Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Wegwijzer op de weg des heils

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Wegwijzer op de weg des heils

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

In de studeerkamer van ds. C.L. Onderdelinden staat een portret van John Bunyan. Aan de muur hangt een getekend tafereel uit De Christenreis: Christen wordt bij het kruis verlost van zijn zondepak. Op zijn bureau ligt een afbeelding: Evangelist wijst christen de weg. „Daar kijk ik elke dag even naar, want dat is ook mijn werk: zoekende zielen de weg wijzen naar de enge poort, en het licht in de verte.

Ds. C.L. Onderdelinden, predikant van de oud gereformeerde gemeente te Rijssen (Bevervoorde), was nog maar een jaar of tien toen hij voor het eerst iets van Bunyan las. „Ik was ziek, lag op bed, en mijn moeder dacht iets goeds te doen door mij ‘De Christenreis’ te geven." Uit zijn boekenkast haalt hij het boekje tevoorschijn, netjes door zijn moeder in plastic verpakt: ‘De Christenreis, naverteld door T. Mateboer’. „Ik verveelde me en heb het dus maar gelezen. Het maakte veel indruk, maar de ellende van veel indrukken is dat ze weer voorbijgaan. Ik heb er, tot mijn smart, overheen geleefd."

De herinneringen zijn echter gebleven. „Ik las over het gewicht van dood en eeuwigheid, over een brede en een smalle weg, wat het zeggen wil om onbekeerd te sterven, en ik wist opeens heel helder hoe onbekeerd ik was."

Toen Onderdelinden godsdienstdocent werd aan het Ichthus College in Veenendaal pakte hij opnieuw de boeken van Bunyan. „Ik wilde aan de hand van wat Bunyan zegt de jongelui ernstig waarschuwen om niet onbekommerd voort te leven op de grote en verleidende IJdelheidskermis. Je moet eerst ‘Genade overvloeiende voor de grootste der zondaren’ lezen, daarna ‘De Christenreis’. In die volgorde. Als je die beide boeken hebt gelezen, weet je precies wat de ketellapper uit Bedford in al zijn boeken heeft willen zeggen."

Grote verkwikking

Bunyan is scherp, evenwichtig, maar ook zeer troostvol, zegt ds. Onderdelinden. „Wat mij zo in hem aantrekt, is zijn eenvoud. Hij is zo levensecht. Zijn prediking raakt het hart. In zijn geschriften leer je hem kennen als een man die bewogen is met het lot van zijn naaste. Daarom dringt hij ook zo aan, net als Paulus: Wij bidden u van Christus’ wege: Laat u met God verzoenen."

Veel heeft Bunyan van de Heere geleerd, over de rijkdom van Christus en de weg van de christen dwars door de IJdelheidskermis van dit leven. „Hij kent het zielenleven, vol hoop en twijfel, strijd en aanvechting. Bunyan weet bij ondervinding van de verwoestende kracht van de zonde, maar ook van de opzoekende liefde en genade Gods. Hij kent de legeringen van de ziel en bespreekt dingen waar een mens die in zijn ongeluk loopt zich in herkent. Uit zijn boeken blijkt dat Gods volk veel strijd op aarde heeft, maar ook dat de Heere zegt: Mijn genade is u genoeg."

In zijn voorrede op ‘Genade overvloeiende voor de grootste der zondaren’ schrijft Bunyan iets aan zijn kinderen. Ds. Onderdelinden kent het bijna uit zijn hoofd. Ontroerd leest hij voor: „Ik dank God voor elke herinnering van u, en verheug mij erover, zelfs terwijl ik beklemd zit tussen de tanden van de leeuw der woestijn, dat de genade en de barmhartigheid en de kennis van Christus onze Zaligmaker, welke God u verleend heeft, met overvloed van geloof en liefde; uw hongeren en dorsten naar nauwere gemeenschap met de Vader in de Zoon; uw tederheid van harte, uw beven voor de zonde; evenals uw ernstig en heilig gedrag, beide voor God en voor de mensen, een grote verkwikking voor mij zijn."

Echt Bunyan, zegt de Rijssense predikant. „Je leest hierin hoe het zielenheil van zijn kinderen hem ter harte ging. Hij voelt ook zo mee in de nood van een ander. Als iemand in de put zit, komt hij gewoon bij je zitten, niet om mee te klagen, maar om te gaan zingen: ‘Maar de Heere zal uitkomst geven, Hij Die ’s daags Zijn gunst gebiedt, ‘k zal in dit vertrouwen leven.’ Dat is ‘m ten voeten uit. Bunyan doet geen deuren hermetisch op slot, maar zet ze op een kier, om van daaruit verder te leiden naar Jezus Christus, in Wie alle beloften Ja en Amen zijn."

Onverdacht

Wereldwijd is Bunyan al geprezen. De een prijst hem vanwege de literaire kwaliteiten van zijn werken. De ander vanwege het kerkelijke en politieke inzicht dat hij had in de verwikkelingen van zijn tijd. Maar er zijn er ook die hem met ere noemen door de manier waarop hij zondaren erop wijst wat er allemaal in Christus te vinden is.

In het kerkelijk verdeelde Nederland is Bunyan onverdacht. „Hoewel, zijn boekje ‘Komen tot Jezus Christus’ is voor sommigen toch wat te ruim. Hij zegt bijvoorbeeld dat alle zondaren, van welke soort ook, mogen komen tot Hem en legt ook uit waarom ze allen bij Hem welkom zijn. Bunyan doet een enorm appel op de ziel, legt een grote klem op het hart: ‘En die tot Mij komt, zal Ik geenszins uitwerpen.’ Bij de exegese van die tekst uit Johannes 6 zegt hij niets anders dan wat onze kanttekeningen ook zeggen.

Het is mijn ervaring dat niet iedereen even goed kan lezen, dat men er soms uithaalt wat Bunyan niet bedoeld heeft. Wie kennis heeft genomen van de grote geestelijke strijd in ‘Genade overvloeiende’ én ‘De Christenreis’, kan hem er nooit meer van beschuldigen dat hij een goedkoop Evangelie verkondigt of dat hij een gemakkelijke weg naar de hemel voorstelt".

Bunyans terminologie is niet Hollands, zegt men. „Maar Hellenbroeks terminologie was niet Engels. En Van der Groe was geen Schot. Waarom zou Bunyan ook Nederlands moeten spreken? Het werk der genade waar hij over schrijft, is wereldwijd gelijk. Christen gaat door genade met vallen en opstaan de weg des heils. In de weg van de afsnijding komt er dwars door alle onmogelijkheden heen ruimte bij God vandaan. Dat is niet taal- of cultuurgebonden".

Faith Cook

In zijn tweede gemeente, Oldebroek, heeft ds. Onderdelinden vele avonden besteed aan het uitleggen van ‘De Christenreis’, daarna van ‘De Christinnereis’, van ‘De Heilige Oorlog’ en van ‘Het komen tot Jezus Christus’. In Rijssen begon hij in 2010 opnieuw met ‘De Christenreis’. Per avond behandelt hij vijf bladzijden. Voor het hele boek heeft hij zo’n dertig avonden nodig.

„Hoe leerzaam is het om met elkaar bezig te zijn met de radicaliteit van Bunyans boodschap. Neem alleen al de personages die je in ‘De Christenreis’ ontmoet: Mooiprater, Oudemens, Vleselijkvermaak, Tweetongig. Met elk van die figuren kun je een avond vullen. Scherp tekent hij de twee wegen. Het is hemel of hel, het is de smalle of de brede weg, het is in Christus of het is buiten Christus. In zijn boeken vind je het werk Gods helder verklaard. En daarom zullen er altijd mensen blijven die met vermaak en stichting Bunyan zullen lezen."

Ondertussen ligt het bureau vol met boeken van Bunyan en over Bunyan, van M. Davies, J.E. Marshall, R.L. Greaves, D.B. Calhoun, R. Sharrock, H. van ’t Veld, L.J. van Valen en ds. B.J. van Boven. Ds. Onderdelinden legt er nog eentje bij: ‘Fearless Pilgrim’ van Faith Cook, de meest actuele studie over Bunyan. „Cook kent Bunyan van binnenuit. Ze beschrijft hem met respect voor zijn persoon, voor de genade die hem ten deel viel, voor het werk Gods in zijn leven. Cook neemt geen kennis van wat hij zegt, maar ze kent hem echt, van binnenuit, ik zou zeggen: bij ondervinding. Haar boek zou nog eens in het Nederlands vertaald moeten worden."


John Bunyan

John Bunyan (1628-1688) was aanvankelijk een eenvoudige ketellapper, later een bekende puriteinse baptistenprediker in Engeland. Hoewel Bunyan niet door een bisschop was gewijd tot het predikambt, ging hij toch uit preken. In 1660 werd hij gearresteerd. Na zijn twaalf jaar durende gevangenschap werd hij voorganger van de Bedford Meeting in de stad Bedford. Hij schreef meer dan twintig boeken. Zijn bekendste boek werd ‘The Pilgrim’s Progress’ (De christenreis naar de eeuwigheid), uit 1678. Het boek werd in vele talen vertaald en is wereldwijd gelezen. Bunyan schreef op ‘De Christenreis’ nog een vervolg, ‘De Christinnereis’. In het boek ‘Overvloeiende genade voor de grootste der zondaren’ beschreef Bunyan zijn eigen leven.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 19 juni 2013

Terdege | 132 Pagina's

Wegwijzer op de weg des heils

Bekijk de hele uitgave van woensdag 19 juni 2013

Terdege | 132 Pagina's