Voor altijd samen

Hoe kun je nu zeker weten dat het goed blijft gaan met je huwelijk? De vraag kwam van een stel dat zich zorgen maakte over hun toekomst, met het oog op alle echtscheidingen om hen heen. Het antwoord van de dominee was tijdens die catechisatieles even nuchter als bevrijdend. Nee, garanties kon hij ook niet bieden. Wel wees hij op God als de Ontwerper van het huwelijk. „Als je Hem samen dient, geloof ik dat je het samen zult redden. Omdat Hij het huwelijk gemaakt heeft, zal Hij ook zeker willen helpen als het moeilijk gaat.” Zijn antwoord stamde rechtstreeks uit het huwelijksformulier. Het formulier begint hier zelfs mee: „Overmits aan de gehuwden gewoonlijk velerhande tegenspoed en kruis vanwege de zonde overkomt; opdat gij ook in uw harten verzekerd moogt zijn van de gewisse hulp van God in uw kruis; zo hoort uit het Woord van God, hoe eerbaar de huwelijke staat is en dat hij een inzetting van God is, die Hem behaagt; waarom Hij ook de getrouwden wil zegenen en hen bijstaan, gelijk Hij beloofd heeft.”

LEVENSVERWACHTING

Wat is een duurzame relatie eigenlijk? Volgens Esther Kluwer, sinds 2016 bijzonder hoogleraar duurzame relaties en welzijn aan de Radbout Universiteit Nijmegen, gaat het daarbij om relaties die lang goed blijven. „Een combinatie van relatiestabiliteit (lang) én relatiekwaliteit (goed). Deze twee zijn aan elkaar verbonden: naarmate de kwaliteit van de relatie beter is, is de kans dat men bij elkaar blijft groter.”

Kluwer is de eerste en enige hoogleraar duurzame relaties die Nederland kent. De leerstoel die ze bekleedt is een initiatief van de christelijke Stichting Marriage Week Nederland. De professor, die een achtergrond in de psychologie heeft, ziet het als haar doel om te onderzoeken welke factoren bijdragen aan „een goede relatiekwaliteit en wat de effecten zijn van een goede, of een slechte, relatie op het welzijn en functioneren in andere terreinen van het leven. Mijn doel is niet om relaties te redden; dat laat ik graag aan relatietherapeuten over.”

Duurzame relaties zijn vanuit psychologisch en maatschappelijk oogpunt gezien de moeite van het nastreven waard, weet ze. „Mensen hebben een fundamentele behoefte aan hechte, stabiele interpersoonlijke relaties waarin men zich geaccepteerd ven geliefd voelt en men aandacht heeft voor elkaars welzijn. Daardoor functioneren we beter, zijn we gezonder, hebben we een hogere levensverwachting en reageren we fysiek beter op stressvolle situaties.” Wat een goede relatie is? „In een goede relatie zijn partners gelukkig en tevreden, ervaren ze weinig spanning en conflict, en gaan ze op een positieve manier met elkaar om.”

INGREDIËNTEN

En dan de hamvraag: wat is het geheim van een duurzame relatie? „Deze vraag is mij in het afgelopen jaar herhaaldelijk gesteld door journalisten”, vertelde ze in haar oratie in 2016. „En elke keer kwam ik er maar niet uit; ik kon geen eenduidig antwoord geven. Ik zal het u dan ook maar direct verklappen: er is geen geheim. Dat wil zeggen: er is geen protocol. Er is geen set van voorschriften of gedragsregels dat ervoor zorgt dat u een leven lang gelukkig blijft met de door u gekozen partner.”

Wel zijn er ingrediënten te noemen die de kans op een goede relatie verhogen, zegt Kluwer. Ze noemt oog hebben voor elkaar, vergeving, impulscontrole, dankbaarheid en opoffering. „We weten steeds beter wat je wel en niet moet doen in een relatie: niet te veel ruziemaken, geen verwijten maken maar luisteren naar elkaars behoeften, positief reageren op de successen van de partner, impulsen controleren en elkaars fouten vergeven. De meeste mensen weten dit ook eigenlijk wel. En toch gaan we regelmatig de fout in. Hoe dat komt? Partners zijn beter in staat zijn om een goede relatie te hebben en te houden, en de dingen te doen of te laten die daarvoor nodig zijn, wanneer er aan twee voorwaarden wordt voldaan: veilige verbondenheid enerzijds en autonomie, of authenticiteit anderzijds. Waar het op neerkomt is dat partners binnen de verbondenheid met de partner hun autonomie weten te behouden. Dat beide partners stevig op eigen benen staan in de relatie.”

MAKER

Wat bij een christelijk huwelijk van groot belang is, is het geloof in God als de Maker van duurzame relaties. Dat is in elk geval de ervaring van de drie geïnterviewde stellen die op de volgende pagina’s aan het woord komen. Stuk voor stuk geven ze aan dat het in tijden van moeilijkheden enorm belangrijk is geweest dat ze samen God dienen (zie kaders). „Dat we uit elkaar zouden kunnen gaan, kwam niet eens in onze gedachten op”, aldus het echtpaar Murre. Heb je daarmee de garantie dat het altijd goed gaat? Nee, dat niet. Maar het helpt wel, aldus de Stobbelaars. „Die geestelijke verbinding heeft ons geholpen in de moeilijkste tijd van ons leven, toen onze zoon overleed.” Een christelijk huwelijk ís een duurzaam huwelijk, zegt de bekende Amerikaanse predikant John Piper op zijn website DesiringGod.org. Dat is de essentie ervan. „God heeft het huwelijk ontworpen als een levenslange verbintenis tussen een man en een vrouw voor hun gezamenlijke geluk, tot nut van de maatschappij en tot voortplanting. Het huwelijk laat de grootheid van Gods genade zien omdat het een beeld is van de onverbreekbare relatie tussen Christus en Zijn Kerk.”

Hij gaat zelfs nog een stapje verder dan dat. „De reden dat het huwelijk bestaat is om Gods waarheid, glorie, schoonheid en verhevenheid te roemen.”

Hoe we God groot kunnen maken met een duurzame relatie? Dat kan op twee manieren, zegt Piper. De ene zit ’m in de structuur ervan, de rolpatronen. „Doordat beide echtgenoten de rol vervullen die God voor hen bedoeld heeft. De man als hoofd, zoals Christus het Hoofd van de Kerk is. De vrouw als verdediger van zijn rol en in onderwerping aan dat leiderschap.”

Maar er is een diepere, fundamentelere manier waarop het huwelijk God eert: „Dat is wanneer de echtgenoten een hoopgevend, zielschragend en allesoverheersend welgevallen in God hebben. Alleen daardoor kun je elke dag, elke maand en elk jaar jezelf verloochenen, zoals ook van je gevraagd wordt bij het liefhebben van een onvolmaakte echtgenoot. Pas als Gods glorie ons dierbaarder is dan het huwelijk zelf, dan is het een huwelijk tot eer van God.”

ROMANTIEK

De huidige verheerlijking van romantiek heeft weinig met deze visie op duurzame relaties te maken, zegt de eveneens bekende Amerikaanse predikant en schrijver Paul David Tripp. Romantische verwachtingen staan een christelijk huwelijk alleen maar in de weg. „Als je verwacht dat romantiek je een goed huwelijk gaat bezorgen, dan zal je ontmoedigd, teleurgesteld, bang en hopeloos worden. Wat is het Bijbelse beeld van een huwelijk? Dat is een onvolmaakt persoon die getrouwd is met eveneens onvolmaakte partner in een gebroken wereld. Maar met een getrouwe God.”

Zelfs liefde, gezamenlijke interesses en een goede communicatie kunnen je niet altijd door moeilijke tijden heen slepen, zegt Tripp: „Op een gegeven moment heb je meer nodig dan dezelfde interesses en wederzijdse verliefdheid. Ik ben er steeds meer van overtuigd geraakt dat huwelijken verticaal verankerd moeten zijn voordat ze horizontaal vastgelegd worden.”

Bovendien kan innige liefde net zo goed een valkuil worden in je huwelijk, is de kanttekening die Tripp plaatst bij onze westerse focus op liefde. We kunnen daardoor te veel gaan verwachten. „Maar de persoon met wie ik ben getrouwd zal nooit perfect zijn, heeft geen enkele mogelijkheid om mijn hart te veranderen en is niet in staat om mij tevredenheid en voldoening te schenken. Een huwelijk is goed omdat een stel zich realiseert dat ze niet elkaars Messias zijn. Maar dat is geen reden tot paniek, want er is een adequate en volmaakte Messias Die ons alles geeft wat we nodig hebben om de persoon te zijn die we moeten zijn en te doen wat we moeten doen in een huwelijk.” Zelfs bij een tanende liefde is er dan hoop. „Je krijgt het vermogen om lief te hebben niet van je echtgenoot, maar aan de voet van het kruis van onze Heere Jezus Christus.”

Wie: Gerda en Gerrit Kloos (beiden 45), 3 zoons en een pleegzoon. Woonplaats: Zuidland

HOE HEBBEN JULLIE ELKAAR ONTMOET?

„Ik woonde in Zuidland (Zuid-Holland) en mijn man kwam uit Katwijk. Omdat ik een Katwijkse collega had, bleef ik daar weleens in het weekend. We zaten elkaar voor het eerst in de hervormde gemeente daar, en later op de boulevard. „De huwelijksmarkt”, zei mijn vader gekscherend. Ik vond Gerrit een stoere kerel. Met een maand of vier hadden we verkering. In 1993 zijn we getrouwd.”

HEBBEN JULLIE HET MOEILIJK GEHAD?

„Eenmaal getrouwd, merk je dat het huwelijk niet vanzelf goed blijft. Dat je hard moet werken om het zo te houden. Zeker in de tijd dat we een jong gezin hadden en mijn man veel moest overwerken en ook nog een avondstudie volgde. Dan zat ik met twee kleine kinderen thuis. Dat was een pittige tijd. Zeven jaar geleden is het bedrijf van mijn man failliet gegaan. Dat gaf ook spanningen. Maar het gekke is dat we door die periode samen heel goed heen gekomen zijn, zonder verwijten. Onze zorgen konden we met elkaar delen. En gelukkig zitten we ook geestelijk op één lijn. We wisten dat dit de weg was die de Heere met ons ging, maar dat we daar ook weer samen bovenop konden komen. Achteraf gezien hadden we in de moeilijkste tijden de mooiste jaren van ons huwelijk.”

WAT IS BELANGRIJK VOOR JULLIE RELATIE GEWEEST?

„Aandacht voor elkaar houden. Dat is weleens moeilijk. Als de kinderen groter worden en langer opblijven, is er ook minder tijd voor gesprek. Ook moet er vaak veel gewerkt worden om studie en alles voor het gezin te betalen. Mijn man zit bovendien in de kerkenraad, dat slokt ook veel tijd op. Gebrek aan tijd kan een sluipmoordenaar zijn in je huwelijk. Het is belangrijk om daar goed op te letten.

Wij nemen tijd voor elkaar door samen te gaan wandelen, uit eten te gaan en te genieten van de vakanties. Zo weten we elkaar steeds weer te vinden. Maar daar moet je wel je best voor doen en aan werken.

En blijf praten met elkaar. Dat is heel belangrijk. Hoe voel je je, hoe gaat het met je, dat soort dingen. Als je dat niet meer naar elkaar uitspreekt, ga je beiden je eigen leven leiden.

Het samen bidden en samen zorgen bindt ook heel erg samen. Verder proberen we oog te hebben voor elkaars behoeften en helpen we elkaar met het huishouden. En natuurlijk is het erg belangrijk dat je van elkaar houdt. De liefde overwint alles.”

WAT MAAKT JULLIE RELATIE DUURZAAM?

„Dat we allebei heel duidelijk hebben gezien dat onze weg door God geleid is. Dat bindt ons het meest samen. Het is het allermooiste als je in de geestelijke dingen één mag zijn. Voor ons is het geen keuze om uit elkaar te gaan. We weten ten eerste dat dit niet Gods bedoeling is, maar we weten ook dat we bij elkaar horen. Dat geeft vertrouwen in de relatie.

Wij hebben het samen ook weleens moeilijk gehad. Dan denk je bij wijze van spreken: ik vertrek. Maar tegelijkertijd weet je toch dat je partner degene is die je het meest vertrouwt en dat hij bij je hoort.

Ook de kinderen binden ons samen. Als ze belijdenis doen ben je als vader en moeder samen dankbaar, blij en verwonderd. Dat geestelijke aspect is voor ons het belangrijkste aan een duurzame relatie.”

Wie: Joke (75) en Wim (80) Murre, 55 jaar getrouwd, 5 kinderen, 16 achterkleinkinderen. Woonplaats: Lelystad.

HOE HEBBEN JULLIE ELKAAR ONTMOET?

„Via de zang. Mijn man woonde in Nieuwdorp (Zeeland) en ik in Yerseke. Soms zongen onze koren samen. Het initiatief is van hem uitgegaan, ik had hem helemaal niet gezien.

Ik was 18 toen ik hem ontmoette en zorgde als oudste meisje samen met mijn moeder in een gezin van elf voor het huishouden. Al vanaf mijn achtste. Ik maakte schoon en zorgde voor mijn broertjes en zusjes, de hele dag en vaak tot laat in de avond. Meestal was ik lang bezig met het herstellen en naaien van de kleding, want veel geld hadden we niet. Een jeugd heb ik eigenlijk niet gehad. Mijn man was ook al vanaf zijn vijftiende aan het werk omdat hij niet door mocht leren. Toch heeft hij daar nooit spijt van gehad. Hij zegt altijd: „Ik had het mooiste beroep wat er is, in de landbouw.”

Toen ik mijn man leerde kennen, zijn we na twee jaar getrouwd. We wilden heel graag iets voor onszelf, een eigen huishouden beginnen.”

WAT ZOCHTEN JULLIE IN EEN RELATIE?

„We vonden het toen heel belangrijk dat we van dezelfde kerk waren. En we hadden dezelfde interesses: zang en ergens naartoe gaan.

Na tien maanden huwelijk werd onze eerste geboren. En op mijn 23e had ik drie kinderen. Later zijn er nog twee bij gekomen. Dat was een drukke tijd. Ook omdat mijn lichaam altijd pijn doet vanwege een aandoening.”

WAT IS BELANGRIJK GEWEEST VOOR JULLIE HUWELIJK?

„Dat we opgevoed zijn met de wetenschap dat een huwelijk voor altijd is. We hebben elkaar als christenen ons jawoord gegeven toen we trouwden en dat willen we nooit verbreken. Dat is ook niet aan de orde geweest. We hebben er nooit over geprakkiseerd om een ander te kiezen.

Onze trouwtekst was Hosea 2:18 en 19: „En Ik zal u Mij ondertrouwen in eeuwigheid; ja, Ik zal u Mij ondertrouwen in gerechtigheid en in gericht, en in goedertierenheid en in barmhartigheden.” Toen begrepen we nog niet zo veel van die tekst, maar mijn oma zei na de preek: Nu kunnen we naar huis. Dit is alles wat jullie voor je huwelijk nodig hebben. Later hebben wij zelf ook de Heere leren kennen. Dat is heel belangrijk geweest voor ons huwelijk, omdat je dan samen een geestelijke verbintenis hebt.”

HEBBEN JULLIE PROBLEMEN GEHAD?

Niet veel. Mijn man heeft een heel werkzaam leven gehad. Zo heeft hij bijvoorbeeld 35 jaar in de kerkenraad gezeten. Vaak stond ik er alleen voor met de kinderen. Dat was best moeilijk, maar ik heb me daar helemaal voor gegeven, omdat ik de Heere liefheb.

Samen de Heere Jezus nodig hebben, dat is waar het om draait in een relatie. En trouw en liefde. Liefde betekent jezelf helemaal geven. Dat doe ik niet altijd en mijn man ook niet. Vandaar dat het natuurlijk weleens botst.

We denken gelukkig wel over veel dingen hetzelfde. Nog steeds vinden we het leuk om samen weg te gaan of familie te bezoeken.

In januari ben ik hard gevallen. Ik had een groot gat in mijn hoofd en een zware hersenschudding. Mijn man heeft me toen bij alles geholpen: in en uit bed stappen, in bad gaan, naar de wc gaan. Als de harmonie goed is, dan kan dat ook allemaal. Dan ben je elkaar tot een hand en een voet als het tegenzit.”

Wie: Jana en Seibe Stobbelaar (beiden 70), 40 jaar getrouwd, 2 kinderen (1 overleden) en 5 kleinkinderen. Woonplaats: Elspeet

HOE HEBBEN JULLIE ELKAAR ONTMOET?

„Via een oom en tante van mijn man. Ik woonde in Ede, mijn aanstaande in ’t Harde. We ontmoetten elkaar weleens in de kerk. Op een gegeven moment kreeg ik een telefoontje van hem: of we elkaar konden ontmoeten? Dat gaan we dan maar eens doen, dacht ik. Vervolgens liep het gesprek heel positief. We waren allebei 29 toen we elkaar ontmoetten, dus niet meer zo onbevangen en al wat zekerder van onze overtuigingen.”

WAT ZOCHTEN JULLIE IN DE ANDER?

„We vonden allebei geestelijke eenheid heel belangrijk. We waren van hetzelfde kerkgenootschap, dat vonden we een fijne basis om verder op te kunnen bouwen. Verder kenden we elkaars familie een beetje en waren we het eens als het gaat om fundamentele overtuigingen, geloofswaarden en normen.”

HOE HEEFT JULLIE RELATIE ZICH VERDER ONTWIKKELD?

„Die stabiele geestelijke factor is blijven bestaan. Die hebben we ook erg hard nodig gehad. In 1999 is onze zoon Henri op 21-jarige leeftijd overleden nadat hij met zijn auto tegen een boom is gebotst.

Dat was voor mijn man en mij een zware tijd. Het is een bodemloos verhaal als je je kind moet missen. Alles heeft een andere dimensie gekregen na het sterven van Henri. Als ons huwelijk een boom is, dan is daar sindsdien een tak afgezaagd. Kort na zijn overlijden was de plek waar gezaagd was heel duidelijk te zien. Nu heeft die plek de kleur van de boom aangenomen, maar de boom wordt nooit meer zoals hij was. Toch kunnen we achteraf zeggen dat we er geestelijk rijker uitgekomen zijn.”

MANNEN EN VROUWEN VERWERKEN DIT VAAK HEEL VERSCHILLEND.

„Dat klopt, en dat is ook een kwestie van karakter. Ik praat er heel veel over, mijn man juist niet. Dat heeft nooit voor verwijdering gezorgd. Dat kon ook niet, omdat we allebei heel duidelijk ervaren hebben dat God de dood van Henri voor Zijn Koninkrijk gebruikt heeft. Hij heeft onze zoon niet voor niets laten sterven. En Hij gaf troost en kracht in het grote gemis. Verdriet en dankbaarheid voor wat de Heere gegeven, gedaan en gelaten heeft, wisselen elkaar af.

We zijn de Heere bovendien ontzettend dankbaar dat we onze zoon en dochter van jongs af aan hebben mogen onderwijzen in Gods Woord. Dat heeft Hij willen zegenen. Zowel onze overleden zoon als anderen om ons heen zijn er blijvend door geraakt en tot geloof gekomen. Winst uit verlies dus.

WAT HOUDT EEN DUURZAAM HUWELIJK VOOR JULLIE IN?

„Voor een huwelijk geldt hetzelfde als voor het opvoeden van een kind: je kunt het nooit meer overdoen. Je bent bij elkaar gezet en dat laat je niet zomaar los. Een duurzaam huwelijk is wat ons betreft ook een verticaal huwelijk. Seculiere huwelijken kunnen ook duurzaam zijn, maar elk aards huwelijk is eindig door de gebrokenheid van de schepping. Een huwelijk waarin God echt aanwezig is, zal gekenmerkt worden door onderlinge trouw en verbondenheid, al is het met vallen en opstaan. En dan zullen er verbindingen zijn die over dood en graf heen reiken.

En verder: blijf interesse tonen in elkaars activiteiten, ondanks alle drukte. Loop niet langs elkaar heen, maar ken elkaar tot op het bot. En zorg voor gezamenlijke interesses, zodat je elkaar daarin vindt.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen