Als je kind buiten de boot valt

Drie moeders vertellen hun verhaal. Ze werken graag mee, maar wel anoniem. Bang dat maar iets in het verhaal terug te leiden is naar hun eigen kind. Waardoor het op school of elders weer het mikpunt van treiterijen zal zijn. Over hoe het voelt als je kind wordt gepest, zijn ze duidelijk: „Ik kan enorm boos worden.” „Totale machteloosheid.” En: „Ik heb er weleens aan gedacht om de knul die mijn dochter pestte bij zijn lurven te grijpen.”
Ook al is het pesten in sommige gevallen al jaren geleden, toch roept het praten erover bij de moeders en kinderen nog steeds heftige reacties op. „Het is enorm pijnlijk.” „Eigenlijk wilden we het hele gebeuren achter ons laten. We hadden onszelf beloofd het er nooit meer over te hebben, maar doen nu toch ons verhaal. Omdat we het belangrijk vinden dat ook anderen weten hoeveel impact pesten heeft.” „We liepen steeds weer tegen een muur op van onbegrip en het probleem niet onder ogen willen zien. Dat heeft ons heel eenzaam gemaakt. Het is heel bijzonder om nu te horen dat in andere gezinnen precies hetzelfde heeft gespeeld.”

„Jij bent toch dom”
Waarom nu juist hun kind wordt of werd gepest, is een lastige vraag. „Ik zie niks bijzonders aan onze dochter. Ze ziet er gewoon leuk uit. Daar let ik als moeder wel op. Ze draagt geen bril of beugel of zo. Wel is ze wat timide. Niet zo bijdehand als veel andere kinderen op school. Ik denk dat ze daarom opvalt.”
Een andere moeder herkent dat: „Er zitten veel machojongens in de klas van onze zoon. Ze slaan er snel op los. Onze zoon is niet zo. Ik vermoed dat daar de crux zit. Dan val je dus buiten de boot.” Een moeder denkt dat het bij haar kind ligt aan haar dyslexie. Ook heeft haar dochter problemen met haar geheugen. Daardoor wordt ze snel weggezet als dom. „Ook door leerkrachten trouwens. Een meester zei: ‘Jij hoeft dat verkeersexamen niet te maken, jij bent toch dom’, terwijl klasgenoten erbij stonden. Die nemen dat zo over.”
Waar het pesten zich soms fysiek uit in stompen, slaan of spugen, is het vaker zo dat kinderen worden buitengesloten. „Dan wordt er getrakteerd en slaan ze onze dochter over.” Een andere moeder: „Onze zoon wordt bij niemand op het verjaardagsfeestje gevraagd.” Of: „Ze verstoppen een jas, tas of fietssleutel. En na een paar uur is-ie dan opeens terecht.” En: „Als er gymgroepjes gevormd worden, wordt er gefluisterd: ‘We zitten hier ook altijd met dezelfde opgescheept.’”
Regelmatig hadden de pesters fietsbanden leeg laten lopen of lek gestoken. In sommige gevallen gingen ze extreem ver. Ze fluisterden hun slachtoffers toe: „Na schooltijd pak ik je!” Op weg naar huis werden die daadwerkelijk van de fiets getrapt of zelfs met een mes bedreigd. Enkele kinderen werden zelfs afgeperst.

Ontkend
Niet alle moeders wisten direct wat er op school met hun kind aan de hand was. „Onze dochter had vaak buikpijn. Zag tegen de dag op. Pas toen duidelijk was dat ze gepest werd, snapten we waarom.” Een andere moeder werd er door ouders op het schoolplein op gewezen dat haar kind werd gepest. „Die hadden het zien gebeuren. Helaas wilden ze niet, als getuige, mee naar de directeur. Daar wilden ze blijkbaar niet bij betrokken zijn.”
De diepe pijn die ze voelden toen ze hoorden dat hun kind zich op school niet happy voelde, werd bij alle drie de moeders versterkt door het contact met school. De ouders hebben weinig positieve ervaringen met docenten. Een van de moeders: „De leerkracht hoorde het statisch aan en zei steeds dat ze het ging bespreken. Maar wij hebben maar één keer meegemaakt dat het team tijdens de pauze echt ging controleren wat er gebeurde en het gepest ook constateerde. Vaak vindt pesten stiekem plaats. Leerkrachten merken het gewoon niet.” Een ander: „Het werd gewoon ontkend dat onze kinderen werden gepest. We hebben een pestprotocol. Dus…”
Een andere moeder: „De school vond dat ons kind meer van zich af moest bijten. Ze moest volgens hen naar een sova-training gaan. Dat hebben we ook gedaan. Maar verder gebeurde er niks. Dat gaf ons erg het gevoel dat de schuld van de pesterijen bij onze dochter werd gelegd. Zij kreeg herhaaldelijk te horen dat haar gedrag bij anderen het pesten en buitensluiten opriep en dat ze zelf weerbaarder moest worden. Zo kan de school vrijuit gaan. Ik zou zeggen: Stuur de pesters maar eens op cursus om op een respectvolle wijze met elkaar te leren omgaan.”

Gezinnen
Juist omdat het om drie reformatorische scholen gaat, voelen de ouders extra pijn. „Je verwacht dat je kind daar veilig is. Maar blijkbaar is dat niet zo.” En: „Nog steeds is het voor onze zoon te moeilijk om langs het schoolgebouw te lopen. Vanwege alle herinneringen. Dat zegt al heel wat.”
Een van de moeders benadrukt dat het wel lijkt alsof juist op reformatorische scholen veel wordt gepest. „Wij constateren dat pesters vaak uit gezinnen komen waar heel krampachtig volgens allerlei regels wordt geleefd. ‘Loopt jouw zus wel eens in een broek? Dan gaat ze naar de hel’, riepen ze bijvoorbeeld. Dat is niet iets wat kinderen zelf verzinnen, maar wat thuis aan tafel opgemerkt wordt, denk ik dan. Deze mensen vinden duidelijk dat de regels en stijl die zij hanteren ook voor andere mensen van toepassing moeten zijn, en zij kunnen er slecht mee omgaan als anderen het daar niet mee eens zijn. Ik geloof echt dat de oplossing voor het pesten niet op school, maar in de gezinnen ligt. Daar moet voorgeleefd en geleerd worden dat je rekening met elkaar houdt, elkaar in waarde laat. Dat nemen kinderen over.”
De ouders vonden het vreselijk dat ze keer op keer bij de directeur aan de bel moesten trekken. „We voelden ons steeds weer tegen een muur lopen. Terwijl we merkten dat ons kind steeds verdrietiger werd. Op een gegeven moment vond de school een soort afscheidsbrief van onze zoon. Pas toen leek het door te dringen dat er echt iets aan de hand was. En hoe diep het pesten hem raakte.”

Gemengde school
Twee van de drie ouders besloten hun kinderen uiteindelijk naar een andere school te sturen. „Dat wil je niet. Maar we bleven maar aanmodderen. Elke dag naar school was een martelgang voor hem.” De schoolwisseling had het gewenste effect: „Onze kinderen zitten nu op een gemengde school, met onkerkelijke, evangelische en zelfs islamitische kinderen. Ze houden er veel meer rekening met verschillen. Zo worden er traktaties meegenomen die ook moslimkinderen mogen eten. Er heerst geen cultuur van ‘iedereen moet hetzelfde zijn’, maar van ‘rekening met elkaar houden, omgaan met verschillen’.” „Elke week wordt er aan mijn kind en aan mij gevraagd hoe het nu gaat. Dat is toch geweldig?!” „Soms zie ik mijn kind zachtjes huilen. Waarom? Van puur geluk. Omdat het nu eindelijk fijn is op school.”

Judo
Er voor het kind zijn, is het belangrijkste advies dat de moeders andere ouders van gepeste kinderen willen meegeven. „Een veilige thuisbasis was het beste dat ik hem kon bieden.” En: „Benadruk dat het kind, hoe het ook is, voor jou als ouder waardevol is. En zorg dat je kind altijd zijn verhaal kwijt kan. Als een kind z’n verhaal niet kwijt kan, gaat het alles opkroppen en wordt het depressief. Heel gemakkelijk gaat dan de spiraal naar beneden en moet je als ouder machteloos toezien dat er dingen kunnen gaan gebeuren die je beslist niet wilt.”
Ook voor het kind opkomen is een belangrijke. „Laat je niet wijsmaken dat pesten er nu eenmaal bij hoort. Of: ‘ik heb het zelf ook gehad, het gaat wel weer over’. Of: ‘op een andere school zal het ook wel zo zijn’. Zit er bovenop, accepteer het niet, onderneem actie. En als het allemaal niet helpt, haal je kind dan van school, ga verhuizen, maar doe wat.”
Een andere moeder: „Ik blijf praten met school, met de leiders van de JV en met ouders van de pesters. Want pesten is niet gewoon. Daarvoor maakt het veel te veel kapot.”
Ook belangrijk: het kind een hart onder de riem steken. „Geen handje vasthouden en wegbrengen of iets dergelijks, dan worden ze nog meer gepest. Maar praat met je kind over wat het moet doen als er iets voorvalt: negeren, met je mentor erover praten en aanwijzen wie de daders zijn.”
En doe je kinderen op judo. Tenminste, dat geeft een van de moeders aan: „Door deze sport begonnen ze sterker in hun schoenen te staan. Dat was dus echt een goede keus.”

Gedicht
Pesten is geen spelletje
Dat moet iedereen weten
Wanneer je ooit gepest bent
Zul je dat nooit meer vergeten

Altijd blijft het aan je knagen
Al is er niemand die het ziet
In jezelf blijft er een plekje
Steeds vol woede en verdriet

Telkens weer word je herinnerd
Aan wat je toen is aangedaan
Wanneer je weer niet mee mocht doen
je er alleen voor kwam te staan

En al is het jaren later
En lijkt het lang achter de rug
Aan die jaren in je leven
Denk je liever nooit meer terug

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen