Meeluisteren met de Tabernacle

Bij de bevestiging van dr. Peter Masters tot predikant van de Metropolitan Tabernacle was er weinig over van de gemeente van Spurgeon. Onder Masters’ bediening kwam die weer tot bloei. Elke zondag zoeken vele honderden kerkgangers uit de hele wereld een plek in het karakteristieke kerkgebouw aan de Londense verkeersader Elephant and Castle. Wie er eens was, vergeet nooit meer de indrukwekkende zang uit de mond van Europeanen, Amerikanen, Afrikanen, Aziaten... En de verkondiging van de Engelse baptistenpredikant: rustig, breed en diep.
Dankzij internet is het vandaag mogelijk om via de website van de Tabernacle over de hele wereld preken van Masters te beluisteren. Of om op zondag bij de gemeente aan te haken door een videoverbinding. De Tabernacle is daarmee allerminst uniek. In Amerika wordt het gemeengoed. Wie dr. Joel Beeke op zondag wil zien en horen, kan terecht bij sermonaudio.com. Naast zijn taak als rector van het Puritan Reformed Theological Seminary dient Beeke de Heritage Netherlands Reformed Congregation van Grand Rapids, samen met zijn collega’s VanderZwaag en Kuivenhoven. ‘Listen and watch weekly to live sermons from HNRC, Grand Rapids’, werft de site van de gemeente. ‘As always, we appreciate any feedback that you may have. Feel free to contact us and let us know if you have been enjoying this service.’ Kort samengevat: Fijn dat u naar ons luistert en schroom niet om contact met ons op te nemen.

Kerktelevisie
In Nederland maken nog maar zo’n twintig kerken gebruik van kerktelevisie, waaronder de Maranathakerk in Rotterdam en de Noorderkerk in Amsterdam. Wie zondags met deze gemeenten meeluistert, kan ds. M.M. van Campen en dr. P. Visser niet alleen horen maar ook zien. Het live uitzenden van diensten zonder beeld is inmiddels in tal van gemeenten binnen de gereformeerde gezindte praktijk. Soms kunnen alleen de eigen gemeenteleden meeluisteren, steeds vaker is de uitzending publiek. De luisteraars loggen in via de eigen site van de gemeente of via kerkdienstgemist, een website van AUDIOserver. Op deze gebruiksvriendelijke site met het motto ‘Live uw kerkdienst beleven en terugluisteren’ worden de uitzendingen van alle bij AUDIOserver aangesloten kerken (1012 door het hele land) automatisch opgeslagen.
De gereformeerde gemeente van Vlissingen biedt al jaren de mogelijkheid om live mee te luisteren. In een doorsnee dienst heeft ds. C.G. Vreugdenhil zo’n honderd hoorders via internet, deels gemeenteleden voor wie de voorziening als kerktelefoon fungeert. Daarnaast is er de groep die de preek later die dag beluistert of downloadt. Het totale aantal gaat soms richting de zeshonderd. In de zomermaanden vertoont het downloaden een piek. Zo werd in juli 2012 ruim 2000 keer een preek gedownload, exclusief de preken die werden binnengehaald via verzamelsites als PrekenWeb.

Openbaar
Ds. Vreugdenhil heeft er nooit een probleem van gemaakt. „Onze erediensten zijn openbaar. Het enige verschil is dat je door internet een breder publiek bereikt, ook randkerkelijke of zelfs onkerkelijke mensen. Wij hebben in onze gemeente een echtpaar dat na een jaar luisteren via de site voor het eerst heel voorzichtig naar de kerk kwam. Nu zijn het belijdende leden." Gemeenteavonden worden door de Marnixkerk niet uitgezonden. „Die hebben een besloten karakter. Pas sprak ik in Kapelle over het onderwerp ‘Cultuur en geloof’. Ik zou me geremd voelen als ik wist dat zo’n avond wordt uitgezonden. Je weet vooraf niet welke vragen op je afkomen." De Vlissingse predikant, die binnenkort naar Houten verhuist, heeft geen idee wie er op zondag via internet meeluisteren. „Ik weet het van enkele mensen op het zendingsveld, maar dat is een beperkt aantal." De mails die hij naar aanleiding van preken krijgt, maken in ieder geval duidelijk dat zijn internetpubliek interkerkelijk is. „In principe beantwoord ik iedereen. Wel geef ik aan dat meeluisteraars van elders voor pastorale problemen in principe bij hun eigen kerkenraad moeten zijn. Ik ervaar hen niet als onderdeel van mijn kudde. Aan het gewone pastoraat hebben we werk genoeg. Tijdens de dienst ben ik me ook geen moment bewust van het feit dat mensen van over de hele wereld kunnen meeluisteren. Er zit iets grondig fout wanneer je op de kansel staat met het gevoel dat je een wereldwijde fanclub bedient."

Persoonlijke site
Dr. W. van Vlastuin uit Wezep, rector van het Hersteld Hervormd Seminarie, voorzag vijftien jaar geleden al de betekenis die internet voor de kerken zou krijgen. Als een van de eersten binnen de gereformeerde gezindte had hij een persoonlijke website. Die biedt een overzicht van zijn levensgang, opvattingen, werkzaamheden, pennenvruchten en preken. „Ik heb die website gemaakt vanuit gedrevenheid om een nieuw technisch middel te gebruiken voor de verbreiding van het Evangelie. De site trok jarenlang zo’n twintig bezoekers per dag, nu minder omdat ik er niet meer actief mee ben. Het merendeel komt uit de brede reformatorische achterban, maar onder de bezoekers zijn ook mensen met een heel andere achtergrond. Dat blijkt uit mail die ik krijg."
Van Vlastuin beschouwt de site als een hedendaags visitekaartje. „Zoals ook bedrijven een eigen website hebben. Wil je vandaag wat van een onbekend bedrijf weten, dan bekijk je eerst even de site. Ik zal collega’s niet actief aansporen om mijn voorbeeld te volgen, maar het is een goed middel om informatie met anderen te delen. Als predikant ben je een publiek persoon." Zelf maakte hij op deze manier kennis met mannen als John Piper en de apologeet John Carson Lennox. „Het beluisteren van een lezing of het bekijken van een video geeft een indruk van de persoonlijkheid van mensen, hun presentatie en de kern van hun opvattingen. Vervolgens geef ik de voorkeur aan hun geschreven werk. Lezen gaat sneller, je kunt gedeelten overslaan en ander gedeelten juist herlezen."

Zorgvuldig
Voor kerkelijke gemeenten is een website in de optiek van de hersteld hervormde predikant een must. „Je combineert daarmee op hedendaagse wijze de functie van de gemeentegids met die van de oude kerktelefoon. Daarnaast is zo’n website een mooi middel om mensen met een andere achtergrond bekend te maken met dat wat je als gemeente belijdt. Ze kunnen op ontspannen wijze kennisnemen van de inhoud van het Evangelie. In Katwijk, waar we aan de boulevard woonden, stond voor het raam van onze woonkamer de spreuk: ‘Onrustig is het hart totdat het rust vindt in God’. We hoeven ons niet te schamen voor het Evangelie. Het voordeel van internet is dat je veel meer voorbijgangers bereikt."

Met het gebruik van internet om preken te verspreiden is voor Van Vlastuin in wezen niets veranderd. „De principiële keuze is gemaakt toen men preken ging opnemen en die banden ging distribueren. Wel maakt internet het nog belangrijker dat je als predikant zorgvuldig formuleert. Dat wat je nu zegt, kan binnen een dag over de hele wereld verbreid zijn."

Lichaamstaal
Gezien de trend in de achterliggende tijd verwacht ds. Vreugdenhil dat steeds meer gemeenten binnen de gereformeerde gezindte hun website zullen uitbreiden met een videoverbinding. „De gereformeerde gemeente van Kampen past niet meer in het kerkgebouw. Een deel van de gemeenteleden kijkt en luistert in een zaal van het verenigingsgebouw mee via een groot scherm en een beamer. Het is maar een kleine stap om ook mensen van buiten mee te laten kijken. Ik zou niet weten wat daar op tegen is. Ze zien dan ook de mimiek en de lichaamstaal van de predikant, die zeggen soms veel. En het luistert prettiger."
Zijn hersteld hervormde collega uit Wezep denkt er net zo over. Dr. Van Vlastuin pleit er wel voor om niet verder te gaan dan het in beeld brengen van de predikant. „Een volgende stap is dat je de camera tijdens de dienst regelmatig een rondje laat draaien en dat je ook doopdiensten en avondmaalsbedieningen in beeld brengt. Daar ben ik geen voorstander van. Het gemeenteleven mag net als het huwelijksleven zijn intieme momenten houden. We moeten ons niet laten meevoeren door de entertainment- en emocultuur."
Tegelijk beseft hij dat de grenzen diffuus zijn. „We hebben er geen moeite mee om foto’s te bekijken van een dienst van een Chinese huisgemeente of een video van een doopdienst op het zendingsveld. Dat laat zien dat het niet zo eenvoudig is om strakke grenzen te stellen. Als je het een accepteert, krijg je het andere er impliciet bij. Zeker voor jongeren, die opgroeien in de digitale beeldcultuur, is het zien van de dingen op video vanzelfsprekend."

Zuinig
Een schaduwzijde van de ontwikkeling is voor ds. Vreugdenhil dat de band met de eigen gemeente kan verslappen. „Voor gemeenteleden die niet naar de kerk kunnen, is het verleidelijk om de menukaart erbij te pakken. Die kant moeten we niet op. Als het goed is, ervaar je een band met de gemeente waar God je een plaats heeft gegeven. Dat besef neemt onmiskenbaar af. Voor jonge mensen is alles maakbaar, ook de kerk. Als het in een gemeente niet bevalt, kies je er een waar het je wel zint."
Dat is overigens niet het gevolg van de Woordbediening via internet, maar van de tijdgeest, nuanceert de Vlissingse predikant. „Internet is wel een aanjager. Daar staat tegenover dat ik het zeer positief vind als ouderen en jongeren doordeweeks gedownloade preken beluisteren. Ze kunnen zich met slechtere dingen bezighouden. Ook voor predikanten is het nuttig. Ik heb veel geleerd door het beluisteren van preken van collega’s. Dat geeft soms nieuwe inzichten en het bewaart je voor eenzijdigheid."
Van Vlastuin deelt die mening. „Prima als mensen doordeweeks preken van andere dominees beluisteren, maar dat mag niet ten koste gaan van de verbondenheid aan de eigen gemeente. Daar ligt onze eerste verantwoordelijkheid.
Als het goed is, weten we ons betrokken op de andere leden van de gemeente en bidden we in het bijzonder voor de eigen predikant. Alleen die kan in zijn prediking pastoraat bedrijven, omdat hij de gemeente kent. Op die wisselwerking moeten we zuinig zijn. Het beoefenen van de gemeenschap functioneert het beste in een concrete plaatselijke situatie. Dat moeten we ons door internet niet laten ontnemen."

Het Woord voor de wereld

PrekenWeb ging in 2004 van start. De initiatiefnemers, allen behorend tot de Gereformeerde Gemeenten, wilden preken die hen hadden aangesproken met anderen delen via internet. Aanvankelijk gaven slechts enkele predikanten van hun kerkverband daarvoor toestemming. Inmiddels is dat ongeveer de helft.
„De weerstand neemt snel af", concludeert contactpersoon Gert-Wim Dubbeldam. „Als predikanten hun preken niet beschikbaar stellen, komt dat meestal voort uit het kerkenraadsbeleid of de houding binnen een classis. Vandaar dat we relatief veel emerituspredikanten op de site hebben. Een aantal predikanten wil wel meewerken aan de leespreken, maar nog niet aan de audiopreken."

De belangstelling voor de leespreken heeft de werkgroep achter PrekenWeb verrast. „Heel veel ouderlingen maken voor leesdiensten gebruik van preken die ze van onze site halen." De onlangs vernieuwde website trekt wekelijks zo’n 4000 bezoekers. Bij de vernieuwing van de site is technisch rekening gehouden met de mogelijkheid om in de toekomst ook ‘beeldpreken’ op te slaan en te laten downloaden. Dubbeldam staat daar positief tegenover. „Voor de oudere generatie is het nog wat onwennig, maar de jonge generatie groeit in een beeldcultuur op. Als die zitting krijgt in kerkenraden, zal de weerstand tegen video’s van preken waarschijnlijk snel afnemen."
Vanwege de belangstelling voor Engelstalige preken zal het aanbod op dit gebied de komende tijd worden uitgebreid. Ook voor de Engelse preken op PrekenWeb geldt dat ze alle zijn gehouden door predikanten van de Gereformeerde Gemeenten en de Netherlands Reformed Congregations.

Dubbeldam zet geen complete diensten op de website, maar alleen de preek. Het gebed en de afkondigingen worden weggeknipt, om verspreiding van persoonlijke informatie tegen te gaan. „Het gaat ons om de verkondiging. Gods Woord is het waard om verspreid te worden. We hebben een boodschap voor de wereld. Uit mails en reacties die we krijgen, weten we dat preken voor mensen tot zegen zijn. Het doet je goed als je hoort dat de Heere zo’n site daarvoor wil gebruiken."

Gert-Wim Dubbeldam (38)
Coördinator e-Commerce bij Flora Holland
Lid van de gereformeerde gemeente te Lisse
Contactpersoon en webmaster van PrekenWeb.nl

Voor onderweg en bij het strijken

Een preek van ds. K.J. Kaptein raakte Marcel Vroegop dusdanig, dat hij die na een paar maanden nog eens wilde beluisteren. Tot zijn grote spijt was de preek niet meer te vinden. „Ik heb toen tegen mezelf gezegd: dit overkomt me niet nog een keer. Als een preek me aanspreekt, sla ik die meteen op mijn computer op."
Het delen van preken met anderen bracht hem op het idee een website met een goede zoekfunctie te laten maken door zijn vriend Micha Pieterman, technisch directeur van Websites Nederland. „Mijn grote voorbeeld was het Amerikaanse sermonaudio.com, al is die onvergelijkbaar veel groter en breder." Een jaar lang was de hersteld hervormde theologiestudent bezig met het verzamelen en coderen van preken. In februari 2010 ging de website met zowel Nederlands- als Engelstalige preken de lucht in. Het eerste jaar trok de site gemiddeld 2500 unieke bezoekers per maand. Inmiddels zijn dat er 5000 en het aantal stijgt nog steeds. Het aantal unieke bezoekers sinds de start ligt rond de 100.000.
Vroegop voelt zich niet geroepen om predikanten toestemming te vragen. „Wat ik doe, is het archiveren van preken die al vrij beschikbaar zijn op internet. Bij de selectie is voor mij van belang dat de boodschap helder is en dat preken over alle Bijbelboeken op de site te vinden zijn, zodat die ook dienst kan doen voor Bijbelstudie. Predikanten van de Gereformeerde Gemeenten laat ik grotendeels links liggen, omdat hun preken te vinden zijn op PrekenWeb."
De Engelstalige preken plaatste hij op de site om reformatorische christenen in Nederland bekend te maken met predikers als Sinclair Ferguson, Peter Masters, R.C. Sproul en Steve Lawson. „Ook overzee is prachtig materiaal te vinden. Heerlijk om te beluisteren op weg naar het werk of onder het strijken."

Marcel Vroegop (26)
Derdejaars student theologie en werknemer bij Transparant Financieel Advies
Lid van de hersteld hervormde gemeente te Ede
Initiatiefnemer en webmaster van DownloadPreken.nl

Augustinus van de 20e eeuw

Geen predikant maakte op Martin Mudde zo veel indruk als dr. C.A. Tukker, zowel door zijn persoonlijkheid als door zijn verkondiging. Hij was daarin niet de enige. Als de Nijkerkse theologiestudent opgenomen preken en Bijbellezingen van Tukker aan anderen gaf, volgde vaak het verzoek om meer. „Ik liep continu cd’tjes te branden."
Tukker was een katholiek theoloog, die kerkelijke culturen oversteeg, verklaart Mudde. „Ik noem hem weleens de Augustinus van de 20e eeuw. Bij Tukker word je op een bijzondere wijze voor Christus en Zijn werk geplaatst. Zijn exegese is diep, zijn verkondiging eenvoudig. Hij schildert de rijkdom van Gods goedheid in Christus op zo’n manier, dat je lust krijgt om de Heere te dienen. De toepassing is door de hele preek verweven. Tukker gaat in op de echte levensvragen en -problemen. Hij komt als het ware naast je zitten en geeft vanuit de Schriften een Goddelijk antwoord. Zowel bekeerden als onbekeerden ontvangen bij hem vanuit de tekst geestelijke leiding."
Om de preken publiek toegankelijk te maken, liet de inwoner van Nijkerk vorig jaar met toestemming van de weduwe van dr. Tukker een website maken, die onlangs een facelift kreeg. De site trekt zo’n vierhonderd bezoekers per week. Favoriet zijn de preek over Efeze 1 vers 4 (over de uitverkiezing), de Bijbellezing ‘Hoofd en hoofddeksel’ (over 1 Korinthe 11) en de preken ter voorbereiding op het heilig avondmaal.

Martin Mudde (33)
Vijfdejaars student theologie
Ouderling in de hervormde gemeente (PKN) te Nijkerk
Initiatiefnemer en webmaster van pastoralepreken.nl

Gezant en Evangeliedienaar

Tal van jaren verzorgde Bram Maris de verspreiding van banden met preken van ds. H. Hofman, voorganger van een vrije gemeente in Schiedam. Dat ging na diens overlijden door. „Daarnaast zijn we met toestemming van mevrouw Hofman de nagelaten schriftelijke leerredenen van Hofman gaan bundelen en uitgeven. De auteursrechten zijn ondergebracht bij de ‘Vereniging tot verbreiding van de gereformeerde leer’." Een boekje over Hofman typeert de overleden voorganger van de vrije gemeente als ‘gezant van de Koning’ en ‘evangeliedienaar’. Die twee kenmerken bepaalden volgens Maris de kracht van zijn verkondiging.
De vraag naar een heruitgave van de prekenbundels bracht de inwoner van Spijkenisse in 2007 op het idee een website te laten ontwikkelen voor zowel de audiopreken als de geschreven preken van Hofman. „Bandrecorders werden steeds schaarser en met een website maak je de preken voor iedereen toegankelijk. Een bijkomend voordeel is dat de geluidskwaliteit van gedigitaliseerde preken niet meer achteruitgaat. De kosten van de website kunnen we dekken uit giften. We hebben gemiddeld zo’n 300 bezoekers per maand."
Inmiddels heeft Maris ongeveer 1400 preken van Hofman gedigitaliseerd. Nog steeds worden nieuwe banden aangeboden. „Die zijn meer dan welkom. Van een deel is de geluidskwaliteit helaas zo slecht dat de preken ongeschikt zijn voor plaatsing op de website. Ik denk dat die uiteindelijk zo’n 450 luisterpreken zal bevatten. De nieuwe preken voegen we geleidelijk toe. Niet alleen met het oog op de kosten. Wil je dat mensen terugkomen, dan moet je ze regelmatig iets nieuws bieden."

A. Maris (57)
Voormalig ambtenaar
Thuisluisterend in Spijkenisse
Initiatiefnemer en contactpersoon van hofman-preken.nl

Startsites
• kerkdienstgemist.nl
• kerkomroep.nl
• kerkdiensten.eigenstart.nl

Archiefsites
• DownloadPreken.nl: ca. 14.000 audiopreken van predikanten uit de gereformeerde gezindte en Engelstalige calvinisten
• PrekenWeb.nl: ca. 4000 audiopreken en lezingen en 275 leespreken van predikanten van de Gereformeerde Gemeenten en de Netherlands Reformed Congregations
• Prekensite.nl: ca. 1350 audiopreken en 110 lezingen van predikanten uit de geref. gezindte
• cgkmiddelharnis.nl-prekenarchief: ca. 7000 audiopreken en lezingen van (voornamelijk) christelijke gereformeerde predikanten

Allerlei
• dewoesteweg.nl: audiopreken van o.a. ds. A. Kort, ds. J.P. Paauwe, ds. E. Du Marchie van Voorthuysen en ds. K. Veldman
• hetgekrookteriet.com: audiopreken van o.a. G.P.P. Burggraaf, ds. W.C. Lamain, ds. Joh. van der Poel en ds. H. van der Post.

In soorten en maten

Sites rond één voorganger

Ds. G. Boer (1913-1973)
Van 1965 tot 1969 voorzitter van de Gereformeerde Bond
Naam site: passievoorhetevangelie.nl
155 audiopreken, 3 video’s, leespreken en meditaties

Ds. H. Hofman (1902-1975)
Van 1936 tot 1975 voorganger van een vrije gemeente in Schiedam
Naam site: hofman-preken.nl
115 audiopreken, ca. 200 leespreken

Ds. L. Huisman (1926-2004)
(Zendings)predikant van de Gereformeerde Gemeenten, o.a. te Vlaardingen
Naam site: dshuisman.nl
670 audiopreken, serie leespreken

Ds. L. Kievit (1918-1990)
Nederlands hervormd predikant, o.a. te Putten
Naam site: verbidiviniminister.nl
435 audiopreken

Ds. D. Ch. Overduin (1935-1990)
Van 1966-1990 predikant van de (vrije) Hervormd gereformeerde gemeente te Hilversum
Naam site: OmsHeerenHuis.nl 968 audiopreken, 502 bijbellezingen, 156 leespreken en 220 meditaties

Ds. J.P. Paauwe (1872-1956)
Van 1901 tot 1914 predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk, daarna autonoom
Naam site: ds-paauwe.nl 376 audiopreken en catechisaties

Ds. J.H. Velema (1917-2007)
Christelijk gereformeerd predikant, van 1983 tot 1990 voorzitter van de EO
Naam site: vragennaardeweg.nl
Ca. 800 afleveringen van ‘Vragen naar de weg’

Sites rond één voorganger Ds. G. Boer (1913-1973) Van 1965 tot 1969 voorzitter van de Gereformeerde Bond Naam site: passievoorhetevangelie.nl 155 audiopreken, 3 video’s, leespreken en meditaties Ds. H. Hofman (1902-1975) Van 1936 tot 1975 voorganger van een vrije gemeente in Schiedam Naam site: hofman-preken.nl 115 audiopreken, ca. 200 leespreken 　 Ds. L. Huisman (1926-2004) (Zendings)predikant van de Gereformeerde Gemeenten, o.a. te Vlaardingen Naam site: dshuisman.nl 670 audiopreken, serie leespreken Ds. L. Kievit (1918-1990) Nederlands hervormd predikant, o.a. te Putten Naam site: verbidiviniminister.nl 435 audiopreken 　 Ds. D. Ch. Overduin (1935-1990) Van 1966-1990 predikant van de (vrije) Hervormd gereformeerde gemeente te Hilversum Naam site: OmsHeerenHuis.nl 968 audiopreken, 502 bijbellezingen, 156 leespreken en 220 meditaties Ds. J.P. Paauwe (1872-1956) Van 1901 tot 1914 predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk, daarna autonoom Naam site: ds-paauwe.nl 376 audiopreken en catechisaties 　 Dr. C.A. Tukker (1938-2007) Nederlands hervormd predikant, o.a. te Urk (1982-1987) en Epe (1987-1995) Naam site: pastoralepreken.nl 342 audiopreken en 81 Bijbellezingen Ds. J.H. Velema (1917-2007) Christelijk gereformeerd predikant, van 1983 tot 1990 voorzitter van de EO Naam site: vragennaardeweg.nl Ca. 800 afleveringen van ‘Vragen naar de weg’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen