Leven in de schaduw van de kerk

Inmiddels woont de familie Uitslag alweer vier jaar op Urk, pal naast de Eben Haëzerkerk. Frieda Uitslag-Wisgerhof (34) heeft die woonplaats niet zelf uitgekozen. Haar echtgenoot, predikant binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken, nam een beroep aan naar het voormalige eiland. „De Heere heeft mij gewillig gemaakt om mijn man te volgen”, aldus de domineesvrouw.
Mevrouw Uitslag leerde haar man kennen via de jeugdvereniging in Veenendaal. „Hij studeerde in Utrecht en zat op kamers in Veenendaal. Vrienden namen hem mee naar onze jv.” Hoewel ze elkaar op de jeugdvereniging tegenkwamen, had hij kerkelijk gezien een heel andere achtergrond dan zij. Zij groeide op in een behoudend hervormd gezin, bij hem thuis gingen ze slechts af en toe naar de kerk. In zijn studententijd ging de Bijbel echter voor hem leven en kwam hij in de gereformeerde gezindte terecht.
„In het begin van onze verkeringstijd waren veel dingen nog nieuw voor hem. Dat heb ik later pas echt goed beseft. Als je vanuit het niets de Bijbel gaat lezen, lees je meer onbevangen.
Over sommige dingen denk je wat makkelijker en je hebt soms moeite met bepaalde gewoontes. Neem nu het slapen op zondagmiddag. Hij vroeg zich af: Is er nu geen betere manier om de zondag door te brengen?”
Toen mevrouw Uitslag haar man leerde kennen, studeerde hij al theologie. Hij wist toen nog niet dat hij predikant moest worden. Dat is ook een proces, vertelt zijn vrouw. „In het begin van ons huwelijk is dat steeds duidelijker geworden.”

Opofferingsgezindheid
Al komen dominee Uitslag en zijn vrouw beiden uit een hervormd nest, nu zijn ze al jaren lid van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Door zijn achtergrond had haar man niet zo’n hechte band met de Hervormde Kerk, vertelt de domineese. „We zijn voor ons trouwen samen op zoek gegaan naar een kerkverband waar we zouden passen. Het was voor ons belangrijk dat de prediking onderscheidenlijk en christocentrisch moest zijn.”
Na een lange zoektocht kwamen ze uiteindelijk in de Christelijke Gereformeerde Kerken terecht. „Het sprak ons aan dat in de prediking veel nadruk ligt op de exegese, met een praktische vertaling naar nu. Daarnaast zie je dat ze daar in het algemeen toch meer vasthouden aan de Bijbelse lijnen, al verschuift dat ook wel.”
Hoe ze het vond om domineesvrouw te worden? „Het was niet zozeer de vraag of ik het wilde. Je houdt van iemand, je trouwt met iemand en dan is het ook de weg om hem te volgen. Ik heb ook wel gemerkt dat de Heere je er gewillig voor maakt, ook als het gaat om beroepen naar een andere gemeente.”
Ze vroeg zich wel af of ze het zou kunnen. „Predikantsvrouw zijn vraagt opofferingsgezindheid. Heel je leven staat in het teken van het predikantschap en van de gemeente.” Op de meest onmogelijke tijden gebeuren er dingen waar de dominee op af moet, vertelt ze. Ook al is er een van de kinderen jarig, als er in de gemeente iets is, moet haar man erheen.

Boodschappen doen
Zondagen en feestdagen zijn in een predikantsgezin gewoon werkdagen...
De predikantsvrouw glimlacht even. „De kinderen weten niet beter en ik heb het gewoon geaccepteerd. Het hoort erbij. Maar gemeenteleden beseffen niet altijd hoeveel voorbereiding een preek vraagt en wat voor stempel dat op een gezin drukt.”
Plotseling komt haar man de woonkamer binnen. „Rhodé, ga je even mee boodschappen doen?” vraagt hij. Zijn dochtertje laat zich dat geen twee keer zeggen. Met een brede glimlach loopt ze met hem mee. „Dat is dan weer een voordeel als je man dominee is”, merkt ze op. „Welke vader gaat er nu overdag even met zijn dochtertje boodschappen doen?”

Glazen huis
Een predikantsgezin neemt in de gemeente een bijzondere positie in, merkte mevrouw Uitslag. „We worden overal bij betrokken en dat is heel fi jn. Maar sommige mensen durven niet goed contact met je te maken omdat je de vrouw van de dominee bent.
En soms merk je dat mensen vanwege je functie juist vrienden met je willen worden. Tegelijk zijn er ook genoeg mensen die met oprechte bedoelingen altijd voor je klaar staan en meeleven.”
Ze merkte ook dat er niet voor niets wel eens gezegd wordt dat een predikantsgezin in een glazen huis woont. „Mensen kijken altijd naar je; je moet altijd een voorbeeld zijn. We zijn maar gewone mensen, geen heiligen. Soms krijg ik het gevoel dat iedereen fouten mag maken, behalve wij.”
En dan, nuchter: „Zoals wij hebben te leven, moet ieder ander ook leven. Het leven voor Gods aangezicht is voor iedereen hetzelfde. In onze vorige gemeente wees mijn man tijdens een gemeenteavond op de noodzaak van huisgodsdienst. Toen zei iemand: ‘Dat vindt u nodig omdat u dominee bent.’ Maar huisgodsdienst is belangrijk in elk christelijk gezin.”
Mensen denken wel eens dat ze een lange rok draagt omdat ze de vrouw van de dominee is, maar dat is een bewuste keuze.
„Veel keuzes maken we ook omdat we er zelf van overtuigd zijn dat de Heere dat van ons vraagt.”
In sommige dingen moet het gezin rekening houden met de gevoelens van anderen. Mevrouw Uitslag denkt even na over een voorbeeld dat niet te gevoelig ligt. En dan, bedachtzaam: „Op zondag met de auto naar de kerk bijvoorbeeld. Sommige mensen zien dat echt als zonde. Hetzelfde geldt voor fietsen. Als we voor een bijzondere dienst naar het andere gebouw van de Christelijke Gereformeerde Kerk op Urk moeten - 2,5 kilometer hiervandaan - gaan wij dus lopend. Niet omdat we dat zelf echt nodig vinden, maar om anderen geen aanstoot te geven.”

„Nog erg jong”
Na haar trouwen werkte de predikantsvrouw enige tijd als secretaresse bij het Gliagg, dat later opging in Eleos. Op die manier kwam ze, al was het meestal op papier, al in aanraking met allerlei problemen die kunnen spelen in gezinnen en in mensenlevens.
„Daardoor leerde ik in zekere zin al professioneel met dat soort dingen omgaan.”
Niet dat zij zelf veel pastorale taken op zich neemt. Dat ligt vooral bij haar man, vindt ze. „Mijn taak ligt in de eerste plaats in mijn gezin. Omdat een predikant vaak weg is, moet ik er als moeder altijd zijn voor de kinderen. Als het thuis niet goed loopt, kan hij in de gemeente ook niet goed functioneren.”
Ze gaat wel met haar man mee naar de kraambezoeken, rouwbezoeken en trouwerijen. In sommige gemeenten verwachten ze ook dat de vrouw van de dominee voorzitter wordt van de vrouwenvereniging, maar dat vindt ze niet nodig. „Zeker toen ik in de vorige gemeente kwam, was ik nog erg jong. Moet ik dan al die oudere vrouwen gaan leiden, terwijl er genoeg anderen zijn die dat kunnen?”
Ze blijft liever op de achtergrond. Thuis, niet alleen als moeder voor haar opgroeiende kinderen, maar ook als klankbord voor haar man. „Het is heel belangrijk voor een predikant om een vrouw te hebben die helemaal achter hem staat.”
Dat is ook een van de redenen waarom ze veel leest. „Ik heb niet veel tijd voor hobby’s, maar lezen doe ik graag, vooral theologische boeken of iets meditatiefs. Het is goed om op de hoogte te blijven van wat er speelt. Momenteel is de volwassenendoop een hot item. Daar krijgt mijn man veel mee te maken, maar ik wil me er dan zelf ook in verdiepen, zodat we er samen over kunnen praten.”
Ook de tekst waarover haar man gaat preken, bespreekt hij vaak van tevoren met zijn echtgenote. Een van de mooie kanten van het predikantsvrouw zijn, vindt ze.
Tegelijk zit ook daar een gevaar in. „Je bent altijd met de Bijbel bezig. Het is belangrijk dat je er niet alleen beroepsmatig mee bezig bent, maar ook de tijd neemt om erover te mediteren en er voor jezelf lessen uit te trekken. Dat zijn dingen die je in de loop van de tijd moet leren.”

Hogere kerkmuren
Bijna acht jaar is haar man nu al predikant. De eerste jaren stond hij in het Zeeuwse Kerkwerve, een kleine gemeente met veel leden uit omliggende dorpen.
Inmiddels woont het gezin Uitslag vier jaar op Urk.
„Bijna iedereen gaat wel naar de kerk. De cultuur is nog heel christelijk. Er zijn geen openbare scholen en het gebeurt maar zelden dat mensen niet in de kerk trouwen.”
In Schouwen-Duiveland, waar Kerkwerve ligt, waren de christenen een minderheid. „Dan ben je meer op elkaar aangewezen en heb je niet de luxe om gescheiden op te trekken. Onze kinderen gingen naar school in het nabijgelegen Nieuwerkerk. Dat was een gewone dorpsschool, wel met een reformatorisch stempel. Iedereen accepteerde elkaar veel meer en dat is mooi. Hier zijn de kerkmuren hoger. Kinderen zoeken hun vriendjes bijvoorbeeld binnen hun eigen kerkverband.”
Mevrouw Uitslag heeft soms het gevoel dat christenzijn meer een cultuur is dan een werkelijk doorleefd geloof. „Er is zoveel gewoontegeloof binnen de kerk.
Mensen verwachten van een domineesgezin dat het daar wel anders is. In Kerkwerve zei een vrouw uit de gemeente tegen me: „Het is hier wel de gewoonte dat de vrouw van de dominee als eerste aan het Avondmaal gaat.” Ze verwachten van je dat je deelneemt aan het Avondmaal. Het is ook wel belangrijk dat een predikant een vrouw heeft waarmee hij geestelijk één kan zijn. Maar als ik aan het Avondmaal ga, moet ik dat niet doen omdat ik de vrouw van de dominee ben, maar uit innerlijke overtuiging dat ik niet buiten het zoenoffer van Christus kan.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen