Navolger van de Amish

De klassiek Walcherse boerderij ‘Eindelienge’ aan de Zandweg in Ritthem lijkt minstens een eeuw oud. Vooral door de gepotdekselde schuren met schijnbaar antieke deuren. In werkelijkheid is de hoeve 31 jaar jong. Eigenaar Leo de Visser (59) bouwde hem bewust in oude stijl, zoals hij in alles aan het oude hangt. In zijn linkeroor draagt hij het traditionele gouden oorringetje dat Walcherse boeren gedurende honderden jaren droegen. Zijn land bewerkt hij met paarden.

Ook zijn voorgeslacht verdiende de kost in de agrarische sector. Zelf leerde hij voor werktuigbouwkundige, maar het bloed kroop waar het niet gaan kon. Op de twee hectare land die hij voor zijn paarden kocht, ging hij boeren. Inmiddels heeft hij zes hectare weiland en zes hectare bouwland. Het weiland is bestemd voor de zeven Zeeuwse trekpaarden en vier vleeskoeien. De koeien, die hun hoornen mogen houden, gaan als ze op gewicht zijn naar de slager.
„’s Winters voeren we ze met groenteafval van het tuinbouwbedrijf. Het vlees verkopen we in onze winkel en aan vaste klanten.”
Achter de paardenstal, opgetrokken van oude stenen, lopen twintig scharrelkippen die deze naam met recht dragen. In een veld met knolselderij zijn twee vrijwilligers aan het werk: een Hollandse Amerikaan met belangstelling voor biologische landbouw en een voormalige Belgische priesterstudent die bioboer wil worden.

Paarden
De inkomsten van Eindelienge komen voornamelijk van het bouwland.
Daarop teelt de alternatieve tuinbouwer aardappelen, pompoen, groene kool, knolselderij, voederbieten voor de paarden en pastinaak. „Ik was denk ik de eerste in Zeeland die pastinaak teelde. Nu zijn er alleen op dit eiland al een stuk of vijf.” Het gros van de producten vindt z’n weg via de biologische groothandel. De opbrengst van de moestuin naast de boerderij is voor de boerderijwinkel en eigen gebruik.
Omdat hij zijn moestuin uit principe al biologisch bewerkte, besloot De Visser deze lijn voort te zetten in zijn bedrijf. „We zijn verantwoordelijk voor een goed gebruik van de schepping. Het is niet de bedoeling dat we die totaal vervuild aan de volgende generatie overdragen. Vrijwel alle biologische boeren werkten destijds biologisch-dynamisch. Daarom hebben we ons bij deze groep aangesloten, hoewel ik zelf geen antroposoof ben.”
Het gebruik van paarden kwam voort uit de hobby van de boer uit Ritthem. Al jong was hij actief in het ringrijden met trekpaarden, een eeuwenoude volkssport op Walcheren.
Op zijn bedrijf ging hij de dieren ook bedrijfsmatig inzetten. In de loop der jaren ontdekte hij de voordelen daarvan. „Door de zware tractoren krijgt de grond keer opkeer een opduvel. Bij ons blijft die veel vitaler. Omdat we amper mest gebruiken, is de smaak van de producten voller. Onze opbrengst is nauwelijks lager. De gewassen groeien evenwichtig op en zijn daardoor sterker. Gangbare tuinbouwers moeten regelmatig spuiten tegen rupsen, luizen, noem maar op. Ik heb één keer met een bacteriepreparaat bespoten en er zit geen rupsje in.”

Amish
Aanvankelijk werd De Visser voor mal verklaard. „De landbouwmechanisatie is op Walcheren laat afgesloten. Pas in de jaren zestig, zeventig stapten de boeren van paarden over op tractoren. Toen iedereen zo’n beetje omgeschakeld was, begon ik met paarden. Op kleine schaal. Dat kon absoluut niet. Wilde je toekomst hebben, dan moest je grootschalig werken met zware machines.”
Voor een appel en een ei nam de nieuwkomer de oude landbouwwerktuigen over. Sommige zijn intussen zestig jaar oud, maar ze voldoen nog prima. De antieke werktuigen worden getrokken door Prins, Elza, Nora en Frieda. Norma en Miranda, twee jonge merries, zijn het vak aan het leren. Irma geniet van een welverdiend pensioen.
Het bewerken van het land kost De Visser relatief veel tijd. „Wat m’n buurman in een uur ploegt, kost mij een dag. Daar staat tegenover dat ik mijn land tot de randen kan bewerken. En ik kom niet in de verleiding om dag en nacht door te gaan. De paarden hebben hun rust nodig.”
De tijd dat hij ’s avonds met lamme benen thuiskwam, is voorbij. Bij de Amish in Amerika kocht hij een handig voorkarretje met een stoeltje, dat aan de landbouwwerktuigen kan worden gekoppeld. „Ik heb er ook nieuwe ploegen, een cultivator en een mestverspreider vandaan gehaald. Dat was een heel gedoe, want een telefoon is voor die mannen verboden, maar het is gelukt. Ik heb er geen dag spijt van gehad. Door hun leefwijze hebben de Amish beperkingen, maar daarbinnen zijn ze technisch geweldig creatief.”

Bewustwording
De meewarige geluiden van collega’s die hem typeerden als ‘museumboer’ zijn verstomd. Terwijl menige reguliere akkerbouwer alle zeilen bij moet zetten om het bedrijf overeind te houden, floreert Eindelienge prima.
Dusdanig dat een schoonzoon van Leo en Mieke de Visser toetrad tot de maatschap.
Leerlingen van biologische landbouwopleidingen komen naar Ritthem om daar het werken met paarden te leren. In Scandinavië en Duitsland stapten de achterliggende jaren duizenden boeren van de tractor over op het paard, weet De Visser. „Amerika telt 150.000 agrariërs die met paarden werken, waaronder meer dan 50.000 gewone Amerikanen.” De Amish die landbouwwerktuigen voor paardentractie produceren, floreren als nooit tevoren. „Ze bieden een geweldige kwaliteit voor een prijs die doet vermoeden dat hun werktuigen uit China komen. Je snapt niet hoe het kan.”
Van de bewustwording onder consumenten maakt de Zeeuwse navolger van de Amish handig gebruik. Aan de zakjes met Biogold aardappels van Eindelienge wordt een grote kaart met informatie over het bedrijf geniet. De kistjes met groene kool en pastinaak voorziet De Visser van een klein kaartje met de afbeelding van paarden voor een ploeg en de vermelding: ‘Geproduceerd met paardenkracht. Growing with horsepower’. „Dat werkt heel goed. Onze werkwijze geeft consumenten het gevoel dat wij de producten met zorg en liefde kweken. Daar hebben ze gelukkig ook wat voor over.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen