DAS CHRISTLICHE ETHOS

Warner Elert, DAS CHRISTLICHE ETHOS, Grundlinien der Lutherischen Ethik, 624 S., DM 39.—, Furche-Verlag, Hamburg, 1961.

De in 1954 overleden schrijver van deze in meerdere opzichten klassiek-Lutherse ethiek heeft noch de Engelse vertaling noch deze „zweite und erneut durchgesehene und erganzte Auflage" meer beleefd. Het is Ernst Kinder, die het boek, de literatuur-en de naamlijst, grondig heeft herzien en uitgebreid. Bovendien voegt hij er nog een persoonlijk slotwoord aan toe, dat tevens moet dienen als apologie.

De schrijver heeft met dit boek een greep gedaan naar een systematische verwerking van een veelheid van motieven, die in de moderne ethiek aan de orde zijn: het is een doorlopend verzet tegen zowel de verhistorisering van de vorige eeuw als tegen alle relativering van het historisch bestaan van de mens; het sterke benadrukken van de individualiteit gaat gepaard met afweer tegen een eenzijdig situationisme en nadruk op het werk van de Heilige Geest, en op het belang van de collectiviteit.

Wanneer men vele klippen langs wil is het gevaar van een noodstranding constant aanwezig. Wij moeten de Barthiaans georiënteerde theologen gelijk geven (lat de schrijver aan het gevaar van een natuurlijke theologie niet is ontkomen; K\j moeten de van gereformeerd standpunt voor de hand liggende critiek uiten, dat de tertius usus legis niet kan worden vervangen door richtlijnen die worden geboden vanuit oen bepaalde anthropologie; en tenslotte moeten wij de situationistisehe ethiek gelijkgeven wanneer zij spreekt van een collectieve moraal, die de beslissing van het individu dreigt te overheersen.

Een dergelijke critiek is alleen te geven op een groot on veelzijdig boek. De scharnier waarom dit gehele werk draait is de tweedeling van Ethos unter dein Gesetz en Ethos unter der Gnade. Deze beide „rijken" geven de schrijver elk aanleiding tot positieve richtlijnen. De gelovige heeft aan beide rijken deel. Een herhaaldelijk aan te treffen analyse der „Gefügen" houdt ons zodoende in de sfeer van do 19e eeuw, waarachter wij toch een verkeerde interpretatie zien van Luthers twee-rijkenleer. Vanuit de herschepping wordt deze tweeslachtigheid ook niet overwonnen, want dan wordt men via het medium van het gebed verwezen naar het derde deel Ethos als Gesamtethos.

Wfl kunnen begrijpen dat de schrijver weigert in een eenhcidsconceptie Wet en Evangelie dialectisch op elkaar te betrekken, maar het bezwaar blijft dat de Wet zich niet zo geïsoleerd laat hanteren als de schrijver dit doet.

A.

S. M.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen