Psychologie

Boosheid is een van de vier basisemoties. Naast boosheid kunnen we angst, blijdschap en verdriet ervaren. Deze vier basisemoties liggen in het zogenaamde limbische systeem in de hersenen, het gedeelte in het brein dat bij emoties is betrokken. Het zijn ingeschapen emoties en alleen daarom al zou het vreemd zijn om te zeggen dat je geen boosheid zou mogen voelen.
Ook in de Bijbel komen we deze emotie vaak tegen. Vaak wordt dan het woord toorn gebruikt. We lezen zelfs van de Heere Jezus dat Hij boos kon zijn. In Markus 3 is Hij toornig en bedroefd tegelijk bij het zien van de hardheid van de Farizeeën.
Waar de boosheid van Christus een zondeloze was, kan dat van onze boosheid helaas niet gezegd worden. Uit onze boosheid spreekt vaak een sterke gerichtheid op onszelf. Je kunt jezelf de vraag stellen of je degene op wie je boos bent, liefhebt. Bid je voor hem of haar? Is je boosheid gericht op het herstel van de relatie? Dient je boosheid om belangrijke obstakels uit de weg te ruimen, die een beter contact met de ander in de weg staan?
Een volgende vraag is of we onze boosheid op een gepaste manier uiten. Wie zijn zelfbeheersing verliest, ook als ouder naar kinderen toe, kan niet op een goede manier meer boos zijn. We moeten onze boosheid niet alleen in heftigheid beperken, maar ook in duur. Laat de zon niet ondergaan over uw toorn, is het advies van Paulus in Efeze 4 vers 26. Ga niet boos naar bed, maar praat er samen over.

Boosheid inslikken is niet goed. Dan kom je van binnen niet echt tot rust. Je boosheid steeds maar inslikken of opkroppen, heeft tot gevolg dat je op een gegeven moment een woede-uitbarsting krijgt. Vaak vanwege de bekende druppel die de emmer doet overlopen. De ander begrijpt hier niets van en het leidt dus zelden tot een goed gesprek.
Boosheid die je inslikt, kan voor lichamelijke klachten zorgen en verzuurt op den duur je geestelijk leven. Ingeslikte boosheid is als een zuurdesem, waardoor het van binnen gaat gisten. Je hart verandert geleidelijk in een moordkuil. Kun je dan nog van harte bidden: „Vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren”?

De lastigste boosheid is de boosheid die met je verleden te maken heeft. Wanneer je vroeger vaak oneerlijk behandeld bent of er niet naar je geluisterd werd, kun je in het hier en nu een sterke boosheid ervaren, wanneer je het idee hebt dat de ander je niet serieus neemt of niet echt naar je luistert. Het is belangrijk om dit voor jezelf helder te krijgen. Ga maar uit van de vuistregel dat 80 procent van je boosheid met vroeger te maken heeft en slechts 20 procent met het hier en nu. Soms is dan nodig dat je de kwetsuren van vroeger, de oude pijn, eerst verwerkt.

Bij boosheid spelen drie zaken een rol: Allereerst is het belangrijk dat je een stuk lading van binnen leert herkennen als boosheid. Vervolgens moet je leren dat deze emotie op zichzelf niet verkeerd is, mits je er goed mee omgaat. Ten slotte is het nodig om het te leren uiten op een evenwichtige manier.
Dat uiten vraagt een veilige omgeving. Als degene op wie je boos bent het niet verdraagt dat je boos bent, moet je met extra tact te werk gaan.
Probeer in dat geval tot een gesprek te komen, wanneer je boosheid is gezakt. Soms werkt het om de ander een brief te schrijven. Wanneer de ander jouw boosheid als een aanval beschouwt, maak dan duidelijk dat het zo niet bedoeld is, dat je om de ander geeft en dat het niet alleen met de ander, maar ook met jezelf te maken heeft.

De naam Marinke is gefingeerd.

Heeft u een vraag? Mail naar psycholoog@terdege.nl

Kees Roest, klinisch psycholoog

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen