DIE JOHANNESBRIEFE,

R. Schnackenburg, DIE JOHANNESBRIEFE, Theologischer Kommentar stim Neu-en Testament, Bnd. XIII, 3 , XXXIII - f 336 S., In. DM 36.-, Herder Verlag, Freiburg, 1963.

Vergelijking met de eerste druk van 1953 toont, hoe de auteur, professor aan de theologische faculteit te Würzburg, het nieuwe materiaal, dat voor de studie van de Johanneïse literatuur van grote betekenis is - niet alleen Qumran! - heeft verwerkt. Ik noem alleen de kwestie van hot Comma Johanneum. In de eerste druk lezen w^j hierover: Op het ogenblik kan men niet meer zeggen dan dat het comma johanneum voor het eerst in Spanje verschijnt tegen het einde van de 4e eeuw, en dat het daar het licht moet hebben

geziii'A tegen 300. De opvatting van Büchsel, die de origine van het comma johanneum in Afrika plaatst in de 2e eeuw, wordt afgewezen.

In deze tweede druk zegt de auteur: Eerst de nieuwe onderzoekingen van Tliiele tonen, dat het mogelijk is, dat Cyprianus reeds het comma johawntum als tekst in zijn Bijbel vond. Dan zou Noord-Afrika het vaderland zijn van deze interpolatie, waar zij met vele andere toevoegingen reeds in de tweede eeuw in de tekst zou zijn gekomen.

Zonder op enigerlei wijze mij als deskundige in de vraag over de authenticiteit van het comma johanneum op te werpen wil ik wel in het algemeen vragen, of het denkbaar is, dat zoveel woorden zonder meer aan de tekst werden toegevoegd. Hoezeer is de Kerk tegen aanvullingen en interpolaties en wat daarmede samenhangt, gewaarschuwd (2 Thesa. 2:2; Openb. 22 : 18) 1

Daarbij komt, dat men in het algemeen in de oude tijd voor deze dingen - die inderdaad veel voorkwamen - wel op zijn hoede is geweest. Demetrius van Magnesia heeft in de eerste eeuw v. C. een brief van Epimenides van Creta als onecht verworpen, omdat dit stuk geschreven was in Attisch Grieks. In latere tijd bewees Eusebius, dat de Acta Pilati onecht waren en van het werk van Tatianus was hq maar weinig gediend. - Daarmede is de kwestie van het comma johannewn niet uitgemaakt, maar het maakt mij met het aannemen van interpolaties wel erg voorzichtig.

Ook overigens gaat de schrijver uitvoerig op de inleidingsvragen in. De eerste brief is geen tractaat, geen homilie, geen brief in eigenlijke zin, maar een epistel. Hier en ook bij de exegese vinden we meer dan eens discussion over de opvattingen van Bultmann, Nauck, Kasemann, Haenchen. De schrijver meent, dat de dwaalleer, die in 1 Johannes bestreden wordt niet met de leer van Cerinthus kan worden gelijk gesteld; hij wil eerder denken aan docetische dwaalleraren, tegen wie ook Ignatius van Antiochië inging, al acht hij het niet mogelijk de dwaalleer met enige ons bekende heresie te identificeren.

Nauwgezet geeft de auteur zich rekenschap van de tekst. Ik noem slechts 1 Joh. 4 : 3, waar hij de voorkeur geeft aan da lezing o Xvei in plaats van „niet belijdt", of aan 1 Joh. 4 : 18: ant de vrees ziet de bestraffing voor zich.

Het boek is doorspekt met excursen, die in aansluiting aan een bepaalde tekst een bredere uiteenzetting geven van een be-Tragweite der „Zeugen"-Aussagen vou deze (theologische) excursen: inn und Tragweite der „Zeugen"-Aussagen van 1 Joh. 1 : 1 ff; Gemeinschaft mit Gott, Haretische Gnosis und christliches „Gotterkennen"; Der Weltbegriff in 1 Joh. 2 : 15-17; Zur Vorstellung vom Geist in 1 Joh.; Christ und Sünde (welke laatste uitweiding mij dogmatisch niet geheel bevredigde). De exegese geeft veel, maar laat de lezer niet in details verdrinken. Een uitgebreid, maar niet vermoeiend apparaat, dat naar nieuwe en oude hulpbronnen voor de studie van deze brieven verwijst, siert dit theologische werk van hoge standing.

U.

Bt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen