Een pand vol nostalgie

Alleen de locatie is al een bezoekje waard. Vier jaar geleden verhuisde het museum vanuit enkele pakhuizen in de binnenstad naar het Oostereiland. Het met een nieuwe brug met de stad verbonden eiland behoort tot de oudste delen van Hoorn. De geschiedenis is er nog bijna tastbaar aanwezig. Aan een van de kades ligt een replica van VOC-schip De Halve Maen.
Het Museum van de Twintigste Eeuw heeft er de beschikking over een vleugel in het monumentale voormalige gevangeniscomplex. Beneden zijn de museumwinkel, het museumcafé en een educatieve ruimte. De rest van de begane grond wordt gebruikt voor een wisselexpositie, die de komende tijd nauw aansluit bij de bestaande collectie. Onder de naam ‘Wonderjaren’ worden de jaren vijftig en de jaren zestig vanuit het oogpunt van de jeugd van toen in beeld gebracht. „Een verdieping en aanvulling op de bestaande collectie”, zo omschrijft directeur Hans Stuijfbergen de jongste expositie.

Schamel
De eigenlijke collectie - met trap én met lift bereikbaar - bevindt zich op de eerste etage. Bezoekers krijgen gratis een audiotour. Op tal van punten kunnen ze desgewenst meer informatie beluisteren. Een fotowand met een aardappelschillende moeder zet direct de toon. Ze weerspiegelt het beeld van het begin van de jaren twintig van de vorige eeuw. De Industriële Revolutie had geen einde gemaakt aan het zware leven van de vele fabrieks- en landarbeiders. Een afgetobde moeder, verantwoordelijk voor de was van acht kinderen en twee volwassenen, vormde geen uitzondering. Haar schamele bezittingen zijn uitgestald in de vitrinekasten langs de wanden.
De aanpalende ruimten tonen een aantal huiskamers die eveneens een kijkje geven in het leven van toen. De dikke tafelkleden, de oude kolenkachel (er staan tal van soorten en maten), de kolenkit en het fornuis roepen beelden op uit de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Ouderen zullen die al snel associëren met de woonsituatie van hun ouders of oma. Voor velen zullen herinneringen en nostalgische gevoelen over elkaar buitelen.

Kreidler
De veranderingen volgen elkaar snel op: de eerste televisies, de felle oranje kleuren uit de jaren zeventig, de formicatafels en stoelen, de eerste fondue-stellen. Een keuken uit het begin van de vorige eeuw is met een wand gescheiden van een keuken uit de jaren zestig. De vooruitgang in beeld. Ernaast staan een solex en een Kreidler Florett, belangrijke vervoermiddelen uit die tijd. De bezoeker krijgt verder een kinderkamer, een slaapkamer en een badkamer annex washok te zien. Voorin staat een zogenaamde langzaam wasser en een was-pers, de voorlopers van respectievelijk de eerste wasmachines en centrifuges/drogers.
Huismeester/vrijwilliger Frans Krom (68) brengt ons naar een ‘houten’ schooltje. Klassen die een bezoek brengen aan het museum kunnen er op afspraak les krijgen van een oude schooljuffrouw, die nog precies weet hoe het ging. In de hoek staat een vitrine met onder meer munten, bankbiljetten en spaarzegels. Er liggen ook spaarbankboekjes. Krom heeft het zijne nog altijd thuis in de kast liggen. „Mijn moeder spaarde van haar huishoudgeld voor ons en dat werd erop gezet. Maar het kon gebeuren dat door de armoede het er de volgende dag al weer af werd gehaald.”

Soete Suickerbol
Voorbij de school ontvouwt zich een heuse winkelstraat. Het museum heeft de beschikking gekregen over de inboedel van Jacob Blokker, die zelf nog meehielp bij het oprichten van het museum. Jacob begon ooit aan het Breed in Hoorn met ‘de goedkope ijzer- en houtwinkel’ en bouwde zijn bedrijf in enkele decennia uit tot het huidige Blokkerconcern.
In de straat hebben zich een kruidenier (Végé), een bakker (De Soete Suickerbol), een sigaren/sigarettenhandel, een notariskantoor, een drukker en een bedrijf in fournituren gevestigd. Vrijwel origineel is de inboedel van speelgoedhuis Schuld, dat ooit in het VOC-stadje was gevestigd, en een kapsalon uit Amsterdam. Dat bedrijf bevond zich van 1937 tot 2000 aan de Warmoesstraat. De nazaten van de eigenaar schonken de hele inrichting aan het museum.
Een hoek is gewijd aan lezen, puzzelen en spelletjes. Talloze oude kinderboeken en oude series heb-ben een plekje gevonden, evenals Meccanodozen en spelborden. Daarnaast zijn er oud (houten) speelgoed, oude poppenwagens, fietsjes en vele honderden andere (gebruiks)voorwerpen te bewonderen. Enkele aparte zalen zijn geheel gevuld met de collecties van verzamelaars, die hun collectie in bruikleen hebben gegeven. Eentje ervan staat tot de nok toe vol met Barbie-attributen.
De andere, de Edisonzaal, bevat een omvangrijke verzameling oude muziekinstrumenten. Krom loopt naar een antieke kast en gooit er een muntje van vijf cent in. Direct weerklinkt een in 1900 bekende melodie. „De voorloper van de jukebox. De zeldzame kast dateert van net voor 1900 en kwam vaak voor in Duitse cafés.”

Typmachines
In de Mediazaal wordt een overzicht gegeven van de communicatie in de twintigste eeuw. Beginnend bij oude foto- en filmapparaten en typemachines en eindigend met de eerste spelcomputers en mobieltjes. Op een van de typmachines staat het @-teken. „Dat bestond al rond 1600 en werd gebruikt voor vermenigvuldigen.”
Aan het eind is een open depot ingericht. Tal van zaken die in de pakhuizen in de stad op de zolder waren opgeslagen, zijn er nu in vitrines ondergebracht. Ze waren te leuk om niet met het publiek te delen. De ruimte is alweer te krap, weet de huismeester, die vaak groepen rondleidt. „Er wordt hier verteld wat er in Nederland is gebeurd in de voorbije honderd jaar. Echt een feest van herkenning. In de volksmond wordt vaak gesproken van het ‘o ja-museum’. We krijgen hier regelmatig ouderen en soms zelfs groepen demente bejaarden. Die komen echt los.”

www.museumhoorn.nl

Bezoekersinformatie
Het Museum van de Twintigste Eeuw is op werkdagen geopend van 10.00 tot 17.00 uur en op zaterdag van 12.00 tot 17.00 uur. De entree bedraagt 8 euro voor volwassenen en 3,50 euro voor kinderen van 4 tot 16 jaar. Gratis parkeren kan door de borden P-Havens te volgen en vervolgens te voet richting Oostereiland te gaan. Vanaf het station is het ongeveer 20 minuten lopen (er rijden ook busjes). Bij het museum zijn wel enkele parkeerplaatsen voor invaliden.

Museum van de Twintigste Eeuw
Het idee voor het Museum van de Twintigste Eeuw ontstond tijdens een rondreis door Amerika, waar meerdere museumpjes met spullen van weleer zijn ingericht. „De meeste musea ontstaan uit verzamelen. Wij hebben andersom gewerkt. We hadden eerst het plan en hebben er vervolgens een collectie bij gezocht”, zegt directeur Hans Stuijfbergen. Hij begon in 1995 met het museum.
Een deel van de collectie is afkomstig van verzamelaar Cohen, die over een enorm aantal gebruiksvoorwerpen beschikte. „Sinds die tijd is de collectie steeds verder gegroeid, vooral door schenkingen en andere verzamelingen.”
Het museum trekt gemiddeld 45.000 bezoekers per jaar. De laatste Playmobil-wisselexpositie trok veel jeugd. Daardoor steeg het aantal bezoekers dit jaar tot 65.000.
Het museum krijgt subsidie van de gemeente Hoorn, maar weet volgens Stuijfbergen vooral te overleven door de kosten zoveel mogelijk te drukken. „We werken met 2,3 fte, aangevuld met meer dan 50 vrijwilligers. In de praktijk betekent dat het ene jaar een beetje rode en het andere weer zwarte cijfers. We redden ons net.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen