LUTHERS ANSCHAUUNGEN ÜBER DIE KONTINUITAT DER KIRCHE

Wolfgang Höhne, LUTHERS ANSCHAUUNGEN ÜBER DIE KONTINUITAT DER KIRCHE, Arbeiten zur Geschichte und Theologie des Liithertums, Band XII, 170 S., DM 24.—, Lutherisches Verlagshaus, Berlin/Hamburg, 1963.

Hoewel niet rechtstreeks met dit doel geschreven, levert het Lutherboek dat we hier aankondigen een belangrijke bijdrage in de discussie Rome-Reformatie.

Het onderwerp: de continuïteit der kerk, is als zodanig reeds voor deze discussie van belang. Maar wanneer het gaat over Luthers opvattingen daaromtrent geldt dat in dubbele mate, want ze brengen ons aan de geboortewieg der Reformatie en leren ons de diepste motieven daarvan kennen.

Na een Inleiding, waarin aangetoond wordt welk een integrerend bestanddeel

van Luthers kerkbegrip juist de continuïteitsopvatting uitmaakt, volgt in deel I een nadere uiteenzetting van deze opvatting. Het blijkt dat Lutlier zich ook hier door de H. Schrift heeft laten leiden, ïeksteu als Jes. 40 : S en 55 : 11; Matth. 28 : 20 en 16 : 18 hebben een grote betekenis gehad voor zijn kerkbegrip. Zijn continuïteitsopvatting was in wezen niet andera dan een zaak van geloof in Gods beloften. Hoewel de kerk alle eeuwen door een tendens naar ondergang en verval vertoont, zal ze toch - naar Gods belofte • blijven tot aan de Jongste Dag, terwijl zo al dateert vanaf het paradijs. God zelf staat hier met zijn eeuwige trouw borg voor.

In deel II wordt nagegaan wat Luther met dit geloof, deze visie gedaan heeft in z\jn stryd met Rome. Men zou vermoeden dat zijn rijpend inzicht in het primaat van het Woord hem reeds vroeg tot een breuk met Rome moest leiden. We zien echter het tegendeel. Zolang mogelijk heeft Luther aan de roomse kerk vastgehouden. Pas door een zeer existentiële worsteling in een langdurig historisch proces kwam het tot een definitieve breuk. Luther leerde de kerk van het pausdom te onderscheiden en sprak voortaan over de kerk „onder het pausdom", waarvan hij zich een ware vertegenwoordiger wist. Omwille van de ware continuïteit der kerk verbrak hij de continuïteit met het pausdom.

In deel III wordt aangetoond hoe Luther zelf zich dit bewust is geweest; in hoeverre hij kennis heeft gedragen van z\jn historische positie. Hij is de kerk trouw gebleven, Luther was een „kerkelijk" man, en bleef dat. Zijn kerkbegrip was ook allerminst spiritualistisch of idealistisch, de band met het verleden werd niet verbroken. Maar terwijl zijn roomse tegenstanders zich op een louter formele, zichtbare continuïteit beriepen, rustend op het ambt: de bisschoppen en de paus, heeft Luther stoods benadrukt: alleen waar het Woord is, daar is de kerk.

Voor zijn bewustzijn heeft Luther nooit met de kerk gebroken, maar is hij haar juist trouw geweest, door het Woord, het evangelie centraal te stellen, het eerste en eigenlijk enige kenmerk der ware kerk.

Deze enkele notities hebben de bedoeling, het belang van dit boek aan te tonen. Een mooie, diepgravende studie. Niet belast met allerlei vermoeiende discussies. Ook niet een abstract theologische studie; er is biografisch materiaal in verwerkt, wat de zaak te meer levend en boeiend maakt.

M.

K.Ex.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen