Verpleeghuiszorg op menselijke maat

Het pand aan de Sliedrechtse Oranjestraat straalt degelijkheid en allure uit. In 1920 werd het gezet voor een huisarts in het baggerdorp. Later deed het dienst als politiebureau en kantoor. Sinds 2006 is Huis de Merwede een particulier verzorgingshuis, opgezet door verpleegkundige Mart Jan Visser (31). De huiskamer, met uitzicht op de straat, is sfeervol ingericht. Aan de lange tafel zit bewoner Van Pelt met een loep De Dordtenaar te lezen. De regionale editie van het AD is zijn lijfblad. Sinds een paar weken verblijft hij in Huis de Merwede. Op advies van zijn zoons. Waarom hij er zit, is hem niet helemaal helder. „Ik denk omdat ik thuis niet lekker meer in m’n vel zat. Ik ben pas negentig, moet je weten.” Vroeger was hij boer, daarna autohandelaar. De boerderij raakte hij kwijt door de Betuwelijn, de zoons namen de autohandel over. Nu leeft hij bij de dag. De overstap naar Sliedrecht heeft hem wat overrompeld. „Ik moest met vakantie zogezegd. Mijn zoon wist dit adres en heeft me hier gebracht. Over dit huis hoor je me niets zeggen. Koffie met een koekje erbij, het eten is goed en netjes op tijd, ik heb hier een plekje aan m’n oor, dat wordt ingesmeerd zonder dat ik erom hoef te vragen. Maar het is nergens beter dan thuis.”

Reus
Het onverwachte bezoek doet de hardhorende negentigjarige zichtbaar goed. Met indrukwekkend stemvolume legt hij zijn hele levensloop op tafel. Na de ambachtsschool vond hij werk bij een fietsenmaker, van de fietsen belandde hij in de auto’s. „Toen brak den oorlog uit, dan weet jij het wel. De hele garage werd onteigend door de moffen.” De rest van de oorlog hielp hij zijn vader, op de boerderij. „Toen die stierf, heb ik het spul overgenomen en ben ik boer geworden.” Zijn ogen lichten op als hij Mart Jan Visser ziet. „Ha kerel, ik zou je bijna niet herkennen in dat mooie pak. Kun je voor mij een borreltje regelen?” Nadat de heer des huizes bij de dienstdoende verzorgenden heeft nagetrokken of de consumptie nog niet is verstrekt, schenkt hij een glaasje jenever in. „Je bent een reus”, lacht de voormalige autoverkoper. Enthousiast slaat hij Visser op de schouder.

Huiselijke sfeer
Zijn laatste stage voor de hbo-V liep Mart Jan Visser bij een algemeen particulier verzorgingstehuis in Zeist. Na zijn afstuderen in 2001 bleef hij er werken, eerst als verpleegkundige, later als leidinggevende. In 2005 besloot de christelijke gereformeerde inwoner van Sliedrecht voor zichzelf te beginnen. „In deze regio was op dit gebied niets.” De Triodosbank en enkele familieleden leverden het grootste deel van het benodigde kapitaal. „Je moet voor het opzetten van een particulier woonzorgcentrum eigen vermogen meenemen, anders kun je bij geen bank terecht. Zakelijk was het voor ons een nieuwe ervaring, inhoudelijk wisten we wat we konden verwachten. Mijn vrouw heeft de opleiding voor sociaal pedagogisch medewerker gevolgd en werkte ook in de particuliere ouderenzorg. Wij vinden het mooi om mensen een goed verzorgde oude dag te bieden. Ons uitgangspunt is dat je nergens beter kunt zijn dan thuis. Lukt dat niet meer, dan is dit een goed alternatief. We proberen de huiselijke sfeer zo veel mogelijk te benaderen.” Van binnen werd de voormalige dokterswoning totaal gestript en weer opgebouwd. Met acht gastenkamers, waarvan twee voor een echtpaar, biedt het pand ruimte aan maximaal tien bewoners. De meesten hebben een verpleeghuisindicatie. „De gemiddelde leeftijd ligt rond de tachtig jaar. In principe kunnen de bewoners tot het eind van hun leven blijven. We bieden ook terminale zorg. Incidenteel krijgen we mensen die hier na een operatie revalideren.”

Breed christelijk
Hoewel hij zelf tot de gereformeerde gezindte behoort, koos Visser bewust voor een breed christelijke signatuur. „Ik heb een hekel aan het denken in hokjes. Buiten de deur is de wereld ook breder dan de reformatorische kring. Ons opnamebeleid is neutraal. Hier komt van onkerkelijk tot oud gereformeerd over de vloer.” Van personeelsleden wordt verwacht dat ze actief betrokken zijn bij een protestantse kerk. De christelijke identiteit komt naar voren in de zorgvisie van het huis. „We willen geborgenheid, gastvrijheid en genegenheid bieden, en werken niet mee aan actieve levensbeëindiging. We geven ook duidelijk aan dat we de zondagsrust eerbiedigen. Dat betekent concreet dat er op zondag niet wordt verhuisd. Bij de maaltijden geven we gelegenheid voor gebed, na de maaltijd wordt uit de Bijbel gelezen.” Voor het overige vullen de bewoners hun levensovertuiging persoonlijk in. „Willen ze op hun kamer televisie, dan kan dat. Willen ze bezoek van een dominee of een pastoor, dan regelen we dat. Je vindt die lijn ook in de huiskamer terug. Daar staat geen televisie, maar er klinkt ook geen vocale geestelijke muziek.”

Appartement
De meeste bewoners kwamen vanuit de thuissituatie naar Huis de Merwede. Vaak op advies van de kinderen. De gedachte dat een verblijf in een particulier verzorgingstehuis alleen voor welgestelden is weggelegd, wordt door Visser weersproken. „Je moet de maandelijkse lasten op kunnen brengen, dat is duidelijk. Maar heb je aow met pensioen en ook nog een eigen huis, dan kun je het lang volhouden. Langer dan de gemiddelde verblijfsduur hier. Die ligt op ongeveer twee jaar.” Mevrouw De Korte (78), die door Visser is opgehaald bij de kapper aan de overzijde van het Dr. Langeveldplein, heeft die periode al ruim overschreden. Jarenlang dreef ze een hoedenspeciaalzaak in Alblasserdam. Haar man, destijds werkzaam bij DSM, verzorgde de boekhouding. Nadat ze door een hersenbloeding was getroffen, verhuisde de weduwe in overleg met de kinderen naar Huis de Merwede. „Ik had geen zin meer om boodschappen te doen en eten te koken. Dan kun je niet alleen zijn. Ik heb er geen dag spijt van gehad. De verzorging is hier prima en de mensen zijn van christelijke oorsprong. Dat vind ik een belangrijk punt. Als je geestelijk een beetje aanspraak hebt, geeft dat een band.” Behalve een ruime woonkamer, met uitzicht op het plein, heeft ze een aparte slaapkamer en een luxueuze badkamer. „Dit is eigenlijk een klein appartement. Je bent hier zo vrij als een vogel. Wil je visite ontvangen of weg, dan kan dat. Als het thuis niet meer gaat, is dit een uitkomst. Ook voor de kinderen. Die hebben het goed en vinden het prima zo. ‘Ma, geniet er maar van, je hebt er altijd hard voor gewerkt’.”

Barbecue
De zorg in Huis de Merwede wordt geleverd door elf vaste medewerkers en acht oproepkrachten, in totaal goed voor negen volledige arbeidsplaatsen. Gaten in het rooster door ziekte of onverwachts verlof vult Visser zelf op. „Ik loop nu in pak, maar gisteren heb ik de hele dag meegewerkt in de zorg. Mijn vrouw verzorgt de inrichting en doet de administratie.” De Sliedrechtse ondernemer werkt uitsluitend met gediplomeerde krachten. „Wij hebben gekozen voor een stevig team, om kwaliteit en continuïteit te waarborgen. En het maakt de planning een stuk gemakkelijker.” Verzorgende Marieke werkt sinds vier jaar in Huis de Merwede. Ze verkoos de kleinschaligheid van het particuliere huis boven de hectiek van een regulier verpleeghuis. „Hier kun je echt aandacht besteden aan mensen. Dat is in een verpleeghuis door het personeelstekort bijna onmogelijk.”

Tegenover de terugval in het aantal patiënten en collega’s staat een toegenomen variatie aan werkzaamheden. „Je hebt hier ook contact met verzekeraars. Heeft een bewoner zorg van buitenaf nodig, bijvoorbeeld fysiotherapie, dan trekken we na of die wordt vergoed.” De verzorgenden doen ook mee aan de dagactiviteiten die voor bewoners worden georganiseerd. Het contact met de familie is intensiever dan in een doorsnee verpleeghuis. „Dat vinden we belangrijk. Eens per jaar hebben we een barbecue voor het personeel, de bewoners en familieleden. Dat geeft een soort familiegevoel.”

Villa Florence
Visser verwacht de komende jaren een snelle toename van particuliere woonzorgcentra met een christelijke identiteit. In de Alblasserwaard, de Hoeksche Waard en op de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden, gebieden waar de gereformeerde gezindte sterk vertegenwoordigd is, heeft hij nog geen concurrentie. „De vraag is er, dat zie je in het midden van het land. Vooral rond de Utrechtse Heuvelrug is particuliere zorg in opkomst.” Gerrit Hogenhout (45) opende in juli een woonzorgcentrum aan de Kerkewijk in Veenendaal. De ondernemer uit Elst hoopt deze nieuwe activiteit de komende tijd verder uit te bouwen. Voor de vergoeding van de zorg sloot hij een overeenkomst met de Amsterdamse thuiszorgorganisatie Leven & Zorg. In Villa Florence, een fraai pand aan de bekendste straat van Veenendaal, heeft Hogenhout na afronding van een interne verbouwing negen plaatsen beschikbaar. Inmiddels is hij bezig met het ietwat verderop gelegen kantoor van UWV WERKbedrijf. „Daarin komen achttien kamers voor bewoners die zwaardere zorg nodig hebben.”

Geschikt pand
Het idee om deze nieuwe tak van sport te gaan beoefenen, werd hem aangereikt door twee dochters die werkzaam zijn in de zorg. „Die weten hoe het toegaat in de grote tehuizen. Het lastigst is het vinden van een geschikt pand en een gemeente die mee wil werken. Over Veenendaal heb ik wat dat betreft niet te klagen.” De kersverse zorgondernemer koos voor een ruim opnamebeleid en een reformatorische cultuur. „Geen televisie, geen vrouwen in lange broek, aan tafel wordt uit de Bijbel gelezen. Kan een gereformeerd iemand zich daarin vinden, dan is hij welkom.” Echtgenote Lyda (43), moeder van twaalf kinderen, stuurt de zorg aan. Daarmee ging een oud ideaal in vervulling. „Ik heb een paar jaar als ziekenverzorgster in een verpleeghuis gewerkt. Door de ervaringen daar heb ik gezegd: ‘Dit hoop ik mijn ouders te besparen.’ Toen mijn moeder ernstig ziek werd, heb ik haar thuis verpleegd. Ze is ook bij ons gestorven. Meer dan eens dacht ik: ‘Deze vorm van zorg zouden alle oude en zieke mensen moeten kunnen krijgen.’ Persoonlijk en kleinschalig. Nu de meeste kinderen al wat ouder zijn, leek het ons een geschikt moment om iets op te zetten.”

Verzorgd
Sinds juli draagt ze zorg voor de eerste vijf bewoners van de villa aan de Kerkewijk. Zodra de interne verbouwing is afgerond, komen er nog vier bij. De ziekenverzorgster wordt bijgestaan door een tiental personeelsleden. „Daar hoefden we niet voor te adverteren. Ze namen uit zichzelf contact met ons op. Hier heb je tijd om mensen op een leuke manier bezig te houden.” Rond de salontafel in de huiskamer wachten de bewoners op koffie, een vast punt in het dagelijkse ritme. Lyda neemt plaats in de kring en trekt de driejarige Mark op schoot. „Is die van jou?” informeert mevrouw Van Erk, een breekbaar mensje met een nog scherpe blik. „Hoe veel heb je er nou?” „Twaalf”, lacht de vrouw des huizes. „Dat meen je niet, nou even serieus!” Meneer Van Oossanen (79) is de vitaalste van het gezelschap. Regelmatig maakt hij een lange wandeling door Veenendaal. Zijn geheugen wordt slechter, maar zijn benen doen het nog goed. Vanuit zijn woning in Achterberg kwam hij naar Veenendaal. „Dit bevalt me prima. Alles wordt voor je verzorgd, je hebt gezelligheid aan elkaar, de kinderen kunnen elk moment van de dag komen. Wil je even alleen zijn, dan trek je je terug in je eigen kamer.” „Hoe veel heb je er nou?” vraagt mevrouw Van Erk. „Twaalf”, antwoordt Lyda geduldig. „Dat meen je niet!”

Gecertificeerd
Voor de professionalisering van de organisatie ging het echtpaar uit Elst in zee met organisatieadviesbureau Novire. „Dat helpt ons met het opzetten van zorgplannen. We zijn begonnen met schriftelijke zorgmappen, binnenkort schakelen we over op een digitaal systeem. We willen een gecertificeerde instelling worden. Daar heb je hulp van een deskundige organisatie bij nodig.” Wil Slegh (79) is net naar de kapper geweest. Voor koffie gunt ze zich amper tijd. „Ik schil altijd de aardappels, maar eerst ga ik de boontjes doppen. Dat doe ik graag.” De bedrijvigheid zit in haar bloed. Samen met haar man dreef ze een winkel van Sinkel in Bruchem, een dorp in de Bommelerwaard. De laatste jaren dat ze samen waren, bewoonden ze een appartement aan de Kerkewijk. „Een jaar geleden is mijn man overleden. Zonder hem voelde ik me daar niet meer thuis. Hier heb ik het heel goed. Aan dezelfde straat, maar je bent niet alleen. En het zijn hier allemaal kerkmensen. Dat is heel plezierig.” Tegen half een begeven de vijf bewoners zich naar de eettafel. Meneer Boerhout aan de arm van Lyda Hogenhout, mevrouw Van Erk met een rollator. Verzorgende Lenie loopt ernaast, om te voorkomen dat ze ondanks het hulpmiddel onderuit gaat. De 92-jarige Boerhout opent de maaltijd met een plechtig gebed, waarin hij voor alle bewoners een zegen voor lichaam en ziel afsmeekt. In het verzorgingshuis in Laren waar hij vandaan komt, voelde hij zich een vreemde eend in de bijt. In Villa Florence weet hij zich thuis.

Voldoening
Mart Jan Visser van Huis de Merwede had geen dag spijt van zijn besluit om voor zichzelf te beginnen. Hij speelt zelfs met de gedachte in de toekomst een tweede huis te openen. „Het liefst op een locatie waar we de zorg kunnen combineren met andere activiteiten. Haast heb ik er niet mee, maar als iets moois langs komt, ben ik een serieuze gegadigde.” Ook Hogenhout heeft de smaak te pakken. „Op termijn zou ik graag zo’n vijftig kamers hebben, verdeeld over een aantal panden. Ook voor revalidatie en tijdelijke opvang van mensen. In ons nieuwe pand houden we daar al een kamer voor vrij.” Onder de paraplu van Leven & Zorg wil hij verder thuiszorg gaan bieden. „Ik had nooit gedacht dat ik dit zo leuk zou gaan vinden. Ouderenzorg geeft heel veel voldoening, vooral door de dankbaarheid van de mensen. En de resultaten die je ziet. Meneer Boerhout kwam hier in een rolstoel, zeer hulpbehoevend. Na een paar dagen dronk hij alweer zelf. Nu loopt hij met hulp door de kamer en zit hij aan tafel met smaak een speklap te snijden. Dan zie je waarvoor je het doet.”

 

Particulier, klein en christelijk

Wat heeft Nederland te bieden aan particuliere christelijke woonzorgcentra? Een overzicht.

Reformatorisch
Huize Marijke in Doorn
www.huize-marijke.nl
0343-420662
Maximaal 12 bewoners

Dannenborgh in Lunteren
www.dannenborgh.nl
0318-484701
Maximaal 13 bewoners

Vellerveste in Barneveld "
www.vellerveste.nl
06-43559161
Maximaal 14 bewoners

Villa Florence in Veenendaal
www.villaflorence.nl
06-12290540
Maximaal 9 bewoners

De Betuwehof in Opheusden
www.betuwehof.nl
0488-443392
Maximaal 7 bewoners

Huize Avondrust in Opheusden
0488-443872
Maximaal 16 bewoners

Protestants-christelijk
Edelweiss in Doorn
www.wzc-edelweiss.nl
0343-412534
Maximaal 14 bewoners

l’Abri in Zeist
www.huislabri.nl
030-6975271
Maximaal 13 bewoners

Nieuw Boschzicht in Leersum
www.nieuwboschzicht.nl
0343-454399
Maximaal 9 bewoners

De Engelenhof in Veenendaal
www.zorghuis-engelenhof.nl
0318-501641
Maximaal 4 bewoners

Huis de Merwede in Sliedrecht
www.huisdemerwede.nl
0184-422744
Maximaal 10 bewoners

Villa De Ooijman in Doetinchem
www.hollandzorggroep.nl
0314-372600
Maximaal 14 bewoners

 

Onderaannemers in zorg
Door het hele land ontstaan naast de grote verpleeg- en verzorgingshuizen kleinschalige particuliere instellingen. Voor de bekostiging van de zorg haken ze als ‘onderaannemer’ aan bij een door de overheid erkende (thuis) zorginstelling. Daardoor kunnen ze gebruik maken van de financiering vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. De meeste christelijke particuliere woonzorgcentra zijn zorgpartner van Agathos Thuiszorg, een organisatie die deel uitmaakt van de Lelie Zorggroep. Afhankelijk van de zorgindicatie wordt de verleende hulp geheel of gedeeltelijk vergoed. Een minderheid van de bewoners bekostigt de geboden zorg vanuit een persoonsgebonden budget (PGB). De kosten voor verblijf, bijbehorende catering en diensten als kledingwas betalen de bewoners zelf. De hoogte van het maandbedrag voor huur en service varieert van 1000 tot 5000 euro, afhankelijk van de locatie, de grootte van de kamer en de service die wordt geboden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen