Prediker op een eenzame post

Ds. Bieze behoort tot de derde generatie immigranten, maar spreekt nog goed Nederlands, al gaat hij soms halverwege een zin in het Engels verder. „Opa Bieze vertrok in 1888 vanuit Veendam naar Chicago; mijn moeders vader kwam uit Friesland. Mijn ouders schakelden op latere leeftijd over op het Engels. Daardoor spreek ik nog wel Nederlands, maar mijn 20 jaar jongere zus niet.”
Het gezin kerkte in een vrije Oud Gereformeerde Gemeente in het noorden van het grote Chicago. „De predikant, ds. P. van Woerden, was rond 1932 overleden. Daarna was er altijd leesdienst. Nadat de gemeente in 1947 was opgeheven, lazen mijn ouders thuis. Uiteindelijk sloten we ons aan bij de Christian Reformed Churches (CRC), de Gereformeerde Kerken. Dat was de beste optie bij ons in de buurt. Soms gingen we naar de Gereformeerde Gemeente in South Holland, aan de andere kant van de stad, maar dat was een afstand van 90 kilometer.”
In South Holland hoorde ds. Bieze ds. W.C. Lamain vaak preken.
„In mijn vroege tienerjaren is er een verandering in mijn leven gekomen. Bekeerd om onbekeerd te worden; ik kwam erachter dat ik God kwijt was. Later heeft de Heere verder gewerkt, maar het blijft een strijd.”

Openhartig
Bieze wist zich geroepen tot het predikambt.
„Dat is een moeilijke weg geweest. Ik ging naar Calvin College in Grand Rapids, maar wat een toestand was het ook toen al in de CRC! Eigenlijk was de bevindelijke prediking er rond 1920 al weg.
Na vier jaar college wist ik niet hoe ik verder moest.
Ik ben naar Nederland gegaan en heb ds. A. Vergunst opgezocht. Die nam me mee naar ds. W.L. Tukker. „We kunnen je in Utrecht laten studeren”, zei ds. Tukker.
Maar ik wist het niet.
Uiteindelijk ben ik maar weer naar Amerika gegaan en aan het werk gegaan als timmerman. Na een jaar onderbreking kwam ik weer in Grand Rapids terecht, nu op het seminarium. Gelukkig heb ik de oude hoogleraren nog gehad; ik zat in de laatste klas die les van hen kreeg.
Er waren erbij die niet meegingen in de tendens dat de hele gemeente als wedergeboren werd beschouwd.
Oudtestamenticus Van Wijngaarden zei op een keer: ‘Het is 50 jaar geleden dat de Heere me bekeerd heeft.’ Hij vertelde hoe dat gegaan was. De meesten in onze klas wisten werkelijk niet waar hij het over had.
Op het seminarium werd ons bijgebracht dat we als predikant herkenbaar moeten zijn. In die tijd droegen de meeste CRC-predikanten nog een preekjas of een ‘staart’ (jacquet, red.). Nu ben ik misschien nog de enige in het kerkverband die het zwarte ambtsgewaad draagt.
Terwijl ik voor CRC-predikant studeerde, kerkte ik elke zondag bij ds. Lamain. Dat wisten ze op school wel, want ik zei dat gewoon, maar er waren predikanten die me in bescherming namen. Ik was jong en lapte er te veel uit, bijvoorbeeld dat de meeste predikanten in onze kerk een leugenleer brachten. Toen ik preekconsent kreeg, kwam ik in allerlei gemeenten. ‘Je bent veel te zwaar, man’, zeiden de kerkenraadsleden soms na de dienst. Ik dacht: Mensen, jullie moesten eens weten; ik ben zo licht als een ganzenveer.”

Begrip
Op 14 september dit jaar is ds. Bieze 50 jaar predikant. „Toen ik beroepbaar was, presenteerde ik me als kandidaat die ook Nederlandse diensten kon leiden. Ik kreeg toen vier beroepen uit Canada en een beroep uit de staat Iowa.
De Heere is goed voor me geweest. Hij gaf me gemeenten waarin ik zonder grote problemen mijn werk kon doen. Het wordt pas moeilijk als je ieders vriend probeert te zijn, dus ik ben altijd maar duidelijk geweest over mijn overtuiging.
Een van de predikanten die betrokken waren bij mijn classicaal examen in Ontario was een kleinzoon van ouderling J.C. van Harmelen van de Oud Gereformeerde Gemeente in Den Haag. Een andere predikant, ds. P.M. Jonker uit Brampton, was een schoonzoon van ds. H. Hoogendoorn van de Christelijke Gereformeerde Kerk in Zierikzee. Dus zij begrepen me wel.
De leden van mijn eerste gemeente, Alliston in Ontario, waren ook niet allemaal gereformeerd van afkomst. Er waren christelijk gereformeerden en oud gereformeerden bij, en ook mensen die in de hervormde evangelisatie van Zwolle bij ds. P. Zandt hadden gekerkt.”

Eenzame plaats
In 1967 brachten twee gemeenten in Alberta, Taber en Vauxhall, een gezamenlijk beroep op ds. Bieze uit.
„Vauxhall bestond uit Friezen; je wist niet wat je aan hen had. In Taber kerkten vooral mensen uit Noord- en Zuid-Holland. Er waren christelijk gereformeerden bij uit Barendrecht en Opperdoes, en uit die laatste plaats ook mensen uit de sekte van de Mazereeuwers.”
In 1972 ging de gemeente van Vauxhall op in die van Taber. Ds. Bieze stond er nog tot 1977, toen Athens in Ontario zijn laatste gemeente werd. Daar was een aantal gemeenteleden afkomstig uit bevindelijke gemeenten in de Friese Wouden.
Tot omstreeks 1972 preekte hij ook in het Nederlands.
„Het Engels nam steeds meer de overhand, dus op het laatst had ik elke zondag twee Engelse diensten en één Nederlandse.”
In de Christian Reformed Churches had ds. Bieze een eenzame plaats. „Het gaat je aan het hart als je je kerk zo achteruit ziet gaan. In de jaren tachtig en negentig is er veel onenigheid over de koers van de CRC geweest, maar de United Reformed Church die toen ontstond, is net zo goed een mengelmoes. Voor de bevindelijke prediking is daar geen plaats.
Ik had goede contacten met ds. L. Kieboom en anderen in de Gereformeerde Gemeenten. Met ds. M. Heerschap had ik gesprekken van hart tot hart.”
Ds. Bieze schreef enkele stencils over de geschiedenis van deze gemeenten: hij bestudeerde de notulen van South Holland, waar hij in zijn jeugd kerkte, en schreef over het leven van enkele predikanten. Momenteel onderzoekt hij het leven van Pieter van Woerden, afkomstig uit Delft en later predikant in de vrije gemeente waar het gezin Bieze kerkte.

Luisteren op afstand
Na een zwaar hartinfarct ging ds. Bieze op 57-jarige leeftijd met emeritaat. „Omleidingen waren niet mogelijk, dus ik loop al meer dan 20 jaar met enkele grotendeels verstopte aderen rond.”
Via de telefoon en een versterker beluisterde hij steevast de diensten van ds. J. Spaans in de Gereformeerde Gemeente te Norwich, zo’n zes uur rijden van Athens.
„In het voorjaar en het najaar logeerde ik tien dagen bij een dochter van ds. Lamain in Salford. Daar beluisterde ik dan ds. A.D. Muilwijk in de Oud Gereformeerde Gemeente. Die hoorde ik graag.”
Van tijd tot tijd ging ds. Bieze nog voor, voor het laatst tijdens een rouwdienst in Athens in september 2004. Aan het eind van dat jaar ging hij bij zijn, eveneens ongehuwde, zus in Grand Rapids wonen. „Ze kwam en zei: Jij kunt hier niet meer alleen wonen. Ik neem je mee.”
Sindsdien staat hij als meelevende in de gemeentegids van de Netherlands Reformed Congregation aan de Beckwith Avenue. ’s Zondagsmorgens beluistert de 76-jarige predikant via de telefoon de preek die ds. J.B. Zippro daar houdt, ’s middags gaat ds. Bieze bij hem naar de kerk en ’s avonds beluistert hij thuis de preek van
ds. C. Vogelaar in de andere gemeente in de stad, aan Covell Avenue.
„Elke zondag naar de Gereformeerde Gemeente, net als in mijn studententijd. Zo zie je hoe de Heere je leven leidt. Als ik op mezelf zie, wordt het hoe langer hoe moeilijker, maar de Heere laat Zich onder de prediking niet onbetuigd.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen