die destijds zijn opgenomen, is deze uitspraak niet terug te vinden.
Enkele jaren geleden zei kolonel Valentin Petrov, hoogleraar aan de Gagarin luchtmachtacademie en destijds een vriend van Yuri, dat deze nooit zoiets gezegd zal hebben. Hoewel Yuri namelijk overtuigd communist was, was hij christelijk opgevoed en had hij daar nooit afstand van gedaan. Petrov beweerde dat het uiteindelijk een uitspraak is geweest van de toenmalige president Nikita Chroetsjov, die hij deed tijdens een toespraak voor het gehele comité van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, waar de antireligieuze propaganda werd besproken. In die context zou de president gezegd hebben: „Gagarin vloog in de ruimte, maar zag er God niet.” Hij zei dit omdat men Gagarin nog meer vereerde dan hemzelf. Over stemmingmakerij gesproken...

In ieder geval is deze uitspraak een eigen leven gaan leiden en tot op de dag van vandaag een hulpmiddel om toch vooral te beargumenteren dat er geen God is. Zoals de kosmonaut Valery Bykovsky, die in 1963 beweerde dat er geen kosmonaut is die gelooft in God.
Dat was overigens niet de mening van de astronauten die de Apollo 8 bemanden. Op kerstavond 1968, toen zij in de ruimte verbleven en zweefden tussen maan en aarde, lazen Frank Borman, James A. Lovell en William A. Anders ten aanhoren en aanschouwen van duizenden die het op de beeldbuis volgden om de beurt een gedeelte uit Genesis 1:1-10, waarna ze iedereen vanuit de ruimte fi jne kerstdagen en Gods zegen toewensten.
Toen een jaar later de bemanning van de Apollo 11 de maan voor het eerst had betreden, citeerde astronaut Buzz Aldrin Psalm 8:4-5: „Als ik Uw hemel aanzie, het werk Uwer vingeren, de maan en sterren die Gij bereid hebt, wat is de mens dat Gij zijner gedenkt en de zoon des mensen dat Gij hem bezoekt?”

Ik zie nog het beeld voor me van Neil Armstrong, Buzz Aldrin en Michael Collins, biddend op het vliegdekschip waar ze op waren gehesen, nadat hun capsule vlak bij dat schip in de Stille Oceaan was geland.
Wat we ook mogen denken van al die ruimtevaarten, toen was voor miljarden mensen zichtbaar en hoorbaar wat Buzz Aldrin óók had gelezen op de maan, uit Johannes 15:5: „Zonder Mij kunt gij niets doen.”

„Geen God gezien”, beweerde Chroetsjov in naam van de ruimtevaarders. Dat had hij dus niet goed gezien.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen