Psychologie

Deze vraag komt van mevrouw B, een lezeres. Voordat ze de vraag formuleert, beschrijft ze heel in het kort haar leven. Dat bestaat uit een aaneenschakeling van verlieservaringen en nare, ingrijpende gebeurtenissen.

Op wie zou mevrouw B zo boos zijn? vraag ik me af. Op haar vader, die, toen hij alleen achterbleef met een stel kleine kinderen, haar bij familie heeft ondergebracht, waar ze het niet naar de zin had? Of op haar schoonfamilie, die het jonge paar na de trouwdag geen start samen gunde, maar eiste dat het voor de familie kwam zorgen? Of op haar kinderen, die wellicht een groot appèl doen op haar zorg en beschikbaarheid, omdat ze zelf ziek zijn? Of, op God, Die haar dit leven heeft gegeven? Maar mag dat wel, boos zijn op je kinderen die ziek zijn, of boos zijn op God?

Dat zijn moeilijke vragen. Maar de boosheid, de agressie van mevrouw B vraagt wel om onderzoek. Onze emoties, ook boosheid, hebben een signaalfunctie, ze willen ons iets duidelijk maken. Wanneer iemand boos is, agressie voelt, wil dat zeggen dat er iets gebeurt in zijn/haar leven wat diegene als ‘onrecht’ ervaart. We worden bijvoorbeeld boos als iemand „iets van ons afpakt. De boosheid helpt ons om te ervaren: dit is niet de bedoeling, dit mag die ander niet doen. (Het kan ook zijn dat je boos bent, en na onderzoek ontdekt: mijn overtuiging klopt niet, dit is geen onrecht, ik moet ‘gewoon’ leren om dit te verdragen.)

Hoe we vervolgens met die boosheid omgaan, hoe we die omzetten in een actie, dat is gebonden aan bepaalde afspraken. We mogen onszelf en de ander geen schade toebrengen, en ook andermans bezit niet.

Ik zou mevrouw B dus willen aanraden om haar boze, agressieve gevoelens meer te gaan onderzoeken. Maar dat betekent wel dat ze zichzelf als het ware toestemming moet geven voor deze gevoelens, zodat ze er mogen zijn. En ik merk in mijn praktijk dat deze emotie voor veel christenen lastig is. „Mag je boos zijn?” is een vraag die ik regelmatig hoor. We zijn geschapen met het vermogen om te voelen, ook met het vermogen dus om ‘boos’ te zijn. In Efeze 4 vers 26 staat: „Wordt u boos, zondig dan niet.” Er staat dus niet dat je niet boos mag worden, maar dat je, wanneer je boos bent, niet moet zondigen. Doe dus geen dingen waarvan de Bijbel duidelijk aangeeft dat die zondig zijn.

Ik vermoed dat mevrouw B haar hele leven haar emoties heeft onderdrukt, dat ze veel onrecht en leed stilzwijgend heeft verdragen, zonder erbij stil te staan wat dit met haar doet. In therapie zouden we dat kunnen onderzoeken en alsnog de emoties kunnen benoemen en ervaren die deze mevrouw al die jaren ‘opgeslagen’ heeft en die haar nu op een vervelende manier lastigvallen. Ook zou ik dan met haar willen kijken hoe haar leven er nu uitziet. Welke situaties in het heden roepen nu boze, agressieve gevoelens op en hoe zou zij daar anders mee om kunnen gaan? En hoe zou ze haar leven kunnen inrichten zodat ze zich wat sterker voelt en meer opgewassen is tegen de problemen in haar gezin. Wat zou ze daarvoor nodig hebben?

Gezond omgaan met boosheid is dus geen ‘knop’ die je aan/uit kunt zetten, maar er is, gelukkig, wel veel te leren op dat gebied. En verandering is mogelijk.

Heeft u ook een vraag? Mail naar psycholoog@terdege.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen