GLAUBE IN POLITISCHER ENTSCHEIDUNG,

Arthur Rich, GLAUBE IN POLITISCHER ENTSCHEIDUNG, 208 S., DM 13.—, Zwingli Verlag, Zürich-Stuttgart, 1962.

De schrijver - professor in de systematische theologie te Zurich - biedt ons in dit boek een bundel opstellen die van zijn hand zqn verschenen en tezamen één geheel vormen van Beitrage sur Ethik des Politischen, zoals de ondertitel van het boek luidt.

Daarmede zitten w^j midden in de actualiteit van het onderwerp. Men kan de theologische ethiek van het verleden zeker niet beschuldigen van een teveel aan literatuur over dit onderwerp. Zelfs heden komt de interesse hoofdzakelijk uit het buitenland of van niet-theologische zijde. Hetgeen niet wegneemt, dat in deze dagen van massificatie en industrialisatie, van stakingsdreiging en revolutionaire tendenties de in de lijn van de belijdenis der kerk zich bewegende ethiek zich begint te compromitteren door haar stilzwijgen.

De vraag naar het wezen van het Beeld Gods en de waarde van de mens, de vraag naar de verhouding van kerk en staat, is bij dit alles aan de orde. Nieuwe wegen - niet zo nieuw overigens als ze schijnen - worden ingeslagen.

De schrijver heeft ons een mooi boek geschonken. Het raakt alle hoofdpunten ordelijk aan. Het streven naar levensbeschouwing wijst hij af: dit is voor hem een wisselende zaak, in confrontatie met

de eis van de tyd. Voorafgaande aan zgn eigen grondgedachten over het Beeld Gods vinden wij een bgzonder mooie analyse van de jonge Marx. In diens pleidooi voor de medemenselijkheid vindt hij dankbaar een aanknopingspunt voor zqn eigen gedachten. Causaliteit - en daarmede de scheppingsverbanden als richtsnoer voor ons handelen - wordt afgewezen als a-personaal. In tegenstelling tot Marx kiest de schrijver in zqn mensbeeld niet voor een absoluut humanisme - in feite een religieus geladen humanisme, dat als substituut dient voor God - maar voor de personele structuur van het dialogische.

In Romeinen 1 en elders waar het gaat over de staat wordt dan ook geen bovenmenselijk element onderkend. De staat is een gegevenheid, en van de kant van kerk en christen kan daar dan ook geen ander antwoord op z^jn dan dat men er zich onder stelt, er zich solidair mee verklaart, zoals men dat met alle wereldse verschijningsvormen heeft te doen.

Zo wordt geweigerd de staat uit de christologie te verklaren (Barth), maar tevens wordt de Lutherse rijkenleer definitief verlaten. De theocratie wordt onder het oordeel van usurpatie van het Weltliche gebracht en zo afgedaan. De staat gaat zodoende op in een machtsfiguur, die zich telkens door het dialogisch liefdesgebod ziet gecorrigeerd.

Na lezing blijft de vraag: is de werkelijkheid waarvoor de schrijver het in z\jn pleidooien voor het „profane ter wille van het sacrale" zo opneemt nog wel de werkelijkheid GodsT Onwillekeurig denken wij aan Bonhöffer. Wanneer de staat geen eigen gezag meer heeft, zign wy niet alleen de theocratie als bijbelse notie kwijtgeraakt, maar ook de heiliging. De geest van Rousseau, door de schrijver tegen het einde van zijn boek bestreden, kon toch wel eens hardnekkiger zijn dan hij denkt. Wat zulke geesten ook eigen is.

A.

S. M.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen