Zoeken naar rust

Of we nu thuisblijfmoeder zijn of directeur, allemaal hijgen we soms naar meer rust en overzicht in ons leven. Omdat we moeite hebben om alle ballen in de lucht te houden. Omdat de verantwoordelijkheid soms zo zwaar weegt. Of omdat we onze gedachten maar niet kunnen stopzetten.

Mindfulness is de afgelopen jaren een ware hype geworden, vooral omdat het een oplossing lijkt te bieden voor deze gevoelens van stress en onrust. Mindful betekent letterlijk: met aandacht. Opmerkzaam leven dus. Het Centrum voor Mindfulness verwoordt het zo: „Mindfulness gaat over de kunst om aanwezig te zijn in het hier en nu. Met mindfulness leef je intenser en bewuster. Door vaker je aandacht te sturen, leer je afstand te nemen van de spinsels in je hoofd. Je kunt je beter concentreren, je ontspant gemakkelijker. De geest wordt rustiger.”

OORSPRONG

Het begrip is afkomstig uit het boeddhisme. Mindfulness is een gemoedstoestand die je kunt bereiken door meditatie en bepaalde aandachtsoefeningen en zou een positief effect hebben op stress en gevoelens van pijn en angst.

De Amerikaanse wetenschapper Jon Kabat-Zinn, zelf boeddhist, heeft zo’n veertig jaar geleden als eerste het begrip mindfulness grotendeels van zijn religieuze wortels ontdaan en in het Westen geïntroduceerd als therapeutisch middel. Zo ontwikkelde hij een cursus voor uitbehandelde patiënten die te maken hadden met chronische pijn en stress, om hun te leren anders met hun klachten om te gaan. Daarbij maakt hij gebruik van meditatie en yoga om deelnemers te leren bewust in het hier en nu te leven. Zijn aanpak leek succes te hebben. Sindsdien wordt deze cursus ook onder Nederlande psychologen en therapeuten aangeboden in de vorm van aandachtstraining of aandachtsgerichte cognitieve therapie. Cursussen in en boeken over mindfulness zijn inmiddels op elke straathoek verkrijgbaar.

TANDEN POETSEN

Klinkt best aantrekkelijk, dat in het hier en nu leven. Maar wat moeten we nu met die boeddhistische wortels? Daarover zijn de meningen verdeeld. Sommigen vinden dat we ons er verre van moeten houden. Andere christenen vinden de ontspannings- en ademhalingstechnieken die bij mindfulness gebruikt worden heel zinnig, evenals de aandachtstrainingen. En sommigen kiezen voor een derde weg en bieden een cursus Christfulness aan: mindfulness ontdaan van alles wat te veel naar boeddhisme riekt en vervangen door onder meer meditatie over Bijbelteksten.

Klinisch psycholoog Kees Roest schreef eerder in Terdege over mindfulness: „Mindfulnessoefeningen zijn in technische zin niet meer dan oefeningen die ons leren met onze aandacht in het hier en nu te zijn. Zo leer je om met aandacht te eten, te lopen, te fietsen, de vaat te doen, je tanden te poetsen en te ademen.” Omdat ook veel therapeuten dit type oefeningen aanbieden terwijl ze volledig seculier zijn, is zijn conclusie: „Zolang de oefeningen niet met vreemde woorden of vreemde rituelen gepaard gaan, is er niets aan de hand.”

Ook dr. A. Huijgen, hoofddocent systematische theologie aan de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA), is niet per deinitie tegen mindfulness. „Vrijwel elke therapie of methode heeft een niet-christelijke grondslag. Het gaat erom hoe dominant die achtergrond is in de therapie zelf”, zei hij eerder in het Reformatorisch Dagblad. Vanuit de Bijbel is er daarom geen duidelijk ja of nee te geven tegen deze vorm van therapie, is zijn conclusie. Van christelijke mindfulness moet hij weinig hebben. „Dan gaat het uitsluitend over het vinden van geborgenheid en veiligheid bij God en is Gods Woord alleen maar positief en bevestigend.”

NOODLOT

Theoloog Nico van der Voet, docent ethiek aan de Christelijke Hogeschool Ede, staat afwijzend tegenover de mindfulnesshype. Het doel van mindfulness lijkt hem echter relevant. Hij wijst op termen als loslaten, je niet laten meeslepen door alle hectiek, luisteren naar zowel je hoofd als je hart en leren omgaan met lastige emoties. „Die doelen zijn geen flauwekul, maar echt belangrijk.” Maar heb je mindfulnesstechnieken nodig om die te bereiken? Van der Voet denkt van niet. „Als ik met studenten spreek die problemen hebben, gaat het ook over acceptatie en het ontdekken van verborgen gevoelens. Ook dan spreken we over wat loslaten is. Deze thema’s verbind ik wel met het geloof in God. Want hoe kun je, ook als er iets ergs gebeurd is, loslaten als je niet weet dat God jouw leven draagt? Wat is accepteren? Dat is niet emotieloos het noodlot ondergaan. Dat is: vanuit de rust die God schenkt je moeiten het hoofd bieden.”

PRESTEREN

Van der Voet vindt dat het christendom veel betere papieren heeft dan het boeddhisme als het om mindfulness gaat. „Als Christus in jouw hart woont, door Zijn Geest, vind je een stabiliteit in je leven die mindfulness je niet schenken kan.”

Waarom zo veel christenen dan toch lijden onder stressklachen en burn-outs? „Wij leven in een snelle wereld. Overal staat druk op. We moeten presteren vanaf de peuterklas. We maken veel mee. Er komt een grote hoeveelheid prikkels op ons af. Vaak is er sprake van instabiliteit in gezinnen en relaties. Zo kan ik doorgaan.”

Mensen proberen wanhopig grip op hun leven te houden en gelukkig te zijn. „Dat leidt tot stress. En die stress leidt tot psychische klachten. Dus gaan mensen gretig in op aanbiedingen van coaching, supervisie, of trainingen om meer rust te vinden in het leven.”

Onder gelovigen zou het anders moeten zijn, erkent hij volmondig. „Maar gelovigen gedragen zich in de samenleving zelden anders dan de meeste mensen. Christenen laten zich ook gewoon meevoeren met alle drukte. Soms hebben ze het zelfs nog zwaarder dan ongelovigen, omdat ze denken dat God ook veel van hen vraagt.”

VERLOSSING

Toch is het terug gaan naar Gods Woord het enige wat ons onrustige hart weer rust kan brengen, schrijft Piet Vergunst, hoofdredacteur van de Waarheidsvriend in een artikel over druk-zijn.

Zijn negatieve emoties, stress en drukte daarmee altijd te vermijden? Nee, ook Jezus moest Zich bewust terugtrekken om toe te komen aan zijn tijd met de Vader (Matth. 14: 22 en 23). Hij was vermoeid, (Marcus 4:37 en 38) kreeg te maken met mensen die altijd maar weer iets van Hem wilden (Marcus 6:33, 55, 56) en met afwijzing (Joh. 6:60-66). Maar Hij laat ons ook zien hoe het wel moet. „Hij die voortdurend in het gebed contact met Zijn Vader zocht”, aldus Vergunst. „Rust is een van Gods genadegaven, waartoe Jezus ons in Mattheüs 11 nodigt.”

Vergunst citeert Augustinus: Onrustig is ons hart, totdat het rust vindt in U. „Het is de blijvende betekenis van Augustinus dat hij ons leerde rust bij God te zoeken. Dat was geen uitvinding van hem, geen formule die opgesteld werd na diepgaand onderzoek, dat was de ervaring van zijn hart na het biddend lezen van Gods Woord. In dát Boek ontdekken we dat er een band tussen geloof en rust is.”

ONTSPANNEN

Ontspannen is voor sommige mensen heel moeilijk. Daarom de volgende praktische tips:

- Maak een dag- of weekoverzicht van je bezigheden.

- Ga na welke bezigheden veel negatieve energie kosten en probeer die te beperken.

- Luister goed naar de signalen die je lichaam afgeeft en handel daarnaar.

- Neem de tijd om naar muziek te luisteren.

- Koop een huisdier. Vooral de knuffelbare varianten hebben aantoonbaar positief effect op je gemoedstoestand.

- Stel prioriteiten en doe zo nodig een stapje terug.

- Negeer je telefoon en je e-mail eens wat vaker.

- Ga bewegen.

- Neem voldoende nachtrust.

- Maak tijd voor een hobby.

- Plan je tijd wat ruimer in.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen